Пәнд-несиһәтләр 26
1 Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
As snow in summer, and as rain in harvest, so honor is not seemly for a fool.
2 Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.
3 Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool’s back.
4 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
Answer not a fool according to his folly, lest you also be like to him.
5 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.
6 Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
He that sends a message by the hand of a fool cuts off the feet, and drinks damage.
7 Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
The legs of the lame are not equal: so is a parable in the mouth of fools.
8 Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
As he that binds a stone in a sling, so is he that gives honor to a fool.
9 Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
As a thorn goes up into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouths of fools.
10 Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
The great God that formed all things both rewards the fool, and rewards transgressors.
11 Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
As a dog returns to his vomit, so a fool returns to his folly.
12 Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
See you a man wise in his own conceit? there is more hope of a fool than of him.
13 Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
The slothful man says, There is a lion in the way; a lion is in the streets.
14 Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
As the door turns on his hinges, so does the slothful on his bed.
15 Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
The slothful hides his hand in his bosom; it grieves him to bring it again to his mouth.
16 Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
The sluggard is wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.
17 Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
He that passes by, and meddles with strife belonging not to him, is like one that takes a dog by the ears.
18 Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
As a mad man who casts firebrands, arrows, and death,
So is the man that deceives his neighbor, and says, Am not I in sport?
20 Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
Where no wood is, there the fire goes out: so where there is no talebearer, the strife ceases.
21 Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.
22 Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
The words of a talebearer are as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.
23 Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
Burning lips and a wicked heart are like a potsherd covered with silver dross.
24 Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
He that hates dissembles with his lips, and lays up deceit within him;
25 Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
When he speaks fair, believe him not: for there are seven abominations in his heart.
26 У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
Whose hatred is covered by deceit, his wickedness shall be showed before the whole congregation.
27 Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
Whoever digs a pit shall fall therein: and he that rolls a stone, it will return on him.
28 Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
A lying tongue hates those that are afflicted by it; and a flattering mouth works ruin.
