Пәнд-несиһәтләр 25
1 Төвәндә баян қилинидиғанлириму Сулайманниң пәнд-несиһәтлири; буларни Йәһуданиң падишаси Һәзәкияниң ордисидикиләр көчүрүп хатирилигән: —
Also these are Proverbs of Solomon, that men of Hezekiah king of Judah transcribed: —
2 Пәрвәрдигарниң улуқлуғи — Өзиниң қилған ишини ашкарилимиғинида; Падишаһларниң улуқлуғи — бир ишниң сирини йешәлигинидә.
The honour of God [is] to hide a thing, And the honour of kings to search out a matter.
3 Әршниң егизлигини, Зиминниң чоңқурлуғини, Вә падишаларниң көңлидикини мөлчәрләп билгили болмас.
The heavens for height, and the earth for depth, And the heart of kings — [are] unsearchable.
4 Авал күмүчниң поқи айрилип тавланса, Андин зәргәр нәпис бир қача ясап чиқар.
Take away dross from silver, And a vessel for the refiner goeth forth,
5 Авал падишаниң алдидики рәзил хизмәткарлири қоғливетилсә, Андин униң тәхти адаләт үстигә қурулар.
Take away the wicked before a king, And established in righteousness is his throne.
6 Падишаһниң алдида өзүңни һәмминиң алди қилип көрсәтмә, [Униң алдидики] әрбабларниң орнида турувалма;
Honour not thyself before a king, And in the place of the great stand not.
7 Орнуңни өзүңдин жуқури җанабқа берип, униң алдида пәгаһқа чүшүрүлгиниңдин көрә, Өзгиләрниң сени төргә тәклип қилғини яхшидур.
For better [that] he hath said to thee, 'Come thou up hither,' Than [that] he humble thee before a noble, Whom thine eyes have seen.
8 Алдирап дәваға бармиғин, Мабада берип, йеқиниң [үстүн чиқип] сени ләт қилса, қандақ қилисән?
Go not forth to strive, haste, turn, What dost thou in its latter end, When thy neighbour causeth thee to blush?
9 Йеқиниң билән муназириләшсәң, Башқиларниң сирини ачма.
Thy cause plead with thy neighbour, And the secret counsel of another reveal not,
10 Болмиса, буни билгүчиләр сени әйипләйду, Сесиқ намдин қутулалмайсән.
Lest the hearer put thee to shame, And thine evil report turn not back.
11 Вақти-җайида қилинған сөз, Күмүч рамкиларға тизилған алтун алмилардур.
Apples of gold in imagery of silver, [Is] the word spoken at its fit times.
12 [Қулаққа] алтун һалқа, нәпис алтундин ясалған зиннәт буюми ярашқандәк, Ақиланиниң агаһландуруши көңүл қойғанниң қулиқиға яришар.
A ring of gold, and an ornament of pure gold, [Is] the wise reprover to an attentive ear.
13 Худди орма вақтидики томузда [ичкән] қар сүйидәк, Ишәшлик әлчи өзини әвәткүчиләргә шундақ болар; У ғоҗайинлириниң көкси-қарнини яшартар.
As a vessel of snow in a day of harvest, [So is] a faithful ambassador to those sending him, And the soul of his masters he refresheth.
14 Ямғури йоқ булут-шамал, Ялған соғатни вәдә қилип махтанғучиға охшаштур.
Clouds and wind, and rain there is none, [Is] a man boasting himself in a false gift.
15 Узунғичә сәвир-тақәт қилинса, һөкүмдарму қайил қилинар, Жумшақ тил сүйәкләрдинму өтәр.
By long-suffering is a ruler persuaded, And a soft tongue breaketh a bone.
16 Сән һәсәл тепивалдиңму? Уни пәқәт тойғучила йә, Көп йесәң яндуруветисән.
Honey thou hast found — eat thy sufficiency, Lest thou be satiated [with] it, and hast vomited it.
17 Хошнаңниң босуғисиға аз дәссә, Улар сәндин тоюп, өч болуп қалмисун.
Withdraw thy foot from thy neighbour's house, Lest he be satiated [with] thee, and have hated thee.
18 Ялған гувалиқ билән йеқиниға қара чаплиғучи, Худди гүрзә, қилич вә өткүр оққа охшаштур.
A maul, and a sword, and a sharp arrow, [Is] the man testifying against his neighbour a false testimony.
19 Сунуқ чиш билән чайнаш, Токур пут [билән меңиш], Күлпәт күнидә вапасиз кишигә үмүт бағлиғандәктур.
A bad tooth, and a tottering foot, [Is] the confidence of the treacherous in a day of adversity.
20 Қиш күнидә кишиләрниң кийимини салдуруветиш, Яки суда үстигә аччиқ су қуюш, Қайғулуқ кишиниң алдида нахша ейтқандәктур.
Whoso is taking away a garment in a cold day, [Is as] vinegar on nitre, And a singer of songs on a sad heart.
21 Дүшминиңниң қосиғи ач болса, Нан бәр; Уссиған болса су бәр;
If he who is hating thee doth hunger, cause him to eat bread, And if he thirst, cause him to drink water.
22 Шундақ қилсаң, бешиға көмүр чоғини топлап салған болисән, Вә Пәрвәрдигар бу ишни саңа яндуриду.
For coals thou art putting on his head, And Jehovah giveth recompense to thee.
23 Шимал тәрәптин чиққан шамал қаттиқ ямғур елип кәлгәндәк, Чеқимчи шум чирайни кәлтүрәр.
A north wind bringeth forth rain, And a secret tongue — indignant faces.
24 Соқушқақ хотун билән [азадә] өйдә биллә турғандин көрә, Өгүзниң бир булуңида [ялғуз] йетип-қопқан яхши.
Better to sit on a corner of a roof, Than [with] a woman of contentions, and a house of company.
25 Уссап кәткән кишигә муздәк су берилгәндәк, Жирақ жуттин кәлгән хуш хәвәрму әнә шундақ болар.
[As] cold waters for a weary soul, So [is] a good report from a far country.
26 Петиқдилип сүйи лейип кәткән булақ, Сүйи булғиветилгән қудуқ, Рәзилләргә йол қойған һәққаний адәмгә охшаштур.
A spring troubled, and a fountain corrupt, [Is] the righteous falling before the wicked.
27 Һәсәлни һәддидин зиядә йейиш яхши болмас; Бирақ улуқлуқни издәшниң өзи улуқ иштур.
The eating of much honey is not good, Nor a searching out of one's own honour — honour.
28 Өзини туталмайдиған киши, Вәйран болған, сепилсиз қалған шәһәргә охшайду.
A city broken down without walls, [Is] a man without restraint over his spirit!
