Пәнд-несиһәтләр 25
1 Төвәндә баян қилинидиғанлириму Сулайманниң пәнд-несиһәтлири; буларни Йәһуданиң падишаси Һәзәкияниң ордисидикиләр көчүрүп хатирилигән: —
Also these are the proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah the king of Judah have collected.
2 Пәрвәрдигарниң улуқлуғи — Өзиниң қилған ишини ашкарилимиғинида; Падишаһларниң улуқлуғи — бир ишниң сирини йешәлигинидә.
It is the honor of God to conceal a thing; but the honor of kings is to search out a matter.
3 Әршниң егизлигини, Зиминниң чоңқурлуғини, Вә падишаларниң көңлидикини мөлчәрләп билгили болмас.
As are the heavens for height, and the earth is for depth, so should the heart of kings be unsearchable.
4 Авал күмүчниң поқи айрилип тавланса, Андин зәргәр нәпис бир қача ясап чиқар.
Take away the dross from the silver, and there will come forth a vessel for the melter.
5 Авал падишаниң алдидики рәзил хизмәткарлири қоғливетилсә, Андин униң тәхти адаләт үстигә қурулар.
Take away the wicked from before the king, and his throne will be firmly established in righteousness.
6 Падишаһниң алдида өзүңни һәмминиң алди қилип көрсәтмә, [Униң алдидики] әрбабларниң орнида турувалма;
Do not glorify thyself in the presence of the king, and force thyself not into the place of great men;
7 Орнуңни өзүңдин жуқури җанабқа берип, униң алдида пәгаһқа чүшүрүлгиниңдин көрә, Өзгиләрниң сени төргә тәклип қилғини яхшидур.
For better it is that it be said unto thee, “Come up hither,” than that thou shouldst be put lower in the presence of the prince, which thy own eyes have [often] seen.
8 Алдирап дәваға бармиғин, Мабада берип, йеқиниң [үстүн чиқип] сени ләт қилса, қандақ қилисән?
Do not proceed to a contest hastily, lest [thou know not] what thou wilt have to do at its end, when thy neighbor hath put thee to confusion.
9 Йеқиниң билән муназириләшсәң, Башқиларниң сирини ачма.
Carry on thy cause with thy neighbor; but lay not open the secret of another:
10 Болмиса, буни билгүчиләр сени әйипләйду, Сесиқ намдин қутулалмайсән.
Lest he that heareth it put thee to shame, and thy infamy never be removed.
11 Вақти-җайида қилинған сөз, Күмүч рамкиларға тизилған алтун алмилардур.
Like apples of gold among figures of silver is a word spoken in a proper manner.
12 [Қулаққа] алтун һалқа, нәпис алтундин ясалған зиннәт буюми ярашқандәк, Ақиланиниң агаһландуруши көңүл қойғанниң қулиқиға яришар.
As an earring of gold, and a pendant of fine gold, so is a wise reprover toward an ear that listeneth.
13 Худди орма вақтидики томузда [ичкән] қар сүйидәк, Ишәшлик әлчи өзини әвәткүчиләргә шундақ болар; У ғоҗайинлириниң көкси-қарнини яшартар.
As the cooling of snow on a harvest-day, so is a faithful messenger to those that send him; for he refresheth the soul of his master.
14 Ямғури йоқ булут-шамал, Ялған соғатни вәдә қилип махтанғучиға охшаштур.
Like clouds and wind without rain, so is a man that vaunteth falsely of a gift.
15 Узунғичә сәвир-тақәт қилинса, һөкүмдарму қайил қилинар, Жумшақ тил сүйәкләрдинму өтәр.
By long forbearing is a prince persuaded, and a soft tongue breaketh bones.
16 Сән һәсәл тепивалдиңму? Уни пәқәт тойғучила йә, Көп йесәң яндуруветисән.
Hast thou found honey: eat so much as is sufficient for thee: lest thou consume too much of it, and have to vomit it forth.
17 Хошнаңниң босуғисиға аз дәссә, Улар сәндин тоюп, өч болуп қалмисун.
Make thy foot scarce in the house of thy friend: lest he have too much of thee, and so hate thee.
18 Ялған гувалиқ билән йеқиниға қара чаплиғучи, Худди гүрзә, қилич вә өткүр оққа охшаштур.
A battle-axe, and a sword, and a sharpened arrow is a man that testifieth as a false witness against his neighbor.
19 Сунуқ чиш билән чайнаш, Токур пут [билән меңиш], Күлпәт күнидә вапасиз кишигә үмүт бағлиғандәктур.
Like a broken tooth and a foot out of joint, is confidence in a treacherous man in a time of distress.
20 Қиш күнидә кишиләрниң кийимини салдуруветиш, Яки суда үстигә аччиқ су қуюш, Қайғулуқ кишиниң алдида нахша ейтқандәктур.
[As] he that taketh off his garment on a cold day, [as] vinegar is upon natron: so is he that singeth songs before an unhappy heart.
21 Дүшминиңниң қосиғи ач болса, Нан бәр; Уссиған болса су бәр;
If thy enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink;
22 Шундақ қилсаң, бешиға көмүр чоғини топлап салған болисән, Вә Пәрвәрдигар бу ишни саңа яндуриду.
For though thou gatherest coals of fire upon his head, yet will the Lord repay it unto thee.
23 Шимал тәрәптин чиққан шамал қаттиқ ямғур елип кәлгәндәк, Чеқимчи шум чирайни кәлтүрәр.
The north wind bringeth forth rain: so doth secret talking, angry countenances.
24 Соқушқақ хотун билән [азадә] өйдә биллә турғандин көрә, Өгүзниң бир булуңида [ялғуз] йетип-қопқан яхши.
It is better to dwell in the corner of a roof, than with a quarrelsome woman even in a roomy house.
25 Уссап кәткән кишигә муздәк су берилгәндәк, Жирақ жуттин кәлгән хуш хәвәрму әнә шундақ болар.
As cold water is to a fainting soul, so are good news from a far-off country.
26 Петиқдилип сүйи лейип кәткән булақ, Сүйи булғиветилгән қудуқ, Рәзилләргә йол қойған һәққаний адәмгә охшаштур.
Like a turbid spring and a corrupt fountain, is a righteous man that giveth way before the wicked.
27 Һәсәлни һәддидин зиядә йейиш яхши болмас; Бирақ улуқлуқни издәшниң өзи улуқ иштур.
To eat too much honey is not good: so is it honor to set a limit to men's honor.
28 Өзини туталмайдиған киши, Вәйран болған, сепилсиз қалған шәһәргә охшайду.
Like a city that is broken in, and is without walls: so is the man that hath no control over his spirit.
