Пәнд-несиһәтләр 25
1 Төвәндә баян қилинидиғанлириму Сулайманниң пәнд-несиһәтлири; буларни Йәһуданиң падишаси Һәзәкияниң ордисидикиләр көчүрүп хатирилигән: —
These are also proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.
2 Пәрвәрдигарниң улуқлуғи — Өзиниң қилған ишини ашкарилимиғинида; Падишаһларниң улуқлуғи — бир ишниң сирини йешәлигинидә.
It is the glory of God to conceal a thing: but the honour of kings is to search out a matter.
3 Әршниң егизлигини, Зиминниң чоңқурлуғини, Вә падишаларниң көңлидикини мөлчәрләп билгили болмас.
The heaven for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.
4 Авал күмүчниң поқи айрилип тавланса, Андин зәргәр нәпис бир қача ясап чиқар.
Take away the dross from the silver, and there shall come forth a vessel for the finer.
5 Авал падишаниң алдидики рәзил хизмәткарлири қоғливетилсә, Андин униң тәхти адаләт үстигә қурулар.
Take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.
6 Падишаһниң алдида өзүңни һәмминиң алди қилип көрсәтмә, [Униң алдидики] әрбабларниң орнида турувалма;
Put not forth yourself in the presence of the king, and stand not in the place of great men:
7 Орнуңни өзүңдин жуқури җанабқа берип, униң алдида пәгаһқа чүшүрүлгиниңдин көрә, Өзгиләрниң сени төргә тәклип қилғини яхшидур.
For better it is that it be said unto you, Come up here; than that you should be put lower in the presence of the prince whom your eyes have seen.
8 Алдирап дәваға бармиғин, Мабада берип, йеқиниң [үстүн чиқип] сени ләт қилса, қандақ қилисән?
Go not forth hastily to strive, lest you know not what to do in the end thereof, when your neighbour has put you to shame.
9 Йеқиниң билән муназириләшсәң, Башқиларниң сирини ачма.
Debate your cause with your neighbour himself; and discover not a secret to another:
10 Болмиса, буни билгүчиләр сени әйипләйду, Сесиқ намдин қутулалмайсән.
Lest he that hears it put you to shame, and your ill repute turn not away.
11 Вақти-җайида қилинған сөз, Күмүч рамкиларға тизилған алтун алмилардур.
A word fitly spoken is like apples of gold in pictures of silver.
12 [Қулаққа] алтун һалқа, нәпис алтундин ясалған зиннәт буюми ярашқандәк, Ақиланиниң агаһландуруши көңүл қойғанниң қулиқиға яришар.
As an earring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover upon an obedient ear.
13 Худди орма вақтидики томузда [ичкән] қар сүйидәк, Ишәшлик әлчи өзини әвәткүчиләргә шундақ болар; У ғоҗайинлириниң көкси-қарнини яшартар.
As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to them that send him: for he refreshes the soul of his masters.
14 Ямғури йоқ булут-шамал, Ялған соғатни вәдә қилип махтанғучиға охшаштур.
Whoso boasts himself of a false gift is like clouds and wind without rain.
15 Узунғичә сәвир-тақәт қилинса, һөкүмдарму қайил қилинар, Жумшақ тил сүйәкләрдинму өтәр.
By long forbearing is a prince persuaded, and a soft tongue breaks the bone.
16 Сән һәсәл тепивалдиңму? Уни пәқәт тойғучила йә, Көп йесәң яндуруветисән.
Have you found honey? eat so much as is sufficient for you, lest you be filled therewith, and vomit it.
17 Хошнаңниң босуғисиға аз дәссә, Улар сәндин тоюп, өч болуп қалмисун.
Withdraw your foot from your neighbour's house; lest he be weary of you, and so hate you.
18 Ялған гувалиқ билән йеқиниға қара чаплиғучи, Худди гүрзә, қилич вә өткүр оққа охшаштур.
A man that bears false witness against his neighbour is a maul, and a sword, and a sharp arrow.
19 Сунуқ чиш билән чайнаш, Токур пут [билән меңиш], Күлпәт күнидә вапасиз кишигә үмүт бағлиғандәктур.
Confidence in an unfaithful man in time of trouble is like a broken tooth, and a foot out of joint.
20 Қиш күнидә кишиләрниң кийимини салдуруветиш, Яки суда үстигә аччиқ су қуюш, Қайғулуқ кишиниң алдида нахша ейтқандәктур.
As he that takes away a garment in cold weather, and as vinegar upon alkali, so is he that sings songs to an heavy heart.
21 Дүшминиңниң қосиғи ач болса, Нан бәр; Уссиған болса су бәр;
If your enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:
22 Шундақ қилсаң, бешиға көмүр чоғини топлап салған болисән, Вә Пәрвәрдигар бу ишни саңа яндуриду.
For you shall heap coals of fire upon his head, and the LORD shall reward you.
23 Шимал тәрәптин чиққан шамал қаттиқ ямғур елип кәлгәндәк, Чеқимчи шум чирайни кәлтүрәр.
The north wind drives away rain: so does an angry countenance a backbiting tongue.
24 Соқушқақ хотун билән [азадә] өйдә биллә турғандин көрә, Өгүзниң бир булуңида [ялғуз] йетип-қопқан яхши.
It is better to dwell in the corner of the housetop, than with a brawling woman and in a wide house.
25 Уссап кәткән кишигә муздәк су берилгәндәк, Жирақ жуттин кәлгән хуш хәвәрму әнә шундақ болар.
As cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.
26 Петиқдилип сүйи лейип кәткән булақ, Сүйи булғиветилгән қудуқ, Рәзилләргә йол қойған һәққаний адәмгә охшаштур.
A righteous man falling down before the wicked is as a troubled fountain, and a corrupt spring.
27 Һәсәлни һәддидин зиядә йейиш яхши болмас; Бирақ улуқлуқни издәшниң өзи улуқ иштур.
It is not good to eat much honey: so for men to search their own glory is not glory.
28 Өзини туталмайдиған киши, Вәйран болған, сепилсиз қалған шәһәргә охшайду.
He that has no rule over his own spirit is like a city that is broken down, and without walls.
