Пәнд-несиһәтләр 24
1 Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;
Seek not to be like evil men, neither desire to be with them:
2 Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.
Because their mind studieth robberies, and their lips speak deceits.
3 Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.
By wisdom the house shall be built, and by prudence it shall be strengthened.
4 Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.
By instruction the storerooms shall be filled with all precious and most beautiful wealth.
5 Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.
A wise man is strong: and a knowing man, stout and valiant.
6 Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.
Because war is managed by due ordering: and there shall be safety where there are many counsels.
7 Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.
Wisdom is too high for a fool, in the gate he shall not open his mouth.
8 Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.
He that deviseth to do evils, shall be called a fool.
9 Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.
The thought of a fool is sin: and the detracter is the abomination of men.
10 Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.
If thou lose hope being weary in the day of distress, thy strength shall be diminished.
11 [Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;
Deliver them that are led to death: and those that are drawn to death forbear not to deliver.
12 Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?
If thou say: I have not strength enough: he that seeth into the heart, he understandeth, and nothing deceiveth the keeper of thy soul, and he shall render to a man according to his works.
13 И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;
Fat honey, my son, because it is good, and the honeycomb most sweet to thy throat:
14 Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
So also is the doctrine of wisdom to thy soul: which when thou hast found, thou shalt have hope in the end, and thy hope shall not perish.
15 И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!
Lie not in wait, nor seek after wickedness in the house of the just, nor spoil his rest.
16 Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.
For a just mall shall fall seven times and shall rise again: but the wicked shall fall down into evil.
17 Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;
When thy enemy shall fall, be not glad, and in his ruin let not thy heart rejoice:
18 Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.
Lest the Lord see, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
19 Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.
Contend not with the wicked, nor seek to be like the ungodly:
20 Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.
For evil men have no hope of things to come, and the lamp of the wicked shall be put out.
21 И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.
My son, fear the Lord and the king: and have nothing to do with detracters.
22 Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?
For their destruction shall rise suddenly: and who knoweth the ruin of both?
23 Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.
These things also to the wise: It is not good to have respect to persons in judgment.
24 Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.
They that say to the wicked man: Thou art just: shall be cursed by the people, and the tribes shall abhor them.
25 Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.
They that rebuke him, shall be praised: and a blessing shall come upon them.
26 Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.
He shall kiss the lips, who answereth right words.
27 Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.
Prepare thy work without, and diligently till thy ground: that afterward thou mayst build thy house.
28 Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.
Be not witness without cause against thy neighbour: and deceive not any man with thy lips.
29 «У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.
Say not: I will do to him as he hath done to me: I will render to every one according to his work.
30 Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,
I passed by the field of the slothful man, and by the vineyard of the foolish man:
31 Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!
And behold it was all filled with nettles, and thorns had covered the face thereof, and the stone wall was broken down.
32 Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —
Which when I had seen, I laid it up in my heart, and by the example I received instruction.
33 Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,
Thou wilt sleep a little, said I, thou wilt slumber a little, thou wilt fold thy hands a little to rest:
34 Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.
And poverty shall come to thee as a runner, and beggary as an armed man.
