Пәнд-несиһәтләр 24
1 Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;
Be not thou envious of evil men, neither desire to be with them;
2 Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.
for their heart studieth destruction, and their lips talk of mischief.
3 Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.
Through wisdom is a house built, and by understanding it is established;
4 Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.
and by knowledge are the chambers filled with all precious and pleasant substance.
5 Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.
A wise man is strong, and a man of knowledge increaseth strength.
6 Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.
For with good advice shalt thou make thy war; and in the multitude of counsellors there is safety.
7 Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.
Wisdom is too high for a fool: he will not open his mouth in the gate.
8 Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.
He that deviseth to do evil shall be called a master of intrigues.
9 Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.
The purpose of folly is sin, and the scorner is an abomination to men.
10 Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.
[If] thou losest courage in the day of trouble, thy strength is small.
11 [Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;
Deliver them that are taken forth unto death, and withdraw not from them that stagger to slaughter.
12 Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?
If thou sayest, Behold, we knew it not, will not he that weigheth the hearts consider it? And he that preserveth thy soul, he knoweth it; and he rendereth to man according to his work.
13 И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;
Eat honey, my son, for it is good; and a honeycomb is sweet to thy taste:
14 Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
so consider wisdom for thy soul; if thou hast found it, there shall be a result, and thine expectation shall not be cut off.
15 И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!
Lay not wait, O wicked [man], against the dwelling of the righteous; lay not waste his resting-place.
16 Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.
For the righteous falleth seven times, and riseth up again; but the wicked stumble into disaster.
17 Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;
Rejoice not when thine enemy falleth, and let not thy heart be glad when he stumbleth;
18 Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.
lest Jehovah see it, and it be evil in his sight, and he turn away his anger from him.
19 Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.
Fret not thyself because of evil-doers, [and] be not envious of the wicked:
20 Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.
for there shall be no future to the evil [man]; the lamp of the wicked shall be put out.
21 И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.
My son, fear Jehovah and the king: meddle not with them that are given to change.
22 Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?
For their calamity shall rise suddenly; and who knoweth the ruin of them both?
23 Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.
These things also come from the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.
24 Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.
He that saith unto the wicked, Thou art righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him;
25 Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.
but to them that rebuke [him] shall be delight, and a good blessing cometh upon them.
26 Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.
He kisseth the lips who giveth a right answer.
27 Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.
Prepare thy work without, and put thy field in order, and afterwards build thy house.
28 Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.
Be not a witness against thy neighbour without cause; and wouldest thou deceive with thy lips?
29 «У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.
Say not, I will do so to him as he hath done to me, I will render to the man according to his work.
30 Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,
I went by the field of a sluggard, and by the vineyard of a man void of understanding;
31 Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!
and lo, it was all grown over with thistles, and nettles had covered the face thereof, and its stone wall was broken down.
32 Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —
Then I looked, I took it to heart; I saw, I received instruction:
33 Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,
— A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest!
34 Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.
So shall thy poverty come [as] a roving plunderer, and thy penury as an armed man.
