Пәнд-несиһәтләр 23
1 Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
When thou sittest to eat with a ruler, Thou considerest diligently that which [is] before thee,
2 Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
And thou hast put a knife to thy throat, If thou [art] a man of appetite.
3 Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
Have no desire to his dainties, seeing it [is] lying food.
4 Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
Labour not to make wealth, From thine own understanding cease, Dost thou cause thine eyes to fly upon it? Then it is not.
5 [Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
For wealth maketh to itself wings, As an eagle it flieth to the heavens.
6 Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
Eat not the bread of an evil eye, And have no desire to his dainties,
7 Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
For as he hath thought in his soul, so [is] he, 'Eat and drink,' saith he to thee, And his heart [is] not with thee.
8 Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
Thy morsel thou hast eaten thou dost vomit up, And hast marred thy words that [are] sweet.
9 Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
In the ears of a fool speak not, For he treadeth on the wisdom of thy words.
10 Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
Remove not a border of olden times, And into fields of the fatherless enter not,
11 Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
For their Redeemer [is] strong, He doth plead their cause with thee.
12 Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
Bring in to instruction thy heart, And thine ear to sayings of knowledge.
13 Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Withhold not from a youth chastisement, When thou smitest him with a rod he dieth not.
Thou with a rod smitest him, And his soul from Sheol thou deliverest. (Sheol h7585)
15 И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
My son, if thy heart hath been wise, My heart rejoiceth, even mine,
16 Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
And my reins exult when thy lips speak uprightly.
17 Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
Let not thy heart be envious at sinners, But — in the fear of Jehovah all the day.
18 Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
For, is there a posterity? Then thy hope is not cut off.
19 И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
Hear thou, my son, and be wise, And make happy in the way thy heart,
20 Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
Be not thou among quaffers of wine, Among gluttonous ones of flesh,
21 Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
For the quaffer and glutton become poor, And drowsiness clotheth with rags.
22 Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
Hearken to thy father, who begat thee, And despise not thy mother when she hath become old.
23 Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
Truth buy, and sell not, Wisdom, and instruction, and understanding,
24 Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
The father of the righteous rejoiceth greatly, The begetter of the wise rejoiceth in him.
25 Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
Rejoice doth thy father and thy mother, Yea, she that bare thee is joyful.
26 И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
Give, my son, thy heart to me, And let thine eyes watch my ways.
27 Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
For a harlot [is] a deep ditch, And a strange woman [is] a strait pit.
28 Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
She also, as catching prey, lieth in wait, And the treacherous among men she increaseth.
29 Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
Who hath woe? who hath sorrow? Who hath contentions? who hath plaint? Who hath wounds without cause? Who hath redness of eyes?
30 Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
Those tarrying by the wine, Those going in to search out mixed wine.
31 Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
See not wine when it showeth itself red, When it giveth in the cup its colour, It goeth up and down through the upright.
32 Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
Its latter end — as a serpent it biteth, And as a basilisk it stingeth.
33 Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
Thine eyes see strange women, And thy heart speaketh perverse things.
34 Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
And thou hast been as one lying down in the heart of the sea, And as one lying down on the top of a mast.
35 Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
'They smote me, I have not been sick, They beat me, I have not known. When I awake — I seek it yet again!'
