Пәнд-несиһәтләр 23
1 Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
When you sit to eat with a ruler, consider diligently what is before you;
2 Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
put a knife to your throat if you are a man given to appetite.
3 Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
Don’t be desirous of his dainties, since they are deceitful food.
4 Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
Don’t weary yourself to be rich. In your wisdom, show restraint.
5 [Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
Why do you set your eyes on that which is not? For it certainly sprouts wings like an eagle and flies in the sky.
6 Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
Don’t eat the food of him who has a stingy eye, and don’t crave his delicacies,
7 Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
for as he thinks about the cost, so he is. “Eat and drink!” he says to you, but his heart is not with you.
8 Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
You will vomit up the morsel which you have eaten and waste your pleasant words.
9 Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
Don’t speak in the ears of a fool, for he will despise the wisdom of your words.
10 Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
Don’t move the ancient boundary stone. Don’t encroach on the fields of the fatherless,
11 Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
for their Defender is strong. He will plead their case against you.
12 Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
Apply your heart to instruction, and your ears to the words of knowledge.
13 Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Don’t withhold correction from a child. If you punish him with the rod, he will not die.
Punish him with the rod, and save his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
My son, if your heart is wise, then my heart will be glad, even mine.
16 Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
Yes, my heart will rejoice when your lips speak what is right.
17 Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
Don’t let your heart envy sinners, but rather fear the LORD all day long.
18 Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
Indeed surely there is a future hope, and your hope will not be cut off.
19 И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
Listen, my son, and be wise, and keep your heart on the right path!
20 Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
Don’t be among ones drinking too much wine, or those who gorge themselves on meat;
21 Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
for the drunkard and the glutton shall become poor; and drowsiness clothes them in rags.
22 Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
Listen to your father who gave you life, and don’t despise your mother when she is old.
23 Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
Buy the truth, and don’t sell it. Get wisdom, discipline, and understanding.
24 Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
The father of the righteous has great joy. Whoever fathers a wise child delights in him.
25 Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
Let your father and your mother be glad! Let her who bore you rejoice!
26 И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
My son, give me your heart; and let your eyes keep in my ways.
27 Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
For a prostitute is a deep pit; and a wayward wife is a narrow well.
28 Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
Yes, she lies in wait like a robber, and increases the unfaithful among men.
29 Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
Who has woe? Who has sorrow? Who has strife? Who has complaints? Who has needless bruises? Who has bloodshot eyes?
30 Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
Those who stay long at the wine; those who go to seek out mixed wine.
31 Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
Don’t look at the wine when it is red, when it sparkles in the cup, when it goes down smoothly.
32 Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
In the end, it bites like a snake, and poisons like a viper.
33 Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
Your eyes will see strange things, and your mind will imagine confusing things.
34 Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
Yes, you will be as he who lies down in the middle of the sea, or as he who lies on top of the rigging:
35 Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
“They hit me, and I was not hurt! They beat me, and I don’t feel it! When will I wake up? I can do it again. I will look for more.”
