Пәнд-несиһәтләр 23
1 Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
When you sit to eat with a ruler, observe carefully what is before you,
2 Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
and put a knife to your throat if you are a person who likes to eat a lot of food.
3 Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
Do not crave his delicacies, for it is the food of lies.
4 Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
Do not work too hard to gain wealth; be wise enough to know when to stop.
5 [Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
Will you let your eyes light upon it? It will be gone, for it will surely take up wings like an eagle and fly off to the sky.
6 Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
Do not eat the food of one with an evil eye— and do not crave his delicacies,
7 Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
for he is the kind of man who counts the price of the food. “Eat and drink!” he says to you, but his heart is not with you.
8 Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
You will vomit up the little you have eaten and you will have wasted your compliments.
9 Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
Do not speak in the hearing of a fool, for he will despise the wisdom of your words.
10 Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
Do not move an ancient boundary stone or encroach on the fields of orphans,
11 Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
for their Redeemer is strong and he will plead their case against you.
12 Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
Apply your heart to instruction and your ears to words of knowledge.
13 Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Do not withhold instruction from a child, for if you discipline him, he will not die.
It is you who must beat him with the rod and save his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
My son, if your heart is wise, then my heart also will be glad;
16 Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
my inmost being will rejoice when your lips speak what is right.
17 Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
Do not let your heart envy sinners, but continue in the fear of Yahweh all the day.
18 Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
Surely there is a future and your hope will not be cut off.
19 И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
Hear—you!—my son, and be wise and direct your heart in the way.
20 Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
Do not associate with drunkards, or with gluttonous eaters of meat,
21 Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
for the drunkard and the glutton become poor and slumber will clothe them with rags.
22 Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
Listen to your father who begot you and do not despise your mother when she is old.
23 Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
Buy the truth, but do not sell it; buy wisdom, instruction, and understanding.
24 Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
The father of the righteous person will greatly rejoice, and he who begets a wise child will be glad in him.
25 Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
Let your father and your mother be glad and let her who bore you rejoice.
26 И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
My son, give me your heart and let your eyes observe my ways.
27 Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
For a prostitute is a deep pit, and an immoral woman is a narrow well.
28 Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
She lies in wait like a robber and she increases the number of the treacherous among humanity.
29 Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
Who has woe? Who has sorrow? Who has fights? Who has complaining? Who has wounds for no reason? Who has bloodshot eyes?
30 Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
Those who linger over wine, those who try the mixed wine.
31 Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
Do not look at the wine when it is red, when it sparkles in the cup and goes down smoothly.
32 Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
In the last it bites like a serpent and it stings like an adder.
33 Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
Your eyes will see strange things and your heart will utter perverse things.
34 Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
You will be as one who sleeps on the high seas or lies on the top of a mast.
35 Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
“They hit me,” you will say, “but I was not hurt. They beat me, but I did not feel it. When will I wake up? I will seek another drink.”
