Пәнд-несиһәтләр 23
1 Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently what is before thee:
2 Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
For thou puttest a knife to thy throat, if thou be a man of a craving desire.
3 Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
Do not long for his savory meats; they are deceitful food.
4 Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
Fatigue thyself not to become rich; because thou hast understanding, forbear.
5 [Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
When thou lettest merely thy eyes fly over it, it is no more: for it will ever make itself wings: like an eagle will it fly toward heaven.
6 Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
Eat not the bread of a man with an evil eye, and do not long for his savory meats;
7 Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
For as though there were a division in his soul, so doth he act: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
8 Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
Thy morsel which thou hast eaten must thou spit out, and thou hast wasted thy pleasant words.
9 Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
Speak not before the ears of a fool; for he will despise the intelligence of thy words.
10 Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
Remove not the ancient landmark, and into the fields of the fatherless must thou not enter;
11 Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
For their redeemer is strong; he will indeed plead their cause with thee.
12 Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
Apply thy heart unto instruction, and thy ears to the sayings of knowledge.
13 Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Withhold not from a lad correction; for if thou beat him with the rod, he will not die.
Thou wilt indeed beat him with the rod; but thou wilt deliver his soul from perdition. (Sheol h7585)
15 И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
My son, If thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
And my reins shall exult when thy lips speak what is equitable.
17 Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
Let not thy heart be envious against sinners; but [remain] in the fear of the lord all the time.
18 Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
For surely there is a future, and thy hope will not be cut off.
19 И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
Hear thou, my son, and become wise, and guide thy heart on the right way.
20 Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
Be not among those that drink wine immoderately, among those that over-indulge in eating flesh:
21 Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
For the drunkard and the glutton will come to poverty; and drowsiness clotheth a man in rags.
22 Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
Hearken unto thy father that hath begotten thee, and despise not thy mother although she be old.
23 Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
Buy the truth and sell it not; [also] wisdom, and instruction, and understanding.
24 Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
The father of the righteous will be greatly glad, and he that begetteth a wise child will have joy through him.
25 Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
Let [then] thy father and thy mother rejoice, and let her that hath born thee be glad.
26 И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
Give, my son, thy heart unto me, and let thy eyes watch my ways.
27 Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
For a harlot is a deep ditch, and a strange woman is a narrow well.
28 Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
She also lieth in wait like a robber, and she increaseth the treacherous among men.
29 Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
Who hath woe? who hath sorrow? who hath quarrels? who hath complaints? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
30 Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
They that tarry late over the wine: they that come to seek for mixed drink.
31 Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
Do not look on the wine when it looketh red, when it giveth its color in the cup, when it glideth down so readily.
32 Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
At the last it will bite like a serpent, and like a basilisk will it sting.
33 Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
Thy eyes will see strange forms, and thy heart will speak perverse things.
34 Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
And thou wilt be like one that lieth down in the heart of the sea, or as he that lieth on the top of a mast.
35 Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
“They smote me, [but] I suffered no pain; they struck me hard, [but] I felt it not: when shall I awake? I will continue to seek it again.”
