Пәнд-несиһәтләр 23
1 Катта әрбаб билән һәмдәстихан болсаң, Алдиңдики ким екәнлигини убдан ойлан.
When thou sittest to eat with a ruler, consider well who is before thee;
2 Иштийиң яман болса, Гелиңға пичақ тәңләп турғандәк өзүңни тарт.
and put a knife to thy throat, if thou be a man given to appetite.
3 Униң назу-немәтлирини тама қилма, Улар адәм алдайдиған тамақлардур.
Be not desirous of his dainties; for they are deceitful food.
4 Бай болимән дәп өзүңни упратма; Өзүңниң зеһниңни бу ишқа қаратма.
Weary not thyself to become rich; cease from thine own intelligence:
5 [Байлиқларға] көз тикишиң биләнла, улар йоқ болиду; Пул-мал дәрвәқә өзигә қанат ясап, Худди бүркүттәк асманға учуп кетәр.
wilt thou set thine eyes upon it, it is gone; for indeed it maketh itself wings and it flieth away as an eagle towards the heavens.
6 Ач көзниң ненини йемә, Униң есил назу-немәтлирини тама қилма;
Eat thou not the food of him that hath an evil eye, neither desire thou his dainties.
7 Чүнки униң көңли қандақ болғандәк, өзиму шундақ. У ағзида: — Қени, алсила, ичсилә! — десиму, Бирақ көңлидә сени ойлиғини йоқ.
For as he thinketh in his soul, so is he. Eat and drink! will he say unto thee; but his heart is not with thee.
8 Йегән бир жутум таамниму қусуветисән, Униңға қилған чирайлиқ сөзлириңму бекарға кәткән болиду.
Thy morsel which thou hast eaten must thou vomit up, and thou wilt have wasted thy sweet words.
9 Ахмаққа йол көрситип салма, Чүнки у әқил сөзлириңни көзгә илмас.
Speak not in the ears of a foolish [man], for he will despise the wisdom of thy words.
10 Қедимдә бекиткән йәрниң пасил ташлирини йөткимә, Житимларниң етизлириғиму аяқ басма;
Remove not the ancient landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
11 Чүнки уларниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучиси интайин күчлүктур; У Өзи улар үчүн үстүңдин дәва қилар.
for their redeemer is mighty; he will plead their cause against thee.
12 Несиһәткә көңүл қой, Илим-билимләргә қулақ сал.
Apply thy heart unto instruction, and thine ears to the words of knowledge.
13 Балаңға тәрбийә бериштин еринмә; Әгәр таяқ билән урсаң, у өлүп кәтмәйду;
Withhold not correction from the child; for [if] thou beatest him with the rod, he shall not die:
thou shalt beat him with the rod, and shalt deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 И оғлум, дана болсаң, Мениң қәлбим қанчә хуш болар еди!
My son, if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine;
16 Ағзиңда орунлуқ сөзләр болса, ич-ичимдин шатлинимән.
and my reins shall exult, when thy lips speak right things.
17 Гуна садир қилғучиларға рәшк қилма, Һәрдайим Пәрвәрдигардин әймиништә турғин;
Let not thy heart envy sinners, but [be thou] in the fear of Jehovah all the day;
18 Шундақ қилғиниңда җәзмән көридиған яхши күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
for surely there is a result, and thine expectation shall not be cut off.
19 И оғлум, сөзүмгә қулақ селип дана бол, Қәлбиңни [Худаниң] йолиға башлиғин.
Thou, my son, hear and be wise, and direct thy heart in the way.
20 Мәйхорларға арилашма, Нәпси яман гөшхорлар билән барди-кәлди қилма;
Be not among winebibbers, among riotous eaters of flesh.
21 Чүнки һарақкәш билән нәпси яман ахирида йоқсуллуқта қалар, Ғәпләт уйқисиға патқанларға җәндә кийимни кийгүзәр.
For the drunkard and the glutton shall come to poverty; and drowsiness clotheth with rags.
22 Сени тапқан атаңниң сөзини аңла, Анаң қериғанда униңға һөрмәтсизлик қилма.
Hearken unto thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
23 Һәқиқәтни сетивал, Уни һәргиз сетивәтмә. Даналиқ, тәрбийә вә йорутулушниму ал.
Buy the truth, and sell it not; wisdom, and instruction, and intelligence.
24 Һәққаний балиниң атиси чоң хошаллиқ тапар; Дана оғулни тапқан атиси униңдин хурсән болар.
The father of a righteous [man] shall greatly rejoice, and he that begetteth a wise [son] shall have joy of him:
25 Ата-анаңни сөйүндүрүп, Сени туққан анаңни хуш қил.
let thy father and thy mother have joy, and let her that bore thee rejoice.
26 И оғлум, қәлбиңни маңа тапшур; Көзлириңму һаятлиқ йоллиримға тикилсун!
My son, give me thy heart, and let thine eyes observe my ways.
27 Чүнки паһишә аял чоңқур оридур, Бузуқ ят аял тар зиндандур;
For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
28 Улар қарақчидәк мөкүвелип, Инсанийәт арисидики вапасизларни көпәйтәр.
She also lieth in wait as a robber, and increaseth the treacherous among men.
29 Кимдә азап бар? Кимдә дәрд-әләм? Ким җедәл ичидә қалар? Ким налә-пәряд көтирәр? Ким сәвәпсиз ярилинар? Кимниң көзи қизирип кетәр?
Who hath woe? Who hath sorrow? Who contentions? Who complaining? Who wounds without cause? Who redness of eyes?
30 Дәл шарап үстидә узун олтарған, Әбҗәш шараптин тетишқа алдириған мәйхорлар!
— They that tarry long at the wine; they that go to try mixed wine.
31 Шарапниң әҗайип қизиллиғиға, униң җамдики җулалиғиға, Кишиниң гелидин шундақ силиқ өткәнлигигә мәптун болуп қалма!
Look not upon the wine when it is red, when it sparkleth in the cup, and goeth down smoothly:
32 Ахирида у зәһәрлик иландәк чеқивалиду, Оқ иландәк нәштирини санҗийду.
at the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
33 Көз алдиңда ғәлитә мәнзириләр көрүниду, Ағзиңдин қалаймиқан сөзләр чиқиду.
Thine eyes shall behold strange women, and thy heart shall speak froward things;
34 Худди деңиз-океанларда ләйләп қалғандәк, Йәлкәнлик кеминиң мома яғичи үстидә ятқандәк болисән.
and thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, and as he that lieth down upon the top of a mast:
35 Сән чоқум: — Бириси мени урди, лекин мән яриланмидим! Бириси мени таяқ билән урди, бирақ ағриғини сәзмидим!» — дәйсән. Бирақ сән йәнә: «Һошумға кәлсәмла, мән йәнила шарапни издәймән! — дәйсән.
— “They have smitten me, [and] I am not sore; they have beaten me, [and] I knew it not. When shall I awake? I will seek it yet again.”
