Пәнд-несиһәтләр 22
1 Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
A good name is more desirable than great riches, and loving favor is better than silver and gold.
2 Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
The rich and the poor have this in common: The LORD is the maker of them all.
3 Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
The shrewd see danger and take cover, but the naive keep on going and suffer for it.
4 Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
The result of humility and the fear of the LORD is wealth, honor, and life.
5 Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
Thorns and snares are in the path of the wicked: whoever guards his soul stays from them.
6 Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
Train a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
7 Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
The rich rule over the poor. The borrower is servant to the lender.
8 Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
He who sows wickedness reaps trouble, and the rod of his fury will fail. God blesses a cheerful and generous person, but the vanity of his deeds he will bring to an end.
9 Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
He who has a generous eye will be blessed; for he shares his food with the poor.
10 Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
Drive out the mocker, and strife will go out; yes, quarrels and insults will stop.
11 Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
He who loves purity of heart and speaks gracefully is the king's friend.
12 Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
The eyes of the LORD watch over knowledge; but he frustrates the words of the unfaithful.
13 Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
The sluggard says, "There is a lion outside. I will be killed in the streets."
14 Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
The mouth of an adulteress is a deep pit: he who is under the LORD's wrath will fall into it.
15 Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
Folly is bound up in the heart of a child: the rod of discipline drives it far from him.
16 Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich, both come to poverty.
17 Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
The words of the wise: Incline your ear and hear my words, and apply your heart to my instruction.
18 Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
For it is a pleasant thing if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
19 Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
That your trust may be in the LORD, I teach you today, even you.
20 Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
Haven't I written to you thirty excellent things of counsel and knowledge,
21 Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
To teach you truth, reliable words, to give sound answers to the ones who sent you?
22 Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
Do not exploit the poor, because he is poor; and do not crush the needy in court;
23 Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
for the LORD will plead their case, and plunder the life of those who plunder them.
24 Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
Do not befriend a hot-tempered man, and do not associate with one who harbors anger:
25 Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
lest you learn his ways, and ensnare your soul.
26 Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
Do not be one of those who strike hands, of those who are collateral for debts.
27 Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
If you do not have means to pay, why should he take away your bed from under you?
28 Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
Do not move the ancient boundary stone, which your fathers have set up.
29 Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
Do you see a man skilled in his work? He will serve kings. He won't serve obscure men.
