Пәнд-несиһәтләр 22
1 Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold—good grace.
2 Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
Rich and poor have met together, YHWH [is] the Maker of them all.
3 Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
The prudent has seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
4 Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
The end of humility [is] the fear of YHWH, riches, and honor, and life.
5 Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
Thorns [and] snares [are] in the way of the perverse, Whoever is keeping his soul is far from them.
6 Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he does not turn from it.
7 Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
The rich rules over the poor, And a servant [is] the borrower to the lender.
8 Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
Whoever is sowing perverseness reaps sorrow, And the rod of his anger wears out.
9 Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
The good of eye—he is blessed, For he has given of his bread to the poor.
10 Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
Cast out a scorner—and contention goes out, And strife and shame cease.
11 Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
Whoever is loving cleanness of heart, His lips [are] grace, A king [is] his friend.
12 Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
The eyes of YHWH have kept knowledge, And He overthrows the words of the treacherous.
13 Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
The slothful has said, “A lion [is] outside, I am slain in the midst of the broad places.”
14 Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
The mouth of strange women [is] a deep pit, The abhorred of YHWH falls there.
15 Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of discipline puts it far from him.
16 Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
He [who] is oppressing the poor to multiply his [riches], Is giving to the rich—only to want.
17 Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
Incline your ear, and hear words of the wise, And set your heart to my knowledge,
18 Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
For they are pleasant when you keep them in your heart, They are prepared together for your lips.
19 Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
That your trust may be in YHWH, I caused you to know today, even you.
20 Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
Have I not written to you three times With counsels and knowledge?
21 Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
To cause you to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending you.
22 Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
Do not rob the poor because he [is] poor, And do not bruise the afflicted in the gate.
23 Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
For YHWH pleads their cause, And has spoiled the soul of their spoilers.
24 Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
Do not show yourself friendly with an angry man, And do not go in with a man of fury,
25 Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
Lest you learn his paths, And have received a snare to your soul.
26 Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
Do not be among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
27 Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
If you have nothing to pay, Why does he take your bed from under you?
28 Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
Do not remove a border of ancient times, That your fathers have made.
29 Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
Have you seen a man speedy in his business? He stations himself before kings, He does not station himself before obscure men!
