Пәнд-несиһәтләр 22
1 Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
A [good] name is rather to be chosen than great riches; loving favour rather than silver and gold.
2 Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
The rich and poor meet together; Jehovah is the maker of them all.
3 Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
A prudent [man] seeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
4 Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
The reward of humility [and] the fear of Jehovah is riches, and honour, and life.
5 Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
Thorns [and] snares are in the way of the perverse: he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
6 Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
Train up the child according to the tenor of his way, and when he is old he will not depart from it.
7 Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
The rich ruleth over the poor; and the borrower is servant to the lender.
8 Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
He that soweth unrighteousness shall reap iniquity, and the rod of his wrath shall have an end.
9 Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
He that hath a bountiful eye shall be blessed, for he giveth of his bread to the poor.
10 Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
Cast out the scorner, and contention will depart, and strife and ignominy shall cease.
11 Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
He that loveth pureness of heart, upon whose lips is grace, the king is his friend.
12 Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
The eyes of Jehovah preserve knowledge; but he overthroweth the words of the unfaithful.
13 Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
The sluggard saith, There is a lion without, I shall be killed in the streets!
14 Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
The mouth of strange women is a deep ditch: he with whom Jehovah is displeased shall fall therein.
15 Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
Folly is bound in the heart of a child; the rod of correction shall drive it far from him.
16 Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
He that oppresseth the poor, it is to enrich him; he that giveth to the rich, [bringeth] only to want.
17 Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee: they shall be together fitted on thy lips.
19 Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
That thy confidence may be in Jehovah, I have made [them] known to thee this day, even to thee.
20 Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
Have not I written to thee excellent things, in counsels and knowledge,
21 Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
that I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest carry back words of truth to them that send thee?
22 Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
Rob not the poor, because he is poor, neither oppress the afflicted in the gate;
23 Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
for Jehovah will plead their cause, and despoil the soul of those that despoil them.
24 Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
Make no friendship with an angry man, and go not with a furious man;
25 Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
lest thou learn his paths, and get a snare to thy soul.
26 Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
Be not of them that strike hands, of them that are sureties for debts:
27 Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
if thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
Remove not the ancient landmark which thy fathers have set.
29 Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
Hast thou seen a man diligent in his work? He shall stand before kings; he shall not stand before the mean.
