Пәнд-несиһәтләр 22
1 Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
A good name is better than many riches. And good esteem is above silver and gold.
2 Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
The rich and poor have met one another. The Lord is the maker of them both.
3 Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
The clever saw evil and hid himself. The innocent continued on and was afflicted with damage.
4 Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
The end of moderation is the fear of the Lord, riches and glory and life.
5 Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
Weapons and swords are on the way of the perverse. But he who guards his own soul withdraws far from them.
6 Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
The proverb is: A youth is close to his way; even when he is old, he will not withdraw from it.
7 Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
The rich rule over the poor. And the borrower is servant to the lender.
8 Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
Whoever sows iniquity will reap evils, and by the rod of his own wrath he will be consumed.
9 Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
Whoever is inclined to mercy shall be blessed, for from his bread he has given to the poor. Whoever gives gifts will acquire victory and honor. But he carries away the soul of the receiver.
10 Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
Cast out the one who ridicules, and conflict will go out with him, and accusations and insults will cease.
11 Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
Whoever loves cleanness of heart, because of the grace of his lips, will have the king as his friend.
12 Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
The eyes of the Lord watch over knowledge. And the words of the iniquitous are supplanted.
13 Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
The lazy one says: “There is a lion outside. I might be slain in the midst of the streets.”
14 Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
The mouth of a foreign woman is a deep pit; the Lord was angry with him who will fall into it.
15 Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
Foolishness has been bound to the heart of a child, and a rod of discipline shall cause it to flee.
16 Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
Whoever slanders the poor, so as to augment his own riches, will give it away to one who is richer, and will be in need.
17 Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
Incline your ear, and listen to the words of the wise. Then apply your heart to my doctrine.
18 Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
It shall be beautiful to you, if you preserve it in your inner self, and it shall overflow from your lips,
19 Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
so that your confidence may be in the Lord. Therefore, I also have revealed it to you this day.
20 Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
Behold, I have written it for you in three ways, and with meditations and knowledge,
21 Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
so that I might reveal to you, firmly and with words of truth, in order to respond about these things to those who sent you.
22 Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
Do not act with violence toward the pauper because he is poor. And do not weary the needy at the gate.
23 Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
For the Lord will judge his case, and he will pierce those who have pierced his soul.
24 Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
Do not be willing to be a friend to an angry man, and do not walk with a furious man,
25 Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
lest perhaps you learn his ways, and take up a stumbling block to your soul.
26 Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
Do not be willing to be with those who certify with their hands, and who offer themselves as a guarantee against debts.
27 Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
For if you do not have the means to restore, what reason should there be for him to take the covering from your bed?
28 Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
Do not cross beyond the ancient limits that your fathers have set.
29 Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
Have you seen a man swift in his work? He shall stand in the sight of kings, and not before those who are disreputable.
