Пәнд-несиһәтләр 20
1 Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
Wine is a mocker, and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.
2 Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.
3 Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
It is an honor for a person to keep away from strife, but every fool quarrels.
4 Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
5 Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
6 Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?
7 Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
A righteous man walks in integrity; blessed are his children after him.
8 Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.
9 Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
Who can say, "I have made my heart pure. I am clean and without sin?"
10 Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to the LORD.
11 Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.
12 Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
The hearing ear, and the seeing eye, The LORD has made even both of them.
13 Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
Do not love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.
14 Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
"It's no good, it's no good," says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.
15 Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
There is gold and abundance of rubies; but the lips of knowledge are a rare jewel.
16 Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.
17 Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.
18 Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
Plans are established by advice; by wise guidance you wage war.
19 Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore do not keep company with him who opens wide his lips.
20 Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.
21 Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
An inheritance quickly gained at the beginning, won't be blessed in the end.
22 Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
Do not say, "I will pay back evil." Wait for the LORD, and he will save you.
23 Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
The LORD detests differing weights, and dishonest scales are no good.
24 Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
A man's steps are from the LORD; how then can man understand his way?
25 Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.
26 Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.
27 Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
The spirit of man is the LORD's lamp, searching all his innermost parts.
28 Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.
29 Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.
30 Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.
