Пәнд-несиһәтләр 20
1 Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
Wine [is] a scorner—strong drink [is] noisy, And any going astray in it is not wise.
2 Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
The fear of a king [is] a growl as of a young lion, He who is causing him to be angry is wronging his soul.
3 Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
Cessation from strife is an honor to a man, And every fool interferes.
4 Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
The slothful does not plow because of winter, He asks in harvest, and there is nothing.
5 Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
Counsel in the heart of a man [is] deep water, And a man of understanding draws it up.
6 Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
A multitude of men each proclaim his kindness, And a man of steadfastness who finds?
7 Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
The righteous is habitually walking in his integrity, O the blessedness of his sons after him!
8 Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
A king sitting on a throne of judgment, Is scattering all evil with his eyes,
9 Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
Who says, “I have purified my heart, I have been cleansed from my sin?”
10 Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
A stone and a stone, an ephah and an ephah, Even both of them [are] an abomination to YHWH.
11 Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
Even by his actions a youth makes himself known, Whether his work is pure or upright.
12 Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
A hearing ear, and a seeing eye—YHWH has even made both of them.
13 Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
Do not love sleep, lest you become poor, Open your eyes—be satisfied [with] bread.
14 Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
“Bad, bad,” says the buyer, And then he boasts himself going his way.
15 Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
Substance, gold, and a multitude of rubies, Indeed, a precious vessel, [are] lips of knowledge.
16 Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
When a stranger has been guarantor, take his garment, And pledge it for strangers.
17 Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
The bread of falsehood [is] sweet to a man, And afterward his mouth is filled [with] gravel.
18 Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
You establish purposes by counsel, And with plans you make war.
19 Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
The busybody is a revealer of secret counsels, And do not make yourself guarantor for a deceiver [with] his lips.
20 Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
Whoever is vilifying his father and his mother, his lamp is extinguished in blackness of darkness.
21 Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
An inheritance gotten wrongly at first, Even its latter end is not blessed.
22 Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
Do not say, “I repay evil,” Wait for YHWH, and He delivers you.
23 Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
A stone and a stone [are] an abomination to YHWH, And balances of deceit [are] not good.
24 Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
The steps of a man [are] from YHWH, And man—how does he understand his way?
25 Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
A snare to a man [that] he has swallowed a holy thing, And to make inquiry after vows.
26 Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
A wise king is scattering the wicked, And turns the wheel back on them.
27 Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
The breath of man [is] a lamp of YHWH, Searching all the inner parts of the heart.
28 Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
Kindness and truth keep a king, And he has supported his throne by kindness.
29 Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
The beauty of young men is their strength, And the honor of old men is grey hairs.
30 Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
Blows that wound cleanse away evil, Also the scourges of the inner parts of the heart!
