Пәнд-несиһәтләр 20
1 Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
Wine turns you into a mocker, alcohol makes you aggressive; you're stupid to be deceived by drink.
2 Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
When a king gets terribly angry, he sounds like a roaring lion; anyone who makes him furious is liable to be killed.
3 Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
Avoiding conflict is the proper thing to do, but stupid people are quick to argue.
4 Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
Slackers don't sow when they should, so when harvest comes they don't have anything.
5 Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
Discovering what someone is planning in their mind is like looking at deep water, but a person who has understanding will find out.
6 Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
Many people tell you they're loyal, but can you find someone really trustworthy?
7 Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
Good people live honestly; how happy are their children if they follow them.
8 Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
When a king sits in judgment he recognizes all that isn't right.
9 Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
Who can claim, “I've made sure my conscience is clean; I've purified myself from sin”?
10 Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
The Lord hates both dishonest weights and dishonest measures.
11 Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
Even children reveal what they're like by what they do, whether their actions are good and right.
12 Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
The Lord made our ears to hear and our eyes to see.
13 Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
If you love sleeping you'll become poor. Wake up and get busy, and you'll have plenty to eat.
14 Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
“It's really rubbish,” says the one buying, but afterwards goes and boasts to others about making a good deal.
15 Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
There's gold and plenty of expensive gemstones, but talking sense is a more valuable jewel.
16 Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to foreigners!
17 Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
Food you get by cheating may taste sweet, but afterwards it will be like a mouthful of gravel.
18 Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
With sound advice, plans are successful; if you're going to war, make sure you have good guidance.
19 Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
A gossip goes around revealing secrets; stay away from people who talk a lot.
20 Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
Anyone who curses their father or mother will have their light put out and end in utter darkness.
21 Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
Wealth gained too soon won't do you any good in the end.
22 Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
Don't say, “I'll get you back for doing me wrong.” Leave it to the Lord, and he'll help you.
23 Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
The Lord hates incorrect weights; using dishonest scales is wrong.
24 Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
The Lord shows us the way to go, so how would we decide for ourselves?
25 Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
It's a mistake to make a promise to God and then have second thoughts about it later.
26 Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
A wise king separates out the wicked by winnowing and punishes them by threshing.
27 Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
The Lord's light shines on the conscience, revealing our deepest thoughts.
28 Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
Trustworthy love and faithfulness keep a king safe; trustworthy love supports his rule.
29 Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
Young men value their strength, but the old value even more the wisdom that comes with gray hair.
30 Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
Wounds and blows clean away what's evil; beatings clean what's deep down inside.
