Пәнд-несиһәтләр 20
1 Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
Wine is a mocker, strong drink is a brawler, and whoever is led astray by them is not wise.
2 Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
The terror of a king is like the roar of a lion; whoever provokes him forfeits his own life.
3 Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
It is honorable for a man to resolve a dispute, but any fool will quarrel.
4 Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
The slacker does not plow in season; at harvest time he looks, but nothing is there.
5 Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
The intentions of a man’s heart are deep waters, but a man of understanding draws them out.
6 Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
Many a man proclaims his loving devotion, but who can find a trustworthy man?
7 Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
The righteous man walks with integrity; blessed are his children after him.
8 Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
A king who sits on a throne to judge sifts out all evil with his eyes.
9 Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
Who can say, “I have kept my heart pure; I am cleansed from my sin”?
10 Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
Differing weights and unequal measures — both are detestable to the LORD.
11 Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
Even a young man is known by his actions— whether his conduct is pure and upright.
12 Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
Ears that hear and eyes that see— the LORD has made them both.
13 Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
Do not love sleep, or you will grow poor; open your eyes, and you will have plenty of food.
14 Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
“Worthless, worthless!” says the buyer, but on the way out, he gloats.
15 Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
There is an abundance of gold and rubies, but lips of knowledge are a rare treasure.
16 Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
Take the garment of the one who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
17 Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
Food gained by fraud is sweet to a man, but later his mouth is full of gravel.
18 Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
Set plans by consultation, and wage war under sound guidance.
19 Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
He who reveals secrets is a constant gossip; avoid the one who babbles with his lips.
20 Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
Whoever curses his father or mother, his lamp will be extinguished in deepest darkness.
21 Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
An inheritance gained quickly will not be blessed in the end.
22 Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
Do not say, “I will avenge this evil!” Wait on the LORD, and He will save you.
23 Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
Unequal weights are detestable to the LORD, and dishonest scales are no good.
24 Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
A man’s steps are from the LORD, so how can anyone understand his own way?
25 Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
It is a trap for a man to dedicate something rashly, only later to reconsider his vows.
26 Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
A wise king separates out the wicked and drives the threshing wheel over them.
27 Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
The spirit of a man is the lamp of the LORD, searching out his inmost being.
28 Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
Loving devotion and faithfulness preserve a king; by these he maintains his throne.
29 Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
The glory of young men is their strength, and gray hair is the splendor of the old.
30 Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
Lashes and wounds scour evil, and beatings cleanse the inmost parts.
