Пәнд-несиһәтләр 10
1 Падиша Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: — Дана оғул атисини шат қилар; Әқилсиз оғул анисини қайғу-һәсрәткә салар.
Solomon's proverbs. A wise son makes his father happy, but a stupid son only brings his mother grief.
2 Һарам байлиқларниң һеч пайдиси болмас; Һәққанийәт инсанни өлүмдин қутулдурар.
Wealth gained through evil does you no good; but living right saves you from death.
3 Пәрвәрдигар һәққаний адәмниң җенини ач қоймас; Лекин у қәбиһләрниң нәпсини боғуп қояр.
The Lord doesn't let good people go hungry, but he stops the wicked from getting what they want.
4 Һорунлуқ кишини гадай қилар; Ишчанлиқ болса баяшат қилар.
Lazy hands make you poor, but hard-working hands make you rich.
5 Язда һосулни жиғивалғучи — дана оғулдур; Лекин орма вақтида ухлап ятқучи — хиҗаләткә қалдуридиған оғулдур.
A son who gathers crops during the summer is sensible, but the one who sleeps during harvest brings disgrace.
6 Бәрикәт һәққаний адәмниң бешиға чүшәр; Амма зораванлиқ яманларниң ағзиға урар.
Those who are good are blessed, but what the wicked say hides their violent nature.
7 Һәққаний адәмниң ядикари мубарәктур; Яманларниң нами болса, сесиқ қалар.
The good are remembered as a blessing, but the reputation of the wicked will rot.
8 Дана адәм йолйоруқ-несиһәтләрни қобул қилар; Кот-кот, надан киши өз айиғи билән путлишар.
Those who think wisely pay attention to instruction, but a stupid chatterbox ends up in disaster.
9 Ғубарсиз жүргән кишиниң жүрүш-туруши турақлиқтур, Йоллирини әгир қилғанниң кири ахири ашкарилиниду.
Honest people will live in safety, but those who behave deceitfully will be caught out.
10 Көз ишаритини қилип жүридиғанлар адәмни дағда қалдурар; Кот-кот, надан киши өз айиғи билән путлишар.
People who wink slyly cause trouble, but someone who gives a strong rebuke brings peace.
11 Һәққаний адәмниң ағзи һаятлиқ булиқидур, Амма зораванлиқ яманниң ағзиға урар.
What good people say is a spring that gives life, but what the wicked say hides their violent nature.
12 Өчмәнлик җедәл қозғар; Меһир-муһәббәт һәммә гуналарни япар.
Hatred causes conflict, but love covers all wrongs.
13 Әқил-идрақлик адәмниң ағзидин даналиқ тепилар; Әқилсизниң дүмбисигә палақ тегәр.
Wisdom comes from people with good judgment, but stupid people are punished with a rod.
14 Дана адәмләр билимләрни зиядә топлар; Лекин ахмақниң ағзи уни һалакәткә йеқинлаштурар.
Wise people accumulate knowledge, but the chattering of stupid people is a prelude to disaster.
15 Мал-дуниялири гоя мәзмут шәһәрдәк байниң капалитидур; Мискинни һалак қилидиған иш дәл униң намратлиғидур.
The wealth of the rich provides them protection, while the poverty of the poor ruins them.
16 Һәққанийларниң әҗирлири җанға җан қошар, Қәбиһләрниң һосули гунанила көпәйтиштур.
If you do right you're rewarded with life, but if you're wicked all you gain is sin.
17 Несиһәтни аңлап уни сақлиғучи һаятлиқ йолиға маңар; Тәнбиһләрни рәт қилған киши йолдин азғанлардур.
If you accept instruction, you're on the path to life, but if you reject correction you'll go astray.
18 Адавәт сақлиған киши ялған сөзлимәй қалмас; Төһмәт чаплиғанлар ахмақтур.
Anyone who hides their hatred is lying, and anyone who spreads slander is stupid.
19 Гәп көп болуп кәтсә, гунадин халий болмас, Лекин ағзиға егә болған әқиллиқтур.
If you talk too much, you'll say something wrong. Be wise and take care what you say.
20 Һәққаний адәмниң сөзи худди сап күмүч; Яманниң ойлири толиму әрзимәстур.
What good people say is like the best silver, but the mind of the wicked isn't worth much.
21 Һәққаний адәмниң сөзлири нурғун кишини қувәтләр; Ахмақлар әқли кәмлигидин өләр.
Advice from good people helps feed many others, but stupid people die because they have no sense.
22 Пәрвәрдигарниң ата қилған бәрикити адәмни дөләтмән қилар; У бәрикитигә һеч бир җапа-мушәққәт қошмас.
The Lord's blessing makes you rich, and he doesn't add any sadness to accompany it.
23 Ахмақ қәбиһликни тамашә дәп биләр; Амма даналиқ йорутулған кишиниң [хурсәнлигидур].
Stupid people think it's fun to do wrong, but someone who has wisdom understands what's right.
24 Яман киши немидин қорқса шуниңға учрар; Һәққаний адәмниң арзуси әмәлгә ашурулар.
What the wicked fear will happen to them, while what good people hope for will be granted.
25 Яман адәм қуюндәк өтүп йоқар; Лекин һәққаний адәм мәңгүлүк һулдәктур.
When the storm hits, the wicked are no more, but the good are safe and secure forever.
26 Адәм аччиқ су жутувалғандәк, Көзигә ис-түтәк кирип кәткәндәк, Һорун адәмни ишқа әвәткәнму шундақ болар.
In the same way vinegar irritates the teeth and smoke irritates the eyes, lazy people irritate their employers.
27 Пәрвәрдигардин әйминиш өмүрни узун қилар, Яманниң өмри қисқартилар.
Honoring the Lord makes your life longer, but the years the wicked live will be cut short.
28 Һәққаний адәмниң үмүти хурсәнлик елип келәр; Лекин рәзилниң күткини йоққа чиқар.
Good people look forward to happiness, but the hopes of the wicked come to nothing.
29 Пәрвәрдигарниң йоли дурус яшаватқанларға башпанаһдур; Қәбиһлик қилғучиларға болса һалакәттур.
The way of the Lord protects those who do right, but he destroys those who do evil.
30 Һәққанийларниң орни мустәһкәмдур; Яманлар зиминда узун турмас.
The good will never be removed from the land, but the wicked will not remain there.
31 Һәққаний адәмниң ағзидин даналиқ чиқар; Лекин шумлуқ тил кесип ташлинар.
What good people say produces wisdom, but liars will have their tongues cut out.
32 Һәққаний адәмниң сөзи кишигә мок хушяқар; Яман адәмниң ағзидин шумлуқ чиқар.
Good people know the right thing to say, but the wicked always lie.
