Пәнд-несиһәтләр 1
1 Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
The parables of Solomon, son of David, king of Israel,
2 Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
in order to know wisdom and discipline,
3 саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
to understand words of prudence, and to accept the instruction of doctrine, justice and judgment, and equity,
4 Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
so as to give discernment to little ones, knowledge and understanding to adolescents.
5 буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
By listening, the wise shall become wiser and the intelligent shall possess governments.
6 шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
He shall turn his soul to a parable and to its interpretation, to the words of the wise and their enigmas.
7 Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
The fear of the Lord is the beginning of wisdom. The foolish despise wisdom as well as doctrine.
8 И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
Listen, my son, to the discipline of your father, and forsake not the law of your mother,
9 чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
so that grace may be added to your head and a collar to your neck.
10 И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
My son, if sinners should entice you, do not consent to them.
11 Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
If they should say: “Come with us. We will lie in wait for blood. We will lay traps against the innocent, without cause.
Let us swallow him alive, like Hell, and whole, like one descending into the pit. (Sheol h7585)
13 Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
We will discover every precious substance. We will fill our houses with spoils.
14 Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
Cast your lot with us. One purse will be for us all.”
15 И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
My son, do not walk with them. Preclude your feet from their paths.
16 Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
For their feet rush to evil, and they hurry to shed blood.
17 Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
But a net is thrown in vain before the eyes of those who have wings.
18 Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
Likewise, they lie in ambush against their own blood, and they undertake deceits against their own souls.
19 Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
Thus, the ways of all those who are greedy seize the souls of those who possess.
20 [Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
Wisdom forewarns far and wide; she bestows her voice in the streets.
21 Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
She cries out at the head of crowds; at the entrance of the gates of the city, she offers her words, saying:
22 И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
“Little ones, how long will you choose to be childish, and how long will the foolish desire what is harmful to themselves, and how long will the imprudent hate knowledge?
23 Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
Be converted by my correction. Lo, I will offer my spirit to you, and I will reveal my words to you.
24 Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
For I called, and you refused. I extended my hand, and there was no one who watched.
25 Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
You have despised all my counsels, and you have neglected my rebukes.
26 Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
Similarly, I will ridicule you at your demise, and I will mock you, when that which you feared shall overcome you.
27 Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
When sudden calamity rushes upon you, and your demise advances like a tempest, when tribulation and anguish overcome you,
28 У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
then they will call to me, and I will not heed, they will arise in the morning, and not find me.
29 Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
For they held hatred for discipline, and they would not accept the fear of the Lord;
30 Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
they would not consent to my counsel, but they detracted from all of my corrections.
31 Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
Therefore, they shall eat the fruit of their way, and they shall have their fill of their own counsels.
32 Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
The loathing of the little ones shall destroy them, and the prosperity of the foolish shall perish them.
33 Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
But whoever will listen to me shall rest without terror, and shall have full enjoyment of abundance, without fear of evils.”
