Матта 5
1 Мошу топ-топ адәмләрни көрүп у бир таққа чиқти; у у йәрдә олтарғинида, мухлислири униң йениға кәлди.
Hagi Jisasi'ma hakare vea kevuma nezmageno'a, mago agonare mareri'ne. Anante'ma umanige'za, amage'ma nentaza disaipoli naga'mo'za Agrite e'naze.
2 У ағзини ечип уларға тәлим беришкә башлиди: —
Anante Agra agafa huno rempi hunezamino, amanage hu'ne,
3 Мубарәк, роһта намрат болғанлар! Чүнки әрш падишалиғи уларға тәвәдур.
Zamufama anterami'za avamupima manisaza vahe'mo'za, Anumzamofo asomura erigahaze. Na'ankure mona kumara zamagri kumare.
4 Мубарәк, пиған чәккәнләр! Чүнки улар тәсәлли тапиду.
Zamasu zampi mani'ne'samokizmia, Anumzamo'a asomu huzmantegahie. Na'ankure Agra zamazeri fru hugahie.
5 Мубарәк, мулайим-мөминләр! Чүнки улар йәр йүзигә мирасхордур.
Akohe'za nemanimokizmia Anumzamo'a asomu huzmantegahie. Na'ankure maka mopa zamisige'za erigahaze.
6 Мубарәк, һәққанийлиққа ач вә тәшналар! Чүнки улар толуқ тоюниду.
Fatgo avu'avaku zamaganeteno, tinku zamesiaza nehazamokizmia Anumzamo'a asomu huzmantegahie. Na'ankure Agra zamagrira knare huzmantegahie.
7 Мубарәк, рәһимдиллар! Чүнки улар рәһим көриду.
Vaheku'ma zamasunku hunezmantamokizmia Anumzamo'a asunku huzmantegahie. Na'ankure Anumzamo'a asuntgi zamantegahie.
8 Мубарәк, қәлби пак болғанлар! Чүнки улар Худани көриду.
Zamagu'amo'ma agru hu'nesamo'za, Asomu erigahaze. Na'ankure zamagra Anumzana kegahaze.
9 Мубарәк, течлиқ тәрәпдарлири! Чүнки улар Худаниң пәрзәнтлири дәп атилиду.
Ha'ma erifru nehazamo'za, asomu erigahaze. Na'ankure zamagrikura Anumzamofo mofavre hugahaze.
10 Мубарәк, һәққанийлиқ йолида зиянкәшликкә учриғанлар! Чүнки әрш падишалиғи уларға тәвәдур.
Knare zamavuzmama nehanage'za hafra huzmantesamo'za, asomura erigahaze. Na'ankure mona kumamo'a zamagri'za segahie.
11 Мубарәк, мән үчүн башқиларниң һақарәт, зиянкәшлик вә һәртүрлүк төһмитигә учрисаңлар;
Vahe'mo'ma huhaviza huneramanteno, kanonkeve neramino, maka hankromofo nanekea havige huno hugofi neramanteno, Nagriteku huno havigema huramantesimota, asomu erigahagahaze.
12 шат-хурам болуп яйраңлар! Чүнки әршләрдә катта инъам силәр үчүн сақланмақта; чүнки силәрдин илгәрки пәйғәмбәрләргиму улар мошундақ зиянкәшликләрни қилған.
Kaninkaha hutma muse hiho, na'ankure avamutami'mofo fenozana rama'a monafinka me'ne. Na'ankure korapara kasnampa vahera anahukna hu'za zamahe'naze.
13 Силәр йәр йүзидики туздурсиләр. Һалбуки, әгәр туз өз тәмини йоқатса, униңға қайтидин туз тәмини қандақму киргүзгили болиду? У чағда, у һеч немигә яримас болуп, ташлинип кишиләрниң айиғи астида дәссилиштин башқа һеч ишқа яримайду.
Tamagra ama'na mopare hage mani'naze. Hianagi ana hagemo'ma haga'ama omanesigeno'a, inanknahu huno hage'a ete erigahie? E'i mago knare'za hugara osiankino, atresnage'za vahe'mo'za zamagareti rehaviza hutregahaze.
14 Силәр дунияниң нуридурсиләр. Тағ үстигә селинған шәһәр йошуруналмайду.
Tamagra ama mopamofo tavi mani'naze. Mago rankumamo agonare me'nesia rankumamo'a fra okigahie.
15 Һеч ким чирақни йеқип қоюп, үстигә севәтни көмтүрүп қоймас, бәлки чирақданниң үстигә қойиду; буниң билән, у өй ичидики һәммә адәмләргә йоруқлуқ бериду.
Vahe'mo'za ramu tavi rekru hu'za baketifina nontaze. Tavi ante azotare hantintenageno remasa nompina nehie.
16 Шу тәриқидә, силәр нуруңларни инсанлар алдида шундақ чақнитиңларки, улар яхши әмәллириңларни көрүп, әрштики атаңларни улуқлисун.
Anahu kante tavika'a atregeno, vahe'mokizmirera remsa hanige'za, knare kavu kvara nege'za, monafi mani'nea Negafana ra agi amigahaze.
17 Мени Тәврат қанунини яки пәйғәмбәрләрниң язғанлирини бекар қилғили кәлди, дәп ойлап қалмаңлар. Мән уларни бекар қилғили әмәс, бәлки әмәлгә ашурғили кәлдим.
Tamagra kasegene, kasnampa vahe ke eri atreku e'ne hutma Nagrikura osiho. Nagra kasegene kasnampa ke eri atrenaku ome'noanki, eri knare hunaku e'noe.
18 Чүнки мән силәргә шуни бәрһәқ ейтип қояйки, асман-зимин йоқимиғичә, униңда пүтүлгәнләр әмәлгә ашурулмиғичә Тәвраттики «йод» бир һәрип, һәтта бирәр чекитму бекар қилинмайду.
Nagra tamagerafa hu'na neramasmue, monane mopane vaga'oreno me'nena, mago onensa avoma kasegefi me'nea zamo'a vagaore me'nenkeno, hakare zamo'a efore hugahie.
19 Шу сәвәптин, Тәврат қануниниң әқидилиригә, һәтта униң әң кичиклиридин бирини бекар қилип, вә башқиларға шундақ қилишни үгитидиған һәр ким әрш падишалиғида әң кичик һесаплиниду. Амма әксичә, Тәврат қануни әқидилиригә әмәл қилғанлар вә башқиларға шундақ қилишни үгәткүчиләр болса әрш падишалиғида улуқ һесаплиниду.
Hagi iza'o ana kasegefinti mago rufutagino, rumofo rempi humino, ana hiho hanuno'a, agra ositfa mona kumapina manigahie. Hianagi mago vahe'mo'ma Anumzamofo kasegema amage nenteno, rempi vahe huzmisuno'a, mona kumapina henka ra agine vahe manigahie.
20 Чүнки мән силәргә шуни ейтип қояйки, һәққанийлиғиңлар Тәврат устазлири вә Пәрисийләрниңкидин ашмиса, әрш падишалиғиға һеч қачан кирәлмәйсиләр.
Na'ankure Nagra neramasmue, tamagri tamavu'tamavamo'ma fatgo huno kasegere ugagota hu'naza vahe'mofone, Farisi vahe'mokizmima, zamagatema oresiana, tamagra mona kumapina ovugahaze.
21 Бурунқиларға «Қатиллиқ қилма, қатиллиқ қилған һәр қандақ адәм сораққа тартилиду» дәп буйрулғанлиғини аңлиғансиләр.
Tamagra ko antahi'naze, tamagehe'ima zamasmi'naza kea, Kagra mago vahera ahe ofrio, hagi iza'o vahe'ma ahe frisimo'a, keagare otigahie hu'ne.
22 Бирақ мән өзүм шуни силәргә ейтип қояйки, өз қериндишиға бекардин-бекар аччиқланғанларниң һәр бириму сораққа тартилиду. Өз қериндишини «ахмақ» дәп тиллиған һәр ким алий кеңәшмидә сораққа тартилиду; амма қериндашлирини «тәлвә» дәп һақарәтлигән һәр ким дозақниң отиға лайиқ болиду. (Geenna g1067)
Hianagi Nagra anage nehue, iza'o nefuma rimpa kna huntesimo'a, agra keagare otigahie. Aza'o mago nefuma huhaviza hunte'simofona, avare'za kanisolo kva vahete (Sanhedrin) vugahaze. Hagi iza'o neginagi ke nehie huno hanimofona, tusi'a tevefi avare tregahaze. (Geenna g1067)
23 Шуниң үчүн, сән қурбангаһ алдиға келип [Худаға] һәдийә атимақчи болғиниңда, қериндишиңниң сениңдин ағринған йери барлиғи ядиңға кәлсә,
E'ina hu'negu, kagrama ofa ka'a erinka kre sramanavu itare'ma esunka, negafu'ma rimpa hegante nenia zanku antahisunka,
24 һәдийәңни қурбангаһ алдиға қоюп туруп, авал қериндишиң билән яришивал, андин келип һәдийәңни ата.
ana kresramana vu itare ofa ka'a atrenka ete vunka, kotazana ana negafu'ene ome kasunke hutenka, henka ofaka'a eme amio.
25 Әгәр үстүңдин дәва қилмақчи болған бириси болса, униң билән биргә йолда болғиниңда униң билән тездин яришип, дост болғин. Болмиса, у сени сорақчиға, сорақчи болса гундипайға тапшуриду, сән зинданға солитиветилисән.
Hagi mago'mo naneke hugantenaku hanimofona karanka nevutna ame'ama hunka rimpa eri fru huo, aru kagrira kavreno ke refakohu vahete vanigeno, anante ke refakohu ne'mo'a kavreno kina kva ne'te vanigeno, hagi kagrira kasaga huno kina nompi katre'zanku, ana huo.
26 Мән саңа шуни бәрһәқ ейтип қояйки, [қәрзиңниң] әң ахирқи бир тийининиму қоймай төлимигичә, шу йәрдин чиқалмайсән.
Tamage hu'na kagrira negasamue, kagra anampintira atioramitfa hugahane, hagi agima ahegantesiama'a mizase varesunka henka kina nompintira atiramigahane.
27 Силәр «Зина қилмаңлар» дәп буйрулғанлиғини аңлиғансиләр.
Tamagra antahi'naze amanagema hu'nea kea, Tamagra ru vene, a'ene monko'zana osugahaze hu'ne.
28 Бирақ мән өзүм шуни силәргә ейтип қояйки, бирәр аялға шәһваний нийәт билән қариған киши көңлидә у аял билән аллиқачан зина қилған болиду.
Hianagi Nagra neramasmue, aza'o mago a' negeno kesane hanimo'a, hago ana a'ene monko'za agu'afina hu'ne.
29 Әгәр әнди оң көзүң сени гунаға аздурса, уни оюп ташливәт. Чүнки пүтүн бәдиниңниң дозаққа ташланғинидин көрә, бәдиниңдики бир әзайиң йоқ қилинғини көп әвзәл. (Geenna g1067)
Tamaga kavurgamo kazeri kumipi katre'na, eri tagitinka mate vuo, na'ankure ru maka kavufa tevefi (hell) vu'zankura, mago kvufamo fanane hani'ana, knare hugahie. (Geenna g1067)
30 Әгәр оң қолуң сени гунаға аздурса, уни кесип ташливәт. Чүнки пүтүн бәдиниңниң дозаққа ташланғинидин көрә, бәдиниңдики бир әзайиң йоқ қилинғини көп әвзәл. (Geenna g1067)
Kazantmaga'amo kumipi kavrentena, taga hunka matevu atro. Ru mika kavufamo tevefi vu'zankura mago kavufa atresanana, e'i knare'za hugahie. (Geenna g1067)
31 Йәнә: — «Кимдиким аялини талақ қилса, униңға талақ хетини бәрсун» дәпму буйрулған.
Korapara anage huno avona krente'ne, Iza'o a' ama huntenaku hanuno'a, a' atre avonkre amino hu'ne.
32 Бирақ мән өзүм шуни силәргә ейтип қояйки, кимдиким өз аялиниң бузуқлуқ қилмишидин башқа [һәр қандақ ишни банә қилип] уни талақ қилса, әнди уни зинаға тутуп бәргән болиду; талақ қилинған аялни әмригә алған кишиму зина қилған болиду.
Ana hanigeno Nagra anage tamagrikura nehue, mago vahe'mo a' a'mo monko'za osu'nenigeno atre'siana, ana ne'mo'a ana ara huntesigeno monko'zana hugahie. Hanigeno iza'o, vemo'ma atre'nesia a'ma erisia ne'mo'a, monko'za hugahie.
33 Силәр йәнә бурунқиларға «Қәсимиңдин янма, Пәрвәрдигарға қилған қәсимиңгә әмәл қил» дәп буйрулғанлиғини аңлиғансиләр.
Mago'ene tamagra korapama, tamagehe'ima zamasmi'nea kea antahi'naze, Huvempa kea ha'ontagigahane. Hianagi Ra Anumzantera huvempa hu'nana kea eri knare huo hu'ne.
34 Бирақ мән өзүм шуни силәргә ейтип қояйки, қәтъий қәсәм қилмаңлар; әршни тилға елип қәсәм қилмаңлар, чүнки әрш Худаниң тәхтидур;
Hianagi Nagra anage hu'na neramasmue, mona kumaku hunteta huvempa osiho, na'ankure Anumzamo nemania tra'e,
35 яки йәрни тилға елип қәсәм қилмаңлар, чүнки йәр йүзи Худаниң тәхтипәридур. Йерусалимни тилға елипму қәсәм қилмаңлар, чүнки у йәр улуқ падишаниң шәһиридур.
mopa'mofonku hunteta huvempa osiho, na'ankure Agra agia nentea trare, hifi Jerusalegura osiho, na'ankure tusi'a kinimofo rankumare hu'ne. (Ais 66:1-2)
36 Һәтта өз бешиңларни тилға елипму қәсәм қилмаңлар, чүнки силәрниң чечиңларниң бир телиниму ақ яки қара рәңгә өзгәртиш қолуңлардин кәлмәйду.
Kagra kasenire huntenka huvempa osuo, na'ankure kagra mago kazokara eri efeke osuge, haninkera osugahane.
37 Пәқәт дегиниңлар «Болиду», «болиду», яки «Яқ, яқ, болмайду» болсун. Буниңдин зиядиси рәзил болғучидин келиду.
Hianagi kema hananana, izo hanunka, izo huo, i'oma hnunka i'o huo, mago'a amana kema agatereno hanuno'a, hankro'mofontegati eanke hugahie.
38 Силәр «Көзгә көз, чишқа чиш» дәп буйрулғинини аңлиғансиләр.
Tamagra anagema hu'nea kea antahi'naze, Avu rupro hanimofona, agri enena avu rupro huo. Ave rutafri simofona, agri enena ave rutafrio hu'ne.
39 Бирақ мән өзүм шуни силәргә ейтип қояйки, әски билән тәң болмаңлар. Кимдәким оң мәңзиңгә урса, сол мәңзиңниму тутуп бәр;
Hianagi mago'ene anage hu'na neramasmue, haviza huramante simofona, azeri havizana osiho. Hianagi iza'o tamaga kaziga kameragente'ma kahena, rukrehe hugeno, mago kaziga kameragente kaheno.
40 вә бириси үстүңдин дәва қилип, көйнигиңни алмақчи болса, чапиниңниму бәр.
Mago'mo'ma sioti ka'agu namio hanigenka, anakre kuka'ane amio.
41 Бириси саңа [йүк-тақини йүдкүзүп] миң қәдәм йол жүрүшкә зорлиса, униң билән икки миң қәдәм маң.
Iza'o kagri'ma tutu huno fenoni'a erinka, mago kilo mita vuo hanigenka, eriagaterenka tare kilo mita vuo.
42 Бириси сәндин тилисә, униңға бәр. Бириси сәндин өтнә-йерим қилмақчи болса, униңға бойнуңни толғима.
Mago zanku kantahige simofona amne amio, erite'na kamisue huno kantahigena, i'o osuo.
43 Силәр «Хошнаңни сөйгин, дүшминиңгә нәпрәтлән» дәп ейтилғанни аңлиған.
Tamagra antahi'nageno korapara anage hu'naze, Kagri tava'onte mani'nemofona kavesintetfa nehunka, ha' vahe ka'a krimpa hento hu'ne.
44 Бирақ мән өзүм шуни силәргә ейтип қояйки, силәргә дүшмәнлик болғанларға меһир-муһәббәт көрситиңлар, силәрдин нәпрәтләнгәнләргә яхшилиқ қилиңлар, силәргә зиянкәшлик қилғанларға дуа қилиңлар.
Hianagi Nagra anage hu'na neramasmue, ha' vahetmia zamesizmantetfa nehuta, tamahesia vahera nunamu huzmanteho.
45 Шундақ қилғанда, әрштики Атаңларниң пәрзәнтлиридин болисиләр. Чүнки У қуяшиниң нурини яхшиларғиму вә яманларғиму чүшүриду, ямғурниму һәққанийларғиму, һәққанийәтсизләргиму яғдуриду.
E'inama hanuta monafi nemania Nafatamimofo mofavre manigahaze. Agra zagegu higeno, zagea knare vahete ene, havi vahetera neregeno, fatgo vahete'ene, fatgo osu vahete enena kora atregeno nerie.
46 Әгәр силәр өзүңларға муһәббәт көрсәткәнләргила меһир-муһәббәт көрсәтсәңлар, буниң қандақму инъамға еришкичилиги болсун? Һәтта баҗгирларму шундақ қиливатмамду?
Na'ankure tamavesima antenia vahe'ma, tamavesi zamantenuta na'a mizama'a erigahaze? Tagra antahi'none, takesi zagoma eri vahe'mo'za anahu knara nehaze.
47 Әгәр силәр пәқәт қериндашлириңлар биләнла салам-сәһәт қилишсаңлар, буниң немә пәзилити бар? Һәтта ят әлликләрму шундақ қилидиғу!
Tamagrama nermafunke'za zamazeri so'e hanazana, na'a mago'a zana hugahaze? Megi'a vahe'mo'za zamagranena anahu kna nehaze.
48 Шуңа, әрштики Атаңлар мукәммәл болғинидәк, силәрму мукәммәл болуңлар.
E'ina hu'negu tamagra monafi neramafa'ma fatgo huno agru hu'nea kna hutma fatgo hutma agru hiho huno zamasmi'ne.
