< Матта 27 >
1 Таң атқандила, пүтүн баш каһинлар билән хәлиқ ақсақаллири Әйсани өлүмгә мәһкүм қилдуруш үчүн мәслиһәтләшти.
And when it was morning, the chief priests and the elders of the people held a council against Jesus, how they might put him to death.
2 Улар уни бағлап апирип, валий Понтиус Пилатусқа тапшуруп бәрди.
And they bound him, and carried him and delivered him up to Pilate, the president.
3 Униңға сатқунлуқ қилған Йәһуда униң өлүмгә һөкүм қилинғанлиғини көрүп, бу ишларға пушайман қилди вә баш каһинлар билән ақсақалларға оттуз күмүч тәңгини қайтуруп берип:
Then Judas the betrayer, when he saw that Jesus was condemned, repented. And he went and returned the thirty pieces of silver to the chief priests and elders;
4 — Мән бегуна бир җанниң қени төкүлүшкә сатқунлуқ қилип гуна өткүздүм, — деди. Буниңға бизниң немә каримиз? Өз ишиңни бил! — дейишти улар.
and said: I have sinned, by betraying innocent blood. And they said: What is that to us? See to it thyself.
5 Йәһуда көмүш тәңгиләрни ибадәтханиниң ичигә чөривәтти вә у йәрдин кетип, талаға чиқип, есилип өлүвалди.
And he cast down the silver in the temple, and retiring, went and strangled himself
6 Баш каһинлар көмүш тәңгиләрни жиғивелип: — Бу хун төлүми болған [тәңгиләрдур], уларни ибадәтханиниң ғәзнисигә қоюш һарам, — дейишти.
And the chief priests took up the silver, and said: It is not lawful to put it into the treasury, because it is the price of blood.
7 Улар өз ара мәслиһәтлишип, бу пуллар билән яқа жутлуқларға йәрлик болсун дәп, сапалчиниң бир парчә етизлиғини сетивалди.
And they took counsel, and bought with it the potter's field, for a place to bury strangers.
8 Шуңа бу йәр һазирғичә «қанлиқ етиз» дәп атилип кәлмәктә.
Wherefore that field is called the field of blood, unto this day.
9 Шу иш билән Йәрәмия пәйғәмбәр тәрипидин бурун ейтилған муну бешарәт әмәлгә ашурулди: — «Исраил хәлқи униң үчүн баһалап бекиткән баһасини, Йәни оттуз күмүч тәңгини улар елишти,
Then was fulfilled that which was spoken by the prophet, saying: I took the thirty shekels of silver, the price of the precious one, which they of the children of Israel had stipulated;
10 Вә Пәрвәрдигар маңа көрсәткәндәк, Сапалчиниң етизини сетивелишқа хәҗләшти».
and I gave them for the potter's field, as the Lord directed me.
11 Әнди Әйса валийниң алдиға турғузулди. Валий униңдин: — Сән Йәһудийларниң падишасиму? — дәп сориди. Ейтқиниңдәк, — деди Әйса.
And Jesus stood before the president. And the resident asked him, and said to him: Art thou the king of the Jews? And Jesus said to him: Thou hast said.
12 Лекин баш каһинлар вә ақсақаллар униң үстидин әрз-шикайәт қилғанда, у бир еғизму җавап бәрмиди.
And when the chief priests and elders accused him, he made no reply.
13 Буниң билән Пилатус униңға: — Уларниң сениң үстүңдин қилған шунчә көп шикайәтлирини аңлимайватамсән? — деди.
Then Pilate said to him: Hearest thou not how much they testify against thee?
14 Бирақ у [Пилатусқа] җававән [шикайәтләрниң] бирисигиму җавап бәрмиди. Валий буниңға интайин һәйран қалди.
But he gave him no answer, not even one word: and therefore Pilate wondered greatly.
15 Һәр қетимлиқ [өтүп кетиш] һейтида, валийниң халайиқ тәләп қилған бир мәһбусни уларға қоюп бериш адити бар еди.
And at each festival, the president was accustomed to release to the people one prisoner, such as they preferred.
16 Әйни вақитта, [римлиқларниң] Бараббас исимлиқ атиқи чиққан бир мәһбуси [зинданда] еди.
And they had then in bonds a noted prisoner, called Bar Abas.
17 Халайиқ җәм болғанда, Пилатус улардин: — Кимни силәргә қоюп беришимни халайсиләр? Бараббасниму яки Мәсиһ дәп аталған Әйсаниму? — дәп сориди
And when they were assembled, Pilate said to them: Whom will ye, that I release to you, Bar Abas, or Jesus who is called Messiah?
18 (чүнки у [баш каһин қатарлиқларниң] һәсәтхорлуғи түпәйлидин уни тутуп бәргәнлигини биләтти).
For Pilate knew that it was from enmity they had delivered him up.
19 Пилатус «сорақ тәхти»дә олтарғанда, аяли униңға адәм әвәтип: — У һәққаний кишиниң ишиға арилашмиғин. Чүнки түнүгүн кечә униң сәвәвидин чүшүмдә көп азап чәктим, — дәп хәвәр йәткүзди.
And as the president was sitting on his tribunal, his wife sent to him, and said: Have thou nothing to do with that just man; for I have suffered much this I day in a dream because of him.
20 Лекин баш каһинлар вә ақсақаллар болса халайиқни мақул қилип, Бараббасни қоюп беришни вә Әйсани йоқитишни тәләп қилдурди.
But the chief priests and the elders persuaded the multitude that they should demand Bar Abas, and destroy Jesus.
21 Валий җававән улардин йәнә: — Силәргә бу иккисиниң қайсисини қоюп беришимни халайсиләр? — дәп сориди. Бараббасни, — дейишти улар.
And the president answered, and said to them: Which of the two, will ye, that I release to you? And they said: Bar Abas.
22 Пилатус әнди: — Ундақ болса, Мәсиһ дәп аталған Әйсани қандақ бир тәрәп қилай? — деди. Һәммәйлән: — У крестләнсун! — дейишти.
Pilate said to them: And what shall I do to Jesus who is called Messiah? They all replied: Let him be crucified.
23 Пилатус: — Немишкә? У зади немә яманлиқ өткүзүпту? — дәп сориди. Бирақ улар техиму қаттиқ вақиришип: У крестләнсун! — дәп турувелишти.
The president said to them: But what hath he done, that is evil? And they cried out the more, and said: Let him be crucified.
24 Пилатус сөзливеришниң беһудә екәнлигини, бәлки буниң орниға малиманчилиқ чиқидиғанлиғини көрүп, су елип, көпчиликниң алдида қолини жуйғач: — Бу һәққаний адәмниң қениға мән җавапкар әмәсмән, буниңға өзүңлар мәсъул болуңлар! — деди.
And Pilate, when he saw that it availed nothing, but rather that tumult was produced, took water, and washed his hands before the eyes of the multitude, and said: I am pure from the blood of this just man: see ye to it.
25 Пүтүн хәлиқ җававән: — Униң қени бизниң үстимизгә вә балилиримизниң үстигә чүшсун! — дейишти.
And all the people answered, and said His blood be on us, and on our children!
26 Буниң билән Пилатус Бараббасни уларға чиқирип бәрди. Әйсани болса қаттиқ қамчилатқандин кейин, крестләшкә [ләшкәрлиригә] тапшурди.
Then released he to them Bar Abas; and scourged Jesus with whips and delivered him to be crucified.
27 Андин валийниң ләшкәрлири Әйсани униң ордисиға елип кирип, пүтүн ләшкәрләр топини бу йәргә униң әтрапиға жиғди.
Then the soldiers of the president took Jesus into the Praetorium, and assembled the whole regiment against him.
28 Улар Әйсани ялаңачлап, учисиға пәрәң рәңлик тон кийдүрүшти.
And they stripped him, and put on him a scarlet military cloak.
29 Тикәнлик шахчиларни өрүп бир таҗ ясап, бешиға кийдүрди вә оң қолиға бир қомушни тутқузди. Андин униң алдиға тизлинип: «Яшиғайла, Йәһудийларниң падишаси!» дәп мазақ қилишти.
And they wove a crown of thorns, and set it on his head, and put a reed in his hand, and they bowed their knees before him, and mocked him, and said: Hail, thou king of the Jews.
30 Униңға түкүрүшти, қомушни елип униң бешиға урушти.
And they spit in his face, and took the reed, and smote him on his head.
31 Уни шундақ мазақ қилғандин кейин, тонни салдуруп, учисиға өз кийимлирини кийдүрди вә крестләш үчүн елип меңишти.
And when they had mocked him, they divested him of the cloak, and clothed him in his own garments, and led him out to be crucified.
32 Улар ташқириға чиққинида, Курини шәһирилик Симон исимлиқ бир кишини учритип, уни тутуп келип Әйсаниң крестини униңға мәҗбурий көтәргүзди.
And as they went out, they found a man of Cyrene whose name was Simon; him they compelled to bear his cross.
33 Улар Голгота, йәни «Баш сүйәк» дегән йәргә кәлгәндә,
And they came to a place which is called Golgotha, which is interpreted a skull.
34 [Әйсаға] ичиш үчүн кәкрә сүйи арилаштурулған аччиқ шарап бәрди; лекин у уни тетип баққандин кейин, ичкили унимиди.
And they gave him to drink vinegar mixed with gall. And he tasted it, and would not drink.
35 Ләшкәрләр уни крестлигәндин кейин, чәк ташлишип кийимлирини өз ара бөлүшүвалди.
And when they had crucified him, they distributed his garments by lot.
36 Андин у йәрдә олтирип униңға күзәтчилик қилди.
And they sat down, and watched him there
37 Улар униң бешиниң жуқури тәрипигә «Бу Әйса, Йәһудийларниң падишасидур» дәп йезилған шикайәтнамә тахтийини бекитти.
And they placed over his head the cause of his death, in the writing: THIS IS JESUS, THE KING OF THE JEWS.
38 [Әйса] билән тәң икки қарақчиму кресткә миқланған болуп, бири оң тәрипидә, йәнә бири сол тәрипидә еди.
And there were crucified with him two robbers, the one on his right hand, and the other on his left.
39 Бу йәрдин өткәнләр башлирини чайқишип, уни һақарәтләп:
And they that passed by reviled him, and shook their heads
40 — Қени, сән ибадәтханини бузуп ташлап, үч күн ичидә қайтидин ясап чиқидиған адәм, әнди өзүңни қутқузә! Худаниң Оғли болсаң, кресттин чүшүп баққина! — дейишти.
and said: Destroyer of the temple, and builder of it in three days, deliver thyself; if thou art the Son of God, and come down from the cross.
41 Баш каһинларму, Тәврат устазлири вә ақсақаллар билән биргә уни мәсқирә қилип:
So also the chief priests mocked, with the Scribes and Elders and Pharisees,
42 — Башқиларни қутқузуптикән, өзини қутқузалмайду. У Исраилниң падишасимиш! Әнди кресттин чүшүп бақсунчу, андин униңға етиқат қилимиз.
and said: He gave life to others, his own life he cannot preserve. If he is the king of Israel, let him now descend from the cross, and we will believe in him. †
43 У Худаға таянған! Худа уни әзизлисә, һазир қутқузуп баққай! Чүнки у: «Мән Худаниң Оғли» дегән еди, — дейишти.
He trusted in God; let him rescue him now, if he hath pleasure in him: for he said, I am the Son of God.
44 Униң билән тәң крестләнгән қарақчиларму уни шундақ һақарәтләшти.
In like manner the marauders also, that were crucified with him, reproached him.
45 Әнди күнниң алтинчи саитидин тоққузинчи саитигичә пүткүл зиминни қараңғулуқ басти.
And from the sixth hour there was darkness over all the land, until the ninth hour.
46 Тоққузинчи саатләрдә Әйса жуқури авазда: «Ели, ели, ләма савақтани?» йәни «Худайим, Худайим, мени немишкә ташливәттиң?» дәп қаттиқ нида қилди.
And about the ninth hour, Jesus cried with a loud voice and said: O God, O God; why hast thou forsaken me?
47 У йәрдә турғанларниң бәзилири буни аңлап: Бу адәм Иляс [пәйғәмбәр]гә мураҗиәт қиливатиду, — дейишти.
And some of them that stood there, when they heard it, said: He calleth for Elijah.
48 Уларниң ичидин бирәйлән дәрһал жүгүрүп берип бир парчә булутни әкелип, уни аччиқ шарапқа чилап, қомушниң учиға селип униңға ичкүзүп қойди.
And immediately one of them ran, and took a sponge, and filled it with vinegar, and put it on a reed, and gave him to drink.
49 Бирақ башқилар: — Тохта! Қарап бақайли, Иляс [пәйғәмбәр] келип уни қутқузуп қалармекин? — дейишти.
But the rest said: Desist; we will see if Elijah will come to rescue him.
50 Әйса жуқури аваз билән йәнә бир вақириди-дә, роһини қоювәтти.
Then Jesus cried again with a loud voice, and yielded up his spirit.
51 Вә мана, шу дәқиқидә ибадәтханиниң [ичкири] пәрдиси жуқуридин төвәнгә икки парчә бөлүп житилди. Йәр-зимин тәвринип, ташлар йерилип,
And instantly, the curtain of the door of the temple was torn asunder, from the top to the bottom; and the earth shook; and the rocks rived;
52 Қәбирләр ечилди (У тирилгәндин кейин, [өлүмдә] ухлаватқан нурғун муқәддәс бәндиләрниң тәнлириму тирилди; улар қәбирләрдин чиқти вә муқәддәс шәһәргә кирип, у йәрдә нурғун кишиләргә көрүнди).
and graves were opened; and many bodies of saints who slept, arose,
and came forth; and, after his resurrection, entered into the holy city, and appeared to many.
54 Әнди Әйсани күзәт қиливатқан йүз беши һәм йенидики ләшкәрләр йәрниң тәвришини вә башқа йүз бәргән һадисиләрни көрүп, интайин қорқушуп: — У һәқиқәтән Худаниң Оғли екән! — дейишти.
And the centurion, and they that were with him guarding Jesus, when they saw the earthquake and the things that occurred, feared greatly, and said: Verily, this was the Son of God.
55 У йәрдә йәнә бу ишларға жирақтин қарап турған нурғун аялларму бар еди. Улар әслидә Әйсаниң хизмитидә болуп, Галилийәдин униңға әгишип кәлгән еди.
And many women were there, looking on from a distance; the same who had followed Jesus from Galilee, and had ministered to him.
56 Уларниң арисида Магдаллиқ Мәрйәм, Яқуп билән Йүсүпниң аниси Мәрйәм, Зәбәдийниң оғуллириниң анисиму бар еди.
One of them was Mary of Magdala, also Mary the mother of James and Joses, and the mother of Zebedee's children.
57 Кәчқурун, Ариматиялиқ Йүсүп исимлиқ бир бай кәлди. Уму Әйсаниң мухлислиридин еди.
And when it was evening, there came a rich man of Ramath, whose name was a Joseph, who was also a disciple of Jesus.
58 У Пилатусниң алдиға берип, Әйсаниң җәситини тәләп қилди. Пилатус җәсәтни униңға тапшурушқа әмир қилди.
This man went to Pilate, and begged the body of Jesus. And Pilate directed the body to be given him.
59 Йүсүп җәсәтни елип, пакиз канап рәхт билән орап кепәнлиди
And Joseph took the body, and wrapped it in a winding-sheet of clean linen;
60 вә уни өзи үчүн қияда ойдурған йеңи қәбригә қойди. Андин қәбирниң ағзиға йоған бир ташни домилитип қоюп, кетип қалди
and laid it in his new sepulchre, that was excavated in a rock. And he rolled a great stone against the door of the sepulchre, and departed:
61 (шу чағда Магдаллиқ Мәрйәм билән йәнә бир Мәрйәмму у йәрдә, қәбирниң удулида олтиратти).
And there were present Mary of Magdala, and the other Mary, who sat over against the grave.
62 Әнди әтиси, йәни «Тәйярлаш күни» өткәндин кейин, баш каһинлар билән Пәрисийләр җәм болушуп Пилатусниң алдиға келип:
And on the day that was next after the preparation, the chief priests and Pharisees assembled before Pilate,
63 — Җанаблири, һелиқи алдамчиниң һаят вақтида: «Мән өлүп үчинчи күни тирилимән» дегини есимиздә бар.
and said to him: Our Lord, we remember that this deceiver said, while he was alive, After three days, I shall arise.
64 Шуниң үчүн, қәбир үчинчи күнигичә мәһкәм қоғдилиши үчүн әмир бәргәйсиз. Ундақ қилинмиса, мухлислири келип җәсәтни оғрилап кетип, андин хәлиққә: «У өлүмдин тирилди» дейиши мүмкин. Бундақ алдамчилиқ алдинқисидинму бәттәр болиду, — дейишти.
Command, therefore to guard the sepulchre; until the third day; lest his disciples come and steal him away by night, and say to the people that he hath risen from the dead; and the last delusion be worse than the first.
65 Пилатус уларға: — Бир гуруппа күзәтчи ләшкәрни силәргә тапшурдум. Қәбирни қурбиңларниң йетишичә мәһкәм қоғдаңлар, — деди.
Pilate said to them: Ye have soldiers: go and guard it, as ye know how.
66 Шуниң билән улар [күзәтчи ләшкәрләр] билән биллә берип, ташни печәтләп, қәбирни муһапизәт астиға қойди.
And they went and set a guard to the sepulchre, and sealed the stone.