Матта 23
1 Бу сөзләрдин кейин, Әйса топ-топ халайиққа вә мухлислириға мундақ деди:
Then Jesus said to the crowd and to us his disciples,
2 — Тәврат устазлири вә Пәрисийләр Муса пәйғәмбәрниң [һөкүм чиқириш] орнида олтарған болиду.
“Moses was the [renowned] teacher who taught [the people the laws that God gave him] [MTY]. Now, the Pharisees and the men who teach our [Jewish] laws have made themselves the ones who interpret those laws [IDM].
3 Шуңа, уларниң силәргә ейтқан һәммә сөзлиригә көңүл қоюп, дегәнлирини қилиңлар. Лекин уларниң қилғанлиридәк қилмаңлар; чүнки улар өзлириниң дегинигә өзлири әмәл қилмайду,
Consequently, you should do whatever they tell you that you must do. But do not do what they do, because they themselves do not do what they tell [you that you must do].
4 Бәлки улар көтирәлмигидәк еғир жүкләрни бағлап адәмләрниң зиммисигә артип қойиду. Амма өзлири бу жүкләрни көтиришкә бирму бармиғини мидирлитишни хушяқмайду.
They [require you to obey many rules that are difficult to obey]. But they themselves [do not help anyone obey those rules. It is] as if they are tying up loads that are hard to carry and putting them on your shoulders [MET] [for you to carry. But they] themselves [do not desire to help anyone obey those laws. They are like] people who do not want to lift [even the slightest load] that they [could lift] [MET]
5 Улар һәммә әмәллирини инсанларға көз-көз қилиш үчүнла қилиду; чүнки улар «айәт қаплири»ни кәң қилип чигивелип, тонлириниң чучилирини узун саңгилитип қойиду;
[with] one finger. Whatever they do, they do it to be seen by other people {so that other people will see them doing that}. [For example], they make extra wide the tiny boxes containing portions of Scripture that they wear on their arms. They enlarge the tassels on their robes, [to make others think that they are pious].
6 улар зияпәтләрдә төрдә, синагогларда алдинқи орунларда олтиришқа,
[They want people to honor them. For example], at dinner parties they sit in the seats where the most important people sit. In the places of worship [they want to sit] in the seats where the most honored people sit.
7 базарларда кишиләрниң уларға болған [узун] саламлириға вә өзлирини «Устаз, устаз» дәп аташлириға амрақ келиду.
Also, [they want people to] greet them [respectfully] in the marketplaces and to honor them by calling them ‘Teacher’.
8 Бирақ силәр болсаңлар «Устаз» дәп атилишни қобул қилмаңлар; чүнки силәрниң ялғуз бирла устазиңлар бар вә һәммиңлар қериндаштурсиләр.
But you [who are my disciples] should not allow people to address you [honorably] as ‘Rabbi’, [which means ‘teacher]’. I [am the] only one who is [really] your teacher, which means that you are all [equal, like] brothers and sisters, [and none of you should act superior to another, as the Pharisees do].
9 Йәр йүзидә һеч қандақ кишини «Атам» демәңлар, чүнки пәқәт бирла Атаңлар, йәни әрштә Турғучи бардур.
Do not [honor anyone] on earth [by] addressing him as ‘Father’, because God, your Father in heaven, is the only [spiritual] father of all of you.
10 Силәр «муәллим» дәп атилишниму қобул қилмаңлар, чүнки пәқәт бирла муәллим, йәни Мәсиһниң өзи бардур;
Do not [allow people to] call you ‘Instructors’, because I, the Messiah, am the one instructor who [teaches all of] you.
11 бәлки араңларда әң мәртивилик болған киши силәрниң хизмитиңларда болиду.
In contrast, everyone among you who wants [God to consider them] to be important must serve others as servants do.
12 Өзини жуқури тутмақчи болғини төвән қилиниду, өзини төвән тутқини жуқури қилиниду.
[God] will humble those who exalt themselves. And [he] will exalt those who humble themselves.”
13 Бирақ һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Силәр әрш падишалиғиниң ишигини инсанларға тақап келиватисиләр! Я өзүңлар кирмәйсиләр, я киришни истигәнләрниң киришигә йол қоймайсиләр.
[Then Jesus said to the religious leaders], “You men who teach the [Jewish] laws and you Pharisees are hypocrites! There will be terrible punishment for [you, because by teaching what is false], you [prevent people] [MTY/HYP] [who are thinking about letting] God rule their lives [from doing that] [MET]. [What you are doing is like] closing a gate [MET] [so that people who] are wanting to enter [a city cannot go in]. As for you, [you do not let] God [rule your lives. Neither do you allow] other people [to let God rule their lives. What you do is like] not going into a [house] yourselves, and not allowing others to enter it [either] [MET].”
14 Һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Силәр тул аялларниң мал-дуниясини йәватисиләр, шундақтиму башқилар алдида тәқвадар көрүнсәк дәп, узундин-узун дуа қилисиләр. Шуңа, силәр техиму еғир җазаға тартилисиләр.
15 Һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Силәр бирла адәмни етиқатиңларға киргүзүш үчүн, деңиз вә қуруқлуқни кезип чиқисиләр. Бирақ у киши киргүзүлгәндин кейин, силәр уни өзлириңлардин икки һәссә бәттәр болған дозақниң пәрзәнти қилип йетиштүрүп чиқисиләр. (Geenna g1067)
“You are hypocrites, you men who teach the [Jewish] laws and you Pharisees! Your punishment will be terrible, because you exert yourselves very much to get [even] one person to believe what you teach. For instance, you travel across seas and lands [to distant places] in order to do that. And [as a result], when one person [believes what you teach], you make that person much more deserving to go to hell than you yourselves [deserve to].” (Geenna g1067)
16 Һалиңларға вай, әй қариғу йолбашчилар! Силәр: «Һәр қандақ киши ибадәтхана билән қәсәм қилса, һеч немиси йоқ, бирақ ибадәтханидики алтунни тилға елип қәсәм қилғанлар қәсимидә турушқа қәриздар болиду» дәйсиләр.
“You [Jewish leaders], your punishment will be terrible! You are [like people who are] blind [MET] who are trying to lead others. You say, ‘[In the case of] those who promise to [do] something and then ask the Temple [to affirm what they have promised], it means nothing [if they do not do what] they have promised. But if they ask the gold that is in the Temple [to affirm what they have promised], they must do what they promised.’
17 Әй ахмақлар, корлар! Алтун улуқму яки алтунни муқәддәс қилған ибадәтханиму?
You are fools, and you are [like people who are] blind [MET]! The gold [that is in the Temple] is important, but [the Temple] is even more important [RHQ], because it is the Temple that the gold is in that sets the gold apart for a special use for God.
18 Силәр йәнә: «Һәр ким қурбангаһ билән қәсәм қилса, һеч немиси йоқ, бирақ қурбангаһ үстидики һәдийәни тилға елип қәсәм қилғанлар қәсимидә турушқа қәриздар болиду» дәйсиләр.
Also [you say], ‘In the case of those who promise to [do] something and then ask [the altar to affirm what they have promised], it means nothing [if they do not do what they have promised]. But if they ask the gift [that] they have put on the altar [to support what they have promised], they must do [what they promised].’
19 Әй корлар! Һәдийә улуқму яки һәдийини муқәддәс қилған қурбангаһму?
[You are like people who are] blind [MET]. The gift [that is offered] on the altar is important, but the altar is even more important [RHQ] because it is the altar on which the offering is offered that sets it apart for a special use for God.
20 Шуңа, қурбангаһни тилға елип қәсәм қилғучи болса һәм қурбангаһ билән һәм униң үстидики барлиқ нәрсиләр билән қәсәм қилған болиду.
So, those who promise to do something, and then ask the altar [to affirm what they have promised] are asking everything on the altar [to support what they promised].
21 Ибадәтханини тилға елип қәсәм қилғучиму һәм ибадәтханини, һәм «ибадәтханида Турғучи»ни тилға елип қәсәм қилған болиду.
Those who promise to do something, and then ask the Temple [to affirm what they promised], are asking that [God], to whom the Temple belongs, [will affirm what they have promised].
22 Әршни тилға елип қәсәм қилғучи Худаниң тәхти вә тәхттә олтарғучиниң нами билән қәсәм қилған болиду.
Those who promise to do something and then ask heaven [to affirm what they promised] are asking the throne of God and [God], who sits on that throne, [to affirm what they promised].”
23 Һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Чүнки силәр һәтта ялпуз, арпибәдиян вә зириләрниң ондин бир үлүшини өшрә қилип Худаға атайсиләр-ю, бирақ Тәврат қануниниң техиму вәзинлик тәрәплири болған адаләт, рәһимдиллик вә садиқлиқни етиварға һеч алмайсиләр. Авал мошу ишларни орундишиңлар керәк, андин шу ишларниму ада қилмай қоймаслиғиңлар керәк.
“You men who teach the [Jewish] laws and you Pharisees, your punishment will be terrible! You are hypocrites because, [even though] you give [to God] a tenth of [the herbs you produce, such as] mint, dill, and cummin, you do not [obey God’s] laws that are more important. [For example, you do not act] justly toward others, you do not act mercifully toward people, and you are not trustworthy. It is good to [give a tenth of your herbs] to God, but you should also [obey] these other [more important laws].
24 Әй қариғу йолбашчилар! Силәр [чинәңләрдики] пашини сүзүп еливетисиләр, лекин бирәр төгини пүтүн пети жутуветисиләр!
You [leaders are like] blind people [who are trying to lead others. According to your laws you say that touching gnats and camels makes you unacceptable to God. What you are doing is like] straining a gnat [out of a jar of water so that you do not swallow it and thereby become unacceptable to God], and [at the same time] swallowing a camel [with the water] [MET]!”
25 Һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Силәр чинә-қачиларниң тешинила жуюп пакизлиғиниңлар билән уларниң ичи һәртүрлүк һерислик вә ишрәтпәрәсликкә толған.
“You men who teach people the [Jewish] laws and you Pharisees, your punishment will be terrible! You are hypocrites! You are greedy and selfish, but you [make yourselves appear holy. You are like] cups and plates that have been cleaned on the outside, but on the inside [they are very filthy].
26 Әй қариғу Пәрисий! Авал чинә-қачиниң ичини пакла, шундақта тешиму пак болиду!
You blind Pharisees! First you must [stop being greedy and selfish]. [Then you will be able to do what] is [righteous. That will be like] cleaning the inside of a cup first. Then when you clean [MET] the outside [of the cup], [the cup will truly be clean].”
27 Һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Силәр ақартип қоюлған, сирти чирайлиқ көрүнидиған лекин ичи өлүкләрниң устиханлири вә һәр хил напак нәрсиләргә толған қәбирләргә охшайсиләр.
“You men who teach the [Jewish] laws and you Pharisees, your punishment will be terrible! You are hypocrites! You are like tombs [SIM] that are painted white [so that people can see them and avoid touching them]. The outside surfaces are beautiful, but inside they are full of dead people’s bones and filth.
28 Шуниңдәк тешиңлардин инсанларниң алдида һәққаний адәмләрдәк көрүнисиләр, лекин ичиңлар сахтипәзлик вә итаәтсизлик билән толған.
You are [like those tombs]. When people look at you, they think that you are righteous, but in your (inner beings/hearts) you are hypocrites and you disobey [God’s] commands.”
29 Һалиңларға вай, әй Тәврат устазлири вә Пәрисийләр, сахтипәзләр! Чүнки силәр пәйғәмбәрләрниң қәбирлирини ясап келиватисиләр, һәққанийларниң мазарлирини безәп келиватисиләр
“You men who teach the [Jewish] laws and you Pharisees are hypocrites! Your punishment will be terrible! You rebuild the tombs of the [prophets whom others killed long ago]. You decorate the monuments [that honor] righteous [people].
30 вә силәр: «Ата-бовилиримизниң заманида яшиған болсақ едуқ, уларниң пәйғәмбәрләрниң қенини төкүшлиригә шерик болмайттуқ» — дәйсиләр.
You say, ‘If we had [lived] when our ancestors [MET] [lived], we would not have helped [MET] those who killed [MTY] the prophets.’
31 Шуңа силәр өз сөзүңлар билән өзүңларниң пәйғәмбәрләрни өлтүргәнләрниң әвлатлири екәнлигиңларға гувалиқ бәрдиңлар.
Thus [you recognize that you should honor the prophets, but you disregard the word of God that other men whom God has sent teach you. In that way] you testify against yourselves that you are descendants and disciples [MET] of those who killed the prophets.
32 Ундақта, ата-бовилириңлар башлиған қилмишлирини толуқлаңлар!
You are as ready to murder people as [MET] your ancestors were!
33 Әй иланлар! Зәһәрлик иланларниң нәсиллири! Дозақ җазасидин қандақму қутулаларсиләр? (Geenna g1067)
[You people are so wicked] You are [as dangerous as poisonous] snakes [DOU, MET]! (You [foolishly] think that you will escape being punished in hell!/Do you [foolishly] think that you will escape when [God] punishes [wicked people] in hell?) [RHQ] (Geenna g1067)
34 Шуңа мана, силәргә пәйғәмбәрләр, данишмәнләр вә алимларни әвәтип туримән. Силәр уларниң бәзилирини крестләп өлтүрисиләр, бәзилирини синагоглириңларда дәрригә басисиләр, шәһәрдин шәһәргә қоғлайсиләр.
Take note that this is why I will send prophets, wise men, and other men who will teach you [my message]. You will kill some of them by nailing them to crosses, and you will kill some in other ways. You will whip some of them in the places where you worship, and [you will] chase them from city to city.
35 Шундақ қилип, һәққаний Һабилниң қан қәрзидин тартип таки силәр ибадәтханидики муқәддәс җай билән қурбангаһниң арилиғида өлтүргән Бәрәкияниң оғли Зәкәрияниң қан қәрзигичә, һәққанийларниң йәр йүзидә еқитилған барлиқ қан қәризлири бу дәвирниң бешиға чүшүрүлиду.
As a result, God will consider that you are guilty for killing [SYN] all the righteous [people], including killing [MTY] [Adam’s son] Abel, who was a righteous man [SYN], and Zechariah, the son of Barachiah, whom you [are guilty of] killing [in the holy place] between the Temple and the altar, and for killing [all the prophets] who lived between [the times that those two men lived].
36 Мән силәргә бәрһәқ шуни ейтип қояйки, шу қилмишларниң җазасиниң һәммиси мошу дәвирниң бешиға чүшиду.
Think about this: You people who have observed my ministry, it is you whom [God] will punish [for killing all] those [prophets]!”
37 Әй Йерусалим, Йерусалим! Пәйғәмбәрләрни өлтүридиған, өзигә әвәтилгән әлчиләрни чалма-кесәк қилидиған шәһәр! Мекиян җүҗилирини қанат астиға жиққандәк пәрзәнтлириңни қанчә қетим қойнумға алмақчи болдум, лекин силәр унимидиңлар!
“O [people of] Jerusalem [MTY, APO], you killed the prophets [who lived long ago], and you killed others whom [God] sent to you. You killed them by throwing stones at them [DOU]! Many times I wanted to gather you together [to protect you], like a hen gathers her young chicks under her wings [MET]. But you did not want [me to do that].
38 Мана, әнди өйүңлар силәргә харабә болуп қалиду!
So listen to this: Your city [SYN] will [soon] become an uninhabited place.
39 Чүнки мән шуни силәргә ейтип қояйки, силәр: «Пәрвәрдигарниң намида кәлгүчигә мубарәк болсун!» демигичә, силәр мени қайтидин һеч көрәлмәйсиләр.
Keep this in mind: You will see me again only when I [return], and you say [about me], ‘[God] is truly pleased with this man who comes with God’s authority [MTY].’”
