Матта 22
1 Әйса уларға йәнә тәмсилләр билән мундақ деди:
Again Jesus spoke to them in figurative language.
2 Әрш падишалиғи худди өз оғли үчүн той зияпитини тәйярлиған бир падишаға охшайду.
"The Kingdom of the Heavens," He said, "may be compared to a king who celebrated the marriage of his son,
3 У чакарлирини той зияпитигә тәклип қилинғанларни чақиришқа әвәтипту, лекин улар келишкә унимапту.
and sent his servants to call the invited guests to the wedding, but they were unwilling to come.
4 У йәнә башқа чакарлирини әвәтип, уларға тапилап: «Чақирилғанларға: — Мана, мән зияпитимни тәйяр қилдим; мениң топақлирим, бордақ маллирим союлди, һәммә нәрсә тәйяр. Зияпәткә мәрһәмәт қилғай, дәйду, дәп ейтиңлар, — дәпту.
"Again he sent other servants with a message to those who were invited. "'My breakfast is now ready," he said, 'my bullocks and fat cattle are killed, and every preparation is made: come to the wedding.'
5 Бирақ улар тәкливини етиварға алмай, бириси етизлиғиға кәтсә, йәнә бири содисиға кетипту.
"They however gave no heed, but went, one to his home in the country, another to his business;
6 Қалғанлири болса [падишаниң] чакарлирини тутувелип, хорлап өлтүрүветипту.
and the rest seized the king's servants, maltreated them, and murdered them.
7 Падиша буни аңлап қаттиқ ғәзәплинип, әскәрлирини чиқирип, у қатилларни йоқитип, уларниң шәһиригә от қоюветипту.
So the king's anger was stirred, and he sent his troops and destroyed those murderers and burnt their city.
8 Андин у чакарлириға: «Той зияпити тәйяр болди, лекин чақирилғанлар [меһманлиққа] мунасип кәлмиди.
Then he said to his servants, "'The wedding banquet is ready, but those who were invited were unworthy of it.
9 Әнди силәр һәдә йолларға берип, удул кәлгән адәмләрниң һәммисини той зияпитигә тәклип қилиңлар» дәпту.
Go out therefore to the crossroads, and everybody you meet invite to the wedding.'
10 Буниң билән чакарлар йолларға чиқип, яхши болсун, яман болсун, удул кәлгәнлиги адәмләрниң һәммисини жиғип әкәпту. Той соруни меһманлар билән лиқ толупту.
"So they went out into the roads and gathered together all they could find, both bad and good, and the banqueting hall was filled with guests.
11 Падиша меһманлар билән көрүшкили киргәндә, у йәрдә зияпәт кийими киймигән бир кишини көрүпту.
"Now the king came in to see the guests; and among them he discovered one who was not wearing a wedding-robe.
12 Падиша униңдин: «Бурадәр, зияпәт кийими киймәй, бу йәргә қандақ кирдиң?» дәп сорапту, бирақ у киши җавап берәлмәй қапту.
"'My friend,' he said, 'how is it that you came in here without a wedding robe?'
13 Падиша чакарлириға: «Уни пут-қоллиридин бағлап, тешидики қараңғулуққа ачиқип ташлаңлар! У йәрдә жиға-зерәлар көтирилиду, чишлирини ғучурлитиду» дәпту.
"The man stood speechless. Then the king said to the servants, "'Bind him hand and foot and fling him into the darkness outside: there will be the weeping aloud and the gnashing of teeth.'
14 Чүнки чақирилғанлар көп, лекин талланғанлар аздур.
"For there are many called, but few chosen."
15 Буниң билән Пәрисийләр у йәрдин чиқип, қандақ қилип уни өз сөзи билән қапқанқа чүшүрүш һәққидә мәслиһәтләшти.
Then the Pharisees went and consulted together how they might entrap Him in His conversation.
16 Улар мухлислирини Һеродниң тәрәпдарлири билән биллә униң йениға әвәтип: — Устаз, силини сәмимий адәм, кишиләргә Худаниң йолини садиқлиқ билән үгитип келиватиду вә адәмләргә қәтъий йүз-хатирә қилмай һеч кимгә ян басмайду, дәп билимиз.
So they sent to Him their disciples together with the Herodians; who said, "Teacher, we know that you are truthful and that you faithfully teach God's truth; and that no fear of man misleads you, for you are not biased by men's wealth or rank.
17 Қени, қандақ ойлайла? [Рим императори] Қәйсәргә баҗ-селиқ тапшуруш Тәврат қануниға уйғунму-йоқ? — дейишти.
Give us your judgement therefore: is it allowable for us to pay a poll-tax to Caesar, or not?"
18 Лекин Әйса уларниң рәзил нийитини билип: — Әй сахтипәзләр, мени немишкә синимақчисиләр?
Perceiving their wickedness, Jesus replied, "Why are you hypocrites trying to ensnare me?
19 Қени, баҗға тапшурулидиған бир тәңгә маңа көрситиңлар, — деди. Улар бир динар пулини әкәлди.
Show me the tribute coin." And they brought Him a shilling.
20 У улардин: — Буниң үстидики сүрәт вә нам-исим кимниң? — дәп сориди.
"Whose likeness and inscription," He asked, "is this?"
21 Қәйсәрниң, — дәп җавап бәрди улар. У уларға: — Ундақ болса, Қәйсәрниң һәққини Қәйсәргә, Худаниң һәққини Худаға тапшуруңлар, — деди.
"Caesar's," they replied. "Pay therefore," He rejoined, "what is Caesar's to Caesar; and what is God's to God."
22 Улар бу сөзни аңлап, һәйран болуп қелишти-дә, униң йенидин кетип қалди.
They heard this, and were astonished; then left Him, and went their way.
23 Шу күни, «Өлгәнләр тирилмәйду» дәйдиған Садуқийлар униң алдиға келип қистап соал қойди:
On the same day a party of Sadducees came to Him, contending that there is no resurrection. And they put this case to Him.
24 — Устаз, Муса [пәйғәмбәр Тәвратта]: «Бир киши пәрзәнтсиз өлүп кәтсә, униң ака яки иниси тул йәңгисини әмригә елип, қериндиши үчүн нәсил қалдуруши лазим» дәп тапилиған.
"Teacher," they said, "Moses enjoined, 'If a man die childless, his brother shall marry his widow, and raise up a family for him.'
25 Бурун аримизда йәттә ака-ука бар еди. Чоңи өйләнгәндин кейин өлүп кәтти. Пәрзәнт көрмигәнликтин, аялини иккинчи қериндишиниң әмригә қалдурди.
Now we had among us seven brothers. The eldest of them married, but died childless, leaving his wife to his brother.
26 Бирақ иккинчисидики әһвалму униңкигә охшаш болди, андин бу иш үчинчисидә таки йәттинчи қериндашқичә охшаш давамлашти.
So also did the second and the third, down to the seventh,
27 Ахирда, у аялму өлүп кәтти.
till the woman also died, after surviving them all.
28 Әнди тирилиш күнидә бу аял йәттә ака-укиниң қайсисиниң аяли болиду? Чүнки уни һәммиси әмригә алған-дә!
At the Resurrection, therefore, whose wife of the seven will she be? for they all married her."
29 Әйса уларға мундақ җавап бәрди: — Силәр нә муқәддәс язмиларни нә Худаниң қудритини билмигәнлигиңлар үчүн азғансиләр.
The reply of Jesus was, "You are in error, through ignorance of the Scriptures and of the power of God.
30 Чүнки өлүмдин тирилгәндә инсанлар өйләнмәйду, әргә тәгмәйду, бәлки Худаниң әрштики пәриштилиригә охшаш болиду.
For in the Resurrection, men neither marry nor are women given in marriage, but they are like angels in Heaven.
31 Әнди өлүмдин тирилиш мәсилиси һәққидә Худаниң силәргә ейтқан:
But as to the Resurrection of the dead, have you never read what God says to you,
32 «Мән Ибраһим, Исһақ вә Яқупларниң Худасидурмән!» дегән шу сөзини оқумидиңларму? Худа өлүкләрниң әмәс, бәлки тирикләрниң Худасидур!».
'I am the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob'? He is not the God of dead, but of living men."
33 Бу сөзни аңлиған хәлиқ униң тәлимидин һәйрануһәс қелишти.
All the crowd heard this, and were filled with amazement at His teaching.
34 Пәрисийләр униң Садуқийларниң ағзини тувақлиғанлиғини аңлап, бир йәргә җәм болушти.
Now the Pharisees came up when they heard that He had silenced the Sadducees,
35 Уларниң арисидики бир Тәврат-қанун устази уни синаш мәхситидә униңдин:
and one of them, an expounder of the Law, asked Him as a test question,
36 — Устаз, Тәврат қанунидики әң муһим әмир қайси? — дәп қистап сориди.
"Teacher, which is the greatest Commandment in the Law?"
37 У униңға мундақ деди: — «Пәрвәрдигар Худайиңни пүтүн қәлбиң, пүтүн җениң, пүтүн зеһниң билән сөйгин»
"'Thou shalt love the Lord thy God,'" He answered, "'with thy whole heart, thy whole soul, thy whole mind.'
38 — әң улуқ, биринчи орунда туридиған әмир мана шу.
This is the greatest and foremost Commandment.
39 Униңға охшайдиған иккинчи әмир болса «Хошнаңни өзүңни сөйгәндәк сөй».
And the second is similar to it: 'Thou shalt love thy fellow man as much as thyself.'
40 Пүтүн Тәврат қануни вә пәйғәмбәрләрниң сөзлири бу икки әмиргә есилған һалда маңиду.
The whole of the Law and the Prophets is summed up in these two Commandments."
41 Пәрисийләр җәм болуп турған вақитта, Әйса улардин:
While the Pharisees were still assembled there, Jesus put a question to them.
42 — Мәсиһ тоғрисида қандақ ойлаватисиләр? У кимниң оғли? — дәп сориди. Давутниң оғли, — дейишти улар.
"What think you about the Christ," He said, "whose son is He?" "David's," they replied.
43 У уларға мундақ деди: Ундақта, немә үчүн [Зәбурда] Давут уни Роһта «Рәббим» дәп атап, —
"How then," He asked, "does David, taught by the Spirit, call Him Lord, when he says,
44 «Пәрвәрдигар мениң Рәббимгә ейттики: — «Мән сениң дүшмәнлириңни айиғиң астида дәссәткичә, Оң йенимда олтарғин!» — дәйду?
"'The Lord said to my Lord, sit at My right hand until I have put thy foes beneath thy feet'?
45 Давут [Мәсиһни] шундақ «Рәббим» дәп атиған турса, әнди у қандақму Давутниң оғли болиду?
"If therefore David calls Him Lord, how can He be his son?"
46 Вә һеч ким униңға җававән бир еғизму сөз қайтуралмиди; шу күндин етиварән, һеч ким униңдин соал сорашқиму петиналмиди.
No one could say a word in reply, nor from that day did any one venture again to put a question to Him.
