Матта 12
1 Шу чағларда бир шабат күни, Әйса буғдайлиқлардин өтүп кетивататти. Қосиғи ечип кәткән мухлислири башақларни үзүп, йейишкә башлиди.
At that time Jesus went through the grainfields on the Sabbath. His disciples were hungry and began to pluck heads of grain and eat them.
2 Лекин буни көргән Пәрисийләр униңға: — Қара, мухлислириң шабат күни Тәвратта чәкләнгән ишни қиливатиду, дейишти.
When the Pharisees saw this, they said to him, “Behold, yoʋr disciples are doing what is not lawful to do on the Sabbath.”
3 Бирақ у уларға: — Давут вә униң һәмраһлириниң ач қалғанда немә қилғанлиғини [муқәддәс язмилардин] оқумиғанмусиләр?
He said to them, “Have you not read what David did when he was hungry, he and those who were with him,
4 У Худаниң өйигә кирип, [Худаға] аталған, шундақла өзи вә һәмраһлириға нисбәтән Тәврат қануни бойичә йейишкә болмайдиған «тәқдим нанлар»ни [сорап елип], уларни [һәмраһлири] билән биллә йегән. Әслидә бу нанларни пәқәт каһинларниң йейишигила болатти.
how he entered the house of God and ate the bread of the Presence, which was not lawful for him or those who were with him to eat, but only for the priests?
5 Силәр Тәвраттин шуни оқуп бақмиғансиләрки, ибадәтханида ишләйдиған каһинлар шабат күнлири ишләп шабат тәртивини бузсиму, гунаға буйрулмайду.
Or have you not read in the law that on the Sabbath the priests in the temple profane the Sabbath and yet are guiltless?
6 Бирақ мән шуни силәргә ейтип қояйки, бу йәрдә ибадәтханидинму улуқ бириси бар.
But I tell you that something greater than the temple is here.
7 Әндиликтә әгәр силәр [Худаниң] «[муқәддәс язмиларда]: «Издәйдиғиним қурбанлиқлар әмәс, бәлки рәһим-шәпқәт» дейилгән шу сөзиниң мәнасини билгән болсаңлар, бегуна кишиләрни гунакар дәп бекитмәйттиңлар.
But if you had known what this means: ‘I desire mercy and not sacrifice,’ you would not have condemned the guiltless.
8 Чүнки Инсаноғли шабат күниниң Егисидур.
For the Son of Man is Lord of the Sabbath.”
9 У у йәрдин айрилип, уларниң синагогиға кирди.
Then he departed from there and went into their synagogue.
10 Вә мана, у йәрдә бир қоли йегиләп қалған бир адәм бар еди. Улар униң үстидин әрз қилишқа сәвәп тапмақчи болуп униңдин: — Шабат күни кесәл сақайтиш Тәврат қануниға уйғунму? — дәп сориди.
And behold, there was a man who had a withered hand. In order to accuse Jesus, the Pharisees asked him, “Is it lawful to heal on the Sabbath?”
11 Лекин у уларға мундақ җавап бәрди: — Бирәрсиңларниң қойи шабат күни ориға чүшүп кәтсә, уни дәрһал тартип чиқиривалмайдиған адәм бармиду?
He said to them, “What man among you who has a sheep that falls into a pit on the Sabbath will not take hold of it and lift it out?
12 Инсан болса қойдин шунчә әтибарлиқтур! Шуңа, шабат күни яхшилиқ қилиш Тәврат қануниға уйғундур.
Of how much more value is a person than a sheep! So then, it is lawful to do good on the Sabbath.”
13 Андин у һелиқи кесәлгә: — Қолуңни узат, — деди. У қолини узитиши биләнла қоли иккинчи қолиға охшаш әслигә кәлтүрүлди.
Then he said to the man, “Stretch out yoʋr hand.” So he stretched it out, and it was restored, becoming as sound as the other.
14 Бирақ Пәрисийләр ташқириға чиқип, уни қандақ йоқитиш һәққидә мәслиһәт қилишти.
But the Pharisees went out and took counsel against Jesus as to how they might destroy him.
15 Амма Әйса буни биливелип у йәрдин айрилди. Топ-топ кишиләр униңға әгишип маңди. У уларниң һәммисини сақайтти;
Aware of this, Jesus withdrew from there. Large crowds followed him, and he healed them all
16 андин уларға өзиниң салаһйитини ашкарилимаслиқни қаттиқ тапилиди.
and warned them not to make him known.
17 Буниң билән Йәшая пәйғәмбәр арқилиқ йәткүзүлгән муну сөзләр әмәлгә ашурулди:
This was to fulfill what had been spoken through the prophet Isaiah:
18 — «Қараңлар, мана Мән таллиған Өз қулум! Мениң сөйүмлүгим, дилимниң сөйүнгини! Мән Өз Роһумни униң вуҗудиға қондуримән, Шуниң билән у әлләргә һөкүм-һәқиқәтни җакалайду.
“Behold, my servant whom I have chosen, my beloved, in whom my soul is well pleased. I will put my Spirit upon him, and he will declare justice to the Gentiles.
19 У нә талаш-тартиш қилмайду нә чуқан көтәрмәйду, Кочиларда униң көтәргән авазини һеч аңлиғучи болмайду.
He will not quarrel or cry out, nor will anyone hear his voice in the streets.
20 Таки у ғәлибә билән тоғра һөкүмләрни чиқарғичә, Янҗилған қомушни сундурмайду, Түтәп өчәй дәп қалған пиликни өчүрмәйду;
A bruised reed he will not break, and a smoldering wick he will not extinguish, until he brings justice to victory.
21 Вә әлләр униң намиға үмүт бағлайду».
And in his name the Gentiles will hope.”
22 Шу чағда, униң алдиға җин чаплишивалған кор вә гача бири елип келинди. У уни сақайтти, кор гачини сөзләләйдиған вә көрәләйдиған қилди.
Then a demon-possessed man who was blind and mute was brought to him, and Jesus healed him, so that the man who was blind and mute could speak and see.
23 Барлиқ халайиқ һәйран болушуп: — Әҗәба, бу Давутниң оғлимиду? — дейишти.
All the crowds were amazed and said, “Can this be the Son of David?”
24 Лекин Пәрисийләр бу сөзни аңлап: — У пәқәт җинларниң әмри болған Бәәлзибубқа тайинип җинларни қоғливетидикән, дейишти.
But when the Pharisees heard this, they said, “It is only by Beelzebul, the ruler of demons, that this man casts out demons.”
25 Лекин у уларниң немә ойлаватқанлиғини билип уларға мундақ деди: — Өз ичидин бөлүнүп өз ара соқушқан һәр қандақ падишалиқ вәйран болиду; һәр қандақ шәһәр яки аилә өз ичидин бөлүнүп өз ара соқушса заваллиққа йүз тутиду.
Knowing their thoughts, Jesus said to them, “Every kingdom divided against itself is laid waste, and no city or house divided against itself will stand.
26 Әгәр Шәйтан Шәйтанни қоғлиса, у өз-өзигә қарши чиққан болиду. Ундақта, униң падишалиғи қандақму пут тирәп туралисун?
So if Satan casts out Satan, he is divided against himself. How then will his kingdom stand?
27 Әгәр мән җинларни Бәәлзибулға тайинип қоғлисам, силәрниң пәрзәнтлириңлар кимгә тайинип җинларни қоғлайду?! Шуңа улар силәр тоғрилиқ һөкүм чиқарсун!
And if I cast out demons by Beelzebul, by whom do your followers cast them out? Therefore they will be your judges.
28 Лекин мән Худаниң Роһиға тайинип җинларни қоғлиған болсам, ундақта Худаниң падишалиғи дәрвәқә үстүңларға чүшүп намайән болди.
But if I cast out demons by the Spirit of God, then the kingdom of God has come upon you.
29 Бир киши күчтүңгүр бирисиниң өйигә кирип, униң мал-мүлкини қандақ булап кетәлисун? Пәқәт у шу күчтүңгүрни авал бағлалиса, андин өйини булаң-талаң қилалайду.
Or how can anyone enter the house of a strong man and plunder his goods unless he first binds the strong man? Then he will plunder his house.
30 Мән тәрәптә турмиғанлар маңа қарши турғучидур. Мән тәрәпкә [адәмләрни] жиғмиғучилар болса тозутувәткүчидур.
Whoever is not with me is against me, and whoever does not gather with me scatters.
31 Шуниң үчүн мән силәргә шуни ейтип қояйки, инсанларниң өткүзгән һәртүрлүк гуналири вә қилған күпүрлүклириниң һәммисини кәчүрүшкә болиду. Бирақ Муқәддәс Роһқа күпүрлүк қилиш һеч кәчүрүлмәйду.
Therefore I tell you, people will be forgiven for every sin and blasphemy, but they will not be forgiven for blasphemy against the Spirit.
32 Инсаноғлиға қарши сөз қилған кимдәким болса кәчүрүмгә еришәләйду; лекин Муқәддәс Роһқа қарши гәп қилғанлар болса бу дуниядиму, у дуниядиму кәчүрүмгә еришәлмәйду. (aiōn g165)
Whoever speaks a word against the Son of Man will be forgiven, but whoever speaks against the Holy Spirit will not be forgiven, neither in the present age nor in the age to come. (aiōn g165)
33 Дәрәқ яхши болса, мевисиму яхши болиду — яки дәрәқ пор болса, мевисиму начар болиду; чүнки һәр қандақ дәрәқ өз мевисидин билиниду.
“A tree is known by its fruit. If a tree is good, its fruit will also be good. If a tree is bad, its fruit will also be bad.
34 Әй иланларниң пәрзәнтлири! Силәр рәзил турсаңлар, ағзиңлардин қандақму яхши сөз чиқсун? Чүнки адәмниң қәлбидә немә толуп ташқан болса еғиздин шу чиқиду.
You brood of vipers, how can you speak good things, when you are evil? For out of the abundance of the heart the mouth speaks.
35 Яхши адәм өз яхши ғәзнисидин яхши нәрсиләрни чиқириду. Яман адәм яман ғәзнисидин яман нәрсиләрни чиқириду.
The good person brings good things out of his good treasure, and the evil person brings evil things out of his evil treasure.
36 Мән силәргә шуни ейтип қояйки, инсанлар қилған һәр бир еғиз қуруқ сөзи үчүн сорақ күни һесап бериду.
But I tell you, on the day of judgment people will give an account for every idle word they speak.
37 Чүнки өз сөзлириң билән я һәққаний испатлинисән, я сөзлириңлар билән гунакар дәп бекитилисән.
For by yoʋr words yoʋ will be justified, and by yoʋr words yoʋ will be condemned.”
38 Шу чағда бәзи Тәврат устазлири вә Пәрисийләр униңға җававән: Устаз, сәндин бир мөҗизилик аламәт көргүмиз бар, — деди.
Then some of the scribes and Pharisees responded, “Teacher, we want to see a sign from yoʋ.”
39 Лекин у уларға мундақ җавап бәрди: — Рәзил һәм зинахор бу дәвир бир «аламәт»ниң көристилишини истәп жүриду. Бирақ бу дәвирдикиләргә «Юнус пәйғәмбәрдә көрүлгән мөҗизилик аламәт»тин башқа һеч қандақ мөҗирилик аламәт көрситилмәйду.
But Jesus answered them, “An evil and adulterous generation asks for a sign, but no sign will be given to it except the sign of the prophet Jonah.
40 Чүнки Юнус пәйғәмбәр йоған белиқниң қосиғида үч кечә-күндүз ятқандәк, Инсаноғлиму охшашла үч кечә-күндүз йәрниң бағрида ятиду.
For just as Jonah was in the belly of the great sea creature for three days and three nights, so will the Son of Man be in the heart of the earth for three days and three nights.
41 Сорақ күни Нинәвә шәһиридикиләр бу дәвирдикиләр билән тәң қопуп, бу дәвирдикиләрниң гуналирини бекитиду. Чүнки улар Юнус [пәйғәмбәр] җакалиған хәвәрни аңлап, [яманлиғидин] товва қилған; вә мана, мошу йәрдә Юнус [пәйғәмбәр]динму улуқ бириси туриду!
The men of Nineveh will rise up at the judgment with this generation and condemn it, for they repented at the preaching of Jonah, and behold, something greater than Jonah is here.
42 Сорақ күни «Җәнуптики аял падиша»му бу дәвирдикиләр билән тәң тирилип, уларниң гуналирини бекитиду. Чүнки у Сулайманниң дана сөзлирини аңлаш үчүн йәр йүзиниң четидин кәлгән; вә мана, һазир мошу йәрдә Сулаймандинму улуқ бириси туриду.
The queen of the South will rise up at the judgment with this generation and condemn it, for she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon, and behold, something greater than Solomon is here.
43 Напак роһ бирәвниң тенидин чиқириветилгәндин кейин, у қурғақ далаларни чөргиләп жүрүп, бирәр арамгаһни издәйду, бирақ тапалмайду
“When an unclean spirit has gone out of a person, it goes through waterless places seeking rest, but does not find any.
44 вә: «Мән чиққан маканимға қайтай» дәйду. Шуниң билән қайтип келип, шу маканиниң йәнила бош турғанлиғини, шундақла пакиз тазиланғанлиғини вә рәтләнгәнлигини байқайду-дә,
Then it says, ‘I will return to the house I left.’ When it arrives, it finds the house unoccupied, swept, and put in order.
45 берип өзидинму бәттәр йәттә җинни башлап келиду; улар кирип биллә туриду. Буниң билән һелиқи адәмниң кейинки һали бурунқидинму техиму яман болиду. Бу рәзил дәвирдикиләрниң һалиму мана шундақ болиду.
Then it goes and takes with it seven other spirits more evil than itself, and they go in and dwell there, and the last state of that person becomes worse than the first. So will it be with this evil generation also.”
46 У топлашқан халайиққа давамлиқ сөзләватқанда, мана, аниси билән инилири келип, униң билән сөзләшмәкчи болуп ташқирида турушти.
While Jesus was still speaking to the crowds, behold, his mother and his brothers stood outside, asking to speak to him.
47 Шуниң билән бирәйлән униңға: — Аниңиз вә инилириңиз сиз билән сөзлишимиз дәп ташқирида туриду, — деди.
Then someone said to him, “Behold, yoʋr mother and yoʋr brothers are standing outside, asking to speak to yoʋ.”
48 Лекин у җававән шу хәвәрни йәткүзгән кишидин: «Ким мениң анам, ким мениң инилирим?» — дәп сориди.
But he replied to the one who spoke to him, “Who is my mother, and who are my brothers?”
49 Андин у қолини созуп мухлислирини көрситип: — Мана мениң анам, мана мениң инилирим!
And stretching out his hand toward his disciples, he said, “Behold, my mother and my brothers!
50 Чүнки ким әрштики Атамниң ирадисини ада қилса, шу мениң ака-иним, ача-сиңлим вә анамдур, — деди.
For whoever does the will of my Father in heaven is my brother and sister and mother.”
