< Луқа 1 >
1 Гәрчә нурғун адәмләр аримизда мутләқ ишәшлик дәп қаралған ишларни топлап йезишқа киришкән болсиму,
Puesto que muchos han tratado de poner en orden un relato de las cosas completamente ciertas entre nosotros,
2 (худди сөз-каламға баштин-ахир өз көзи билән гувачи болғанлар, шундақла уни сақлап йәткүзгүчиләрниң бизгә аманәт қилған баянлиридәк),
como nos las transmitieron los que desde el principio fueron testigos oculares y servidores de la Palabra,
3 мәнму барлиқ ишларни баштин тәпсилий тәкшүрүп ениқлиғандин кейин, и һөрмәтлик Теофилус җанаблири, силигә бу ишларни тәртиви бойичә йезишни лайиқ таптим.
a mí también me pareció bien, después de investigar con diligencia todas las cosas desde el principio, escribírtelas en orden, excelentísimo Teófilo,
4 Буниңдин мәхсәт, сили қобул қилған тәлимләрниң мутләқ һәқиқәт екәнлигигә җәзм қилишлири үчүндур.
para que conozcas exactamente la verdad con respecto a las cosas en las cuales fuiste instruido.
5 Йәһудийә өлкисигә падиша болған Һерод сәлтәнәт қилған күнлиридә, «Абия» каһинлиқ нөвитидин бир каһин бар болуп, исми Зәкәрия еди. Униң аялиму Һарунниң әвладидин болуп, исми Елизабит еди.
Hubo en los días de Herodes, rey de Judea, un sacerdote llamado Zacarías, de la clase de Abías. Su esposa Elisabet era de la descendencia de Aarón.
6 Улар иккиси Худаниң алидида һәққаний кишиләр болуп, Пәрвәрдигарниң пүтүн әмир-бәлгүлимилири бойичә әйипсиз маңатти.
Ambos eran justos delante de Dios y vivían de manera irreprochable según todos los Mandamientos y Ordenanzas del Señor.
7 Амма Елизабит туғмас болғачқа, улар пәрзәнт көрмигән еди. Униң үстигә улар иккиси хеләла яшинип қалған еди.
No tenían hijos, porque Elisabet era estéril, y ambos de edad avanzada.
8 У өз түркүмидики каһинлар арисида [ибадәтханида] нөвәтчилик вәзиписини Худа алдида ада қиливатқанда,
Aconteció que al ministrar él como sacerdote delante de Dios,
9 [шу чағдики] каһинлиқ адити бойичә, улар Пәрвәрдигарниң «муқәддәс җай»иға кирип хушбуй селишқа муйәссәр болушқа чәк ташлиғанда шундақ болдики, чәк униңға чиқти.
en el turno de su clase de oficio sacerdotal, cuando entró en el Santuario del Señor, le cayó en suerte ofrecer una ofrenda de incienso.
10 Әнди у хушбуй селиватқан вақтида, җамаәт ташқирида туруп дуа қилишивататти.
Todo el pueblo hablaba con Dios afuera a la hora del incienso.
11 Туюқсиз Пәрвәрдигарниң бир пәриштиси униңға хушбуйгаһниң оң тәрипидә көрүнди.
Entonces se le apareció en pie un ángel del Señor a [la] derecha del altar del incienso.
12 Уни көргән Зәкәрия һодуқуп қорқунучқа чөмүп кәтти.
Cuando Zacarías [lo] vio se perturbó y se llenó de temor.
13 Бирақ пәриштә униңға: — Әй Зәкәрия, қорқмиғин! Чүнки тилигиң иҗабәт қилинди, аялиң Елизабит саңа бир оғул туғуп бериду, сән униң исмини Йәһя қойғин.
Pero el ángel le dijo: No temas, Zacarías, porque fue oída tu conversación con Dios. Tu esposa Elisabet te dará a luz un hijo y lo llamarás Juan.
14 У саңа шат-хурамлиқ елип келиду, униң дунияға келиши билән нурғун кишиләр шатлиниду.
Será para ti gozo y alegría, y muchos se regocijarán por su nacimiento,
15 Чүнки у Пәрвәрдигарниң нәзиридә улуқ болиду. У һеч қандақ һарақ-шарап ичмәслиги керәк; һәтта анисиниң қосиғидики вақтидин тартипму Муқәддәс Роһқа толдурулған болиду.
porque será grande delante del Señor. No beberá vino ni licor, y será lleno del Espíritu Santo aun desde el vientre de su madre.
16 У Исраиллардин нурғунлирини Пәрвәрдигар Худасиниң йениға қайтуриду.
Y muchos de los hijos de Israel volverán al Señor su Dios.
17 У [Рәбниң] алдида Илияс пәйғәмбәргә хас болған роһ вә күч-қудрәттә болуп, атиларниң қәлблирини балиларға майил қилип, итаәтсизләрни һәққанийларниң ақиланилигигә киргүзүп, Рәб үчүн тәйярланған бир хәлиқни һазир қилиш үчүн униң алдида маңиду, — деди.
Éste irá delante del Señor con [el ]espíritu y poder de Elías, para volver corazones de padres a hijos, y de desobedientes a [la ]prudencia de [los ]justos, a fin de preparar un pueblo dispuesto para [el] Señor.
18 Зәкәрия болса пәриштидин: Мәнму қерип қалған, аялимму хелә яшинип қалған турса, бу ишни қандақ җәзм қилалаймән? — дәп сориди.
Zacarías preguntó al ángel: ¿Cómo será esto? Porque yo y mi esposa somos ancianos.
19 Пәриштә җававән: — Мән Худаниң һозурида турғучи Җәбраилмән. Саңа сөз қилишқа, бу хуш хәвәрни саңа йәткүзүшкә мән әвәтилдим.
Y el ángel le respondió: Yo soy Gabriel, el que está en la presencia de Dios, y fui enviado para hablar contigo y anunciarte estas Buenas Noticias.
20 Вақит-саити кәлгәндә чоқум әмәлгә ашурулидиған бу сөзлиримгә ишәнмигәнлигиң түпәйлидин, бу ишлар әмәлгә ашурулған күнигичә мана сән тилиң тутулуп, зуванға келәлмәйсән, — деди.
Por cierto, quedarás mudo y no podrás hablar hasta el día cuando sucedan estas cosas, por cuanto no creíste mis palabras, las cuales se cumplirán a su debido tiempo.
21 Әнди җамаәт Зәкәрияни күтүп туратти; улар у муқәддәс җайда немә үчүн бунчивала һаял болди, дәп һәйран қалғили турди.
El pueblo esperaba a Zacarías y extrañaba que demoraba en el Santuario.
22 У чиққанда уларға гәп қилалмиди; униң уларға қол ишарәтлирини қилишидин, шундақла зуван сүрәлмигәнлигидин улар униң муқәддәс җайда бирәр аламәт көрүнүшни көргәнлигини чүшинип йәтти.
Cuando salió no podía hablarles. Comprendieron que había tenido una visión en el Santuario, porque les hablaba por señas y continuaba mudo.
23 Шундақ болдики, униң [ибадәтханидики] хизмәт муддити тошуши биләнла, у өйигә қайтти.
Aconteció que al cumplirse los días de su ministerio, fue a su casa.
24 Дәрвәқә, бир нәччә күндин кейин униң аяли Елизабит һамилдар болди; у бәш айғичә тала-түзгә чиқмай:
Después de estos días, su esposa Elisabet concibió. Se recluyó cinco meses y decía:
25 «Әнди Пәрвәрдигар мениң һалимға нәзирини чүшүрүп, мени халайиқ арисида номусқа қелиштин халас қилип, маңа бу күнләрдә шунчилик шапаәт көрсәтти» — деди.
Así hizo conmigo [el] Señor en los días cuando me miró para quitarme una afrenta entre [los] hombres.
26 [Елизабит һамилдар болуп] алтә ай болғанда, пәриштә Җәбраил Худа тәрипидин Галилийә өлкисидики Насарәт дегән бир шәһәргә, пак бир қизниң қешиға әвәтилди. Қиз болса Давут [падишаниң] җәмәтидин болған Йүсүп исимлиқ бир кишигә дейишип қоюлған еди; қизниң исми болса Мәрйәм еди.
El sexto mes Dios envió al ángel Gabriel a Nazaret de Galilea,
a una virgen comprometida con un hombre cuyo nombre era José, de la casa de David. El nombre de la virgen era María.
28 Җәбраил униң алдиға кирип униңға: — Салам саңа, әй шәпқәткә муйәссәр болған қиз! Пәрвәрдигар саңа ярдур! — деди.
Cuando entró adonde estaba ella, dijo: ¡Regocíjate, muy favorecida! ¡El Señor está contigo!
29 У пәриштини көргәндә, униң сөзидин бәк һодуқуп кәтти, көңлидә бундақ салам сөзи зади немини көрситидиғанду, дәп ойлап қалди.
Ella se turbó mucho por esta palabra y se preguntaba de qué clase sería esta salutación.
30 Пәриштә униңға: — Әй Мәрйәм, қорқмиғин. Сән Худа алдида шәпқәт тапқансән.
Pero el ángel le dijo: ¡No temas, María, porque hallaste gracia ante Dios!
31 Мана, сән һамилдар болуп бир оғул туғисән, сән униң исмини Әйса дәп қойисән.
Mira, concebirás y darás a luz un Hijo. Llamarás su Nombre Jesús.
32 У улуқ болиду, Һәммидин Алий Болғучиниң оғли дәп атилиду; вә Пәрвәрдигар Худа униңға атиси Давутниң тәхтини ата қилиду.
Éste será grande y será llamado Hijo del Altísimo. [El] Señor Dios le dará el trono de David su antepasado.
33 У Яқупниң җәмәти үстигә мәңгү сәлтәнәт қилиду, униң падишалиғи түгимәстур, — деди. (aiōn )
Reinará sobre la casa de Jacob por los siglos y su reino no tendrá fin. (aiōn )
34 Мәрйәм әнди пәриштидин: — Мән техи әр кишигә тәгмигән турсам, бу иш қандақму мүмкин болсун? — дәп сориди.
Entonces María preguntó al ángel: ¿Cómo será esto? Porque no me he unido a un hombre.
35 Пәриштә униңға җававән: — Муқәддәс Роһ сениң вуҗудуңға чүшиду вә Һәммидин Алий Болғучиниң күч-қудрити саңа сайә болуп йеқинлишиду. Шуңа, сәндин туғулидиған муқәддәс [пәрзәнт] Худаниң Оғли дәп атилиду.
El ángel le respondió: [El] Espíritu Santo vendrá sobre ti, y [el] poder del Altísimo te hará sombra, por lo cual también el Santo Ser que nacerá será llamado Hijo de Dios.
36 Вә мана, туққиниң Елизабитму яшинип қалған болсиму, оғулға һамилдар болди; туғмас дейилгүчиниң қосақ көтәргинигә һазир алтә ай болуп қалди.
Y mira, tu parienta Elisabet también concibió un hijo en su vejez, y éste es [el] sexto mes para la estéril.
37 Чүнки Худа билән һеч қандақ иш мүмкин болмай қалмайду, — деди.
Porque para Dios ninguna cosa es imposible.
38 Мәрйәм: — Мана Пәрвәрдигарниң дедигимән; маңа сөзүң бойичә болсун, — деди. Шуниң билән пәриштә униң йенидин кәтти.
Entonces María contestó: Aquí está la esclava del Señor. Que se haga conmigo según tu palabra. Y el ángel se retiró.
39 Мәрйәм шу күнләрдә орнидин қопуп алдирап Йәһудийә тағлиқ районидики бир шәһәргә барди.
En aquellos días, María fue de prisa a una ciudad en la región montañosa de Judá.
40 У Зәкәрияниң өйигә кирип, Елизабитқа салам бәрди.
Entró en la casa de Zacarías y saludó a Elisabet.
41 Вә шундақ болдики, Елизабит Мәрйәмниң салимини аңлиғандила, қосиғидики бовақ ойнақлап кәтти. Елизабит болса Муқәддәс Роһқа толдурулуп, жуқури аваз билән тәнтәнә қилип мундақ деди: — Қиз-аяллар ичидә бәхитликтурсән, қосиғиңдики мевиму бәхитликтур!
Aconteció que cuando Elisabet oyó el saludo de María, la criatura saltó en su vientre, y Elisabet fue llena del Espíritu Santo.
Y exclamó a gran voz: ¡Bendita tú entre [las] mujeres, y bendito el fruto de tu vientre!
43 Маңа шундақ [шәрәп] нәдин кәлдикин, Рәббимниң аниси болғучи мени йоқлап кәлди!
¿Por qué se me [concede] que venga a mí la madre de mi Señor?
44 Чүнки мана, салимиң қулиқимға киргәндила, қосиғимдики бовақ сөйүнүп ойнақлап кәтти.
Porque mira, cuando la voz de tu saludo llegó a mis oídos, la criatura saltó de regocijo en mi vientre.
45 Ишәнгән қиз нәқәдәр бәхитликтур; чүнки униңға Пәрвәрдигар тәрипидин ейтилған сөз җәзмән әмәлгә ашурулиду!
¡Inmensamente feliz la que creyó que se cumplirán las cosas que se le dijeron de parte del Señor!
46 Мәрйәмму хуш болуп мундақ деди: — «Җеним Рәбни улуқлайду,
Entonces María exclamó: Mi alma engrandece al Señor,
47 роһум Қутқузғучим Худадин шатланди,
Y mi espíritu se regocija en Dios mi Salvador.
48 Чүнки У дедигиниң мискин һалиға нәзәр салди; Чүнки мана, шундин башлап барлиқ дәвирләр мени бәхитлик дәп атайду;
Porque miró la humilde condición de su esclava, Pues ciertamente desde ahora Todas las generaciones me llamarán inmensamente feliz.
49 Чүнки Қадир Болғучи мән үчүн улуқ ишларни әмәлгә ашурди; Муқәддәстур Униң нами.
Porque me concedió grandes cosas el Poderoso. ¡Santo es su Nombre!
50 Униң рәһим-шәпқити дәвирдин-дәвиргичә Өзидин қорқидиғанларниң үстидидур,
Su misericordia es de generación a generación Para los que le temen.
51 У билиги билән күч-қудритини намайән қилди, У тәкәббурларни көңлидики нийәт-хияллири ичидила тар мар қилди.
Hizo proeza con su brazo. Esparció a los soberbios en la intención de su corazón.
52 У күчлүк һөкүмдарларни тәхтидин чүшүрди, Пеқирларни егиз көтәрди.
Derribó de [sus] tronos a los poderosos, Y exaltó a los humildes.
53 У ачларни нази-немәтләр билән тоюндурди, Лекин байларни қуруқ қол қайтурди.
A los que tienen hambre colmó de bienes, Y a los ricos envió vacíos.
Al recordar [su] misericordia Ayudó a Israel su esclavo,
55 У ата-бовилиримизға ейтқинидәк, Йәни Ибраһим һәм униң нәслигә мәңгү вәдә қилғинидәк, У Өз рәһим-шәпқитини есидә тутуп, Қули Исраилға ярдәмгә кәлди». (aiōn )
Como habló a nuestros antepasados, A Abraham y a su descendencia para siempre. (aiōn )
56 Мәрйәм Елизабитниң йенида үч айчә туруп, өз өйигә қайтти.
María permaneció con ella como tres meses, y regresó a su casa.
57 Елизабитниң туғутиниң ай-күни тошуп, бир оғул туғди.
Entonces se le cumplió a Elisabet el tiempo del parto y dio a luz un hijo.
58 Әнди униң қолум-хошнилири вә уруқ-туққанлири Пәрвәрдигарниң униңға көрсәткән меһри-шәпқитини шунчә улғайтқанлиғини аңлап, униң билән тәң шатланди.
Sus vecinos y parientes oyeron que [el] Señor engrandeció su misericordia, y se gozaban con ella.
59 Вә шундақ болдики, бовақ туғулуп сәккиз күн болғанда, халайиқ балиниң хәтнисини қилғили кәлди. Улар униңға Зәкәрия дәп атисиниң исмини қоймақчи болушти.
Sucedió que al octavo día fueron a circuncidar al niño, y lo llamaban Zacarías, con el nombre de su padre.
60 Лекин аниси җававән: — Яқ! Исми Йәһя аталсун — деди.
Pero intervino su madre: ¡No, se llamará Juan!
61 Улар униңға: — Бирақ уруқ-җәмәтиңиз ичидә бундақ исимдикиләр йоққу! — дейишти.
Y le dijeron: Nadie hay de tu familia que tenga ese nombre.
62 Шуниң билән улар балиниң атисидин пәрзәнтиңизгә немә исим қоюшни халайсиз, дәп ишарәт билән сорашти.
Por señas le preguntaban a su padre cómo deseaba llamarlo.
63 У бир парчә [мом] тахтайни әкилишни тәләп қилип: «Униң исми Йәһядур» дәп язди. Һәммәйлән интайин һәйран қелишти.
Entonces él pidió una tablilla y escribió: Juan es su nombre. Y todos se asombraron.
64 Шуан униң ағзи ечилди, униң тили йешилип, зуванға кәлди вә шуниң билән Худаға тәшәккүр-мәдһийә ейтти.
Al instante fue abierta su boca, y su lengua hablaba y bendecía a Dios.
65 Уларниң өпчүрисидикиләрниң һәммисини қорқунуч басти; Йәһудийә тағлиқ районлирида бу ишларниң һәммиси әл ағзида пур кәтти.
Hubo un temor en todos los que vivían alrededor de ellos, y en toda la región montañosa de Judea se comentaban todas estas cosas.
66 Бу ишлардин хәвәр тапқучиларниң һәммиси уларни көңлигә пүкүп: «Бу бала зади қандақ адәм болар?» дейишти. Чүнки Пәрвәрдигарниң қоли дәрвәқә униңға яр еди.
Todos los que [las] oían [las] tenían en su corazón y decían: ¿Quién, pues, será este niño? Porque [la] mano del Señor ciertamente estaba con él.
67 Шу чағда балиниң атиси Зәкәрия Муқәддәс Роһқа толдурулуп, вәһий-бешарәтни йәткүзүп, мундақ деди: —
Y su padre Zacarías fue lleno del Espíritu Santo y profetizó:
68 «Исраилниң Худаси Пәрвәрдигарға тәшәккүр-мәдһийә оқулсун! Чүнки У Өз хәлқини йоқлап, улардин хәвәр елип, бәдәл төләп уларни һөр қилди.
Bendito el Señor Dios de Israel, Quien visitó y redimió a su pueblo.
Nos levantó un Cuerno de salvación En [la] casa de David su esclavo.
70 У қедимдин бери муқәддәс пәйғәмбәрлириниң ағзи арқилиқ вәдә қилғинидәк, Қули болған Давутниң җәмәти ичидин биз үчүн бир ниҗат мүңгүзини өстүрүп турғузди; Бу зат бизни дүшмәнлиримиздин вә бизни өч көридиғанларниң қолидин қутқузғучи ниҗаттур. (aiōn )
Como habló por boca de sus santos profetas, desde tiempo antiguo: (aiōn )
Salvación de nuestros enemigos Y de [la] mano de todos los que nos aborrecen,
72 У шу йол билән ата-бовилиримизға илтипат әйләп, Муқәддәс әһдисини әмәлгә ашуруш үчүн, Йәни атимиз Ибраһимға болған қәсимини есидә тутуп, Бизни дүшмәнлириниң қолидин азат қилип, Барлиқ күнлиримиздә һеч кимдин қорқмай, Өз алдида ихласмәнлик вә һәққанийлиқ билән, Хизмәт-ибадитидә болидиған қилди.
Para tener misericordia con nuestros antepasados Y recordar su santo Pacto.
El juramento que hizo a nuestro antepasado Abraham
De librarnos de mano de [los] enemigos, Y concedernos que le sirvamos sin temor
En santidad y justicia delante de Él Todos nuestros días.
76 Әнди сән, и балам, Һәммидин Алий Болғучиниң пәйғәмбири дәп атилисән; Чүнки сән Рәбниң йоллирини тәйярлаш үчүн Униң алдида маңисән.
¡Y tú, niño, serás llamado profeta del Altísimo! Porque irás delante del Señor Para preparar sus caminos
77 Вәзипәң униң хәлқигә гуналириниң кәчүрүм қилиниши арқилиқ болидиған ниҗатниң хәвирини билдүрүштүр;
Y dar conocimiento de salvación Y perdón de pecados a su pueblo,
78 Чүнки Худайимизниң ичи-бағридин урғуп чиққан шәпқәтләр вәҗидин, Қараңғулуқ вә өлүм көләңгиси ичидә олтарғанларни йорутуш үчүн, Путлиримизни аманлиқ йолиға башлаш үчүн, Әрштин таң шәпиқи үстимизгә чүшүп йоқлиди.
A causa de [la] entrañable misericordia de nuestro Dios Con la cual la Aurora nos visitará desde [lo] alto,
A fin de dar luz a los que viven en oscuridad y sombra de muerte, Y guiar nuestros pies hacia [el] camino de paz.
80 Бала болса өсүп, роһта күчләндүрүлди. У Исраил җамаитиниң алдида намайән қилинғичә чөлләрдә яшап кәлди.
Y el niño crecía y se fortalecía en espíritu, y estuvo en los lugares despoblados hasta [el] día de su manifestación a Israel.