Луқа 4
1 Андин Әйса Муқәддәс Роһқа толуп, Иордан дәриясидин қайтип келип, Роһ тәрипидин чөл-баяванға елип берилди.
And Jesus, filled with the Holy Spirit, returned from the Jordan. And he was urged by the Spirit into the wilderness
2 У у йәрдә қириқ күн Иблис тәрипидин синалди. У бу күнләрдә һеч нәрсә йемиди. Күнләр аяқлашқанда, униң қосиғи таза ачқан еди.
for forty days, and he was tested by the devil. And he ate nothing in those days. And when they were completed, he was hungry.
3 Әнди Иблис униңға: — Сән әгәр Худаниң Оғли болсаң, мошу ташқа: «Нанға айлан!» дәп буйруғин — деди.
Then the devil said to him, “If you are the Son of God, speak to this stone, so that it may be made into bread.”
4 Әйса униңға җававән: — [Тәвратта]: «Инсан пәқәт нан биләнла әмәс, бәлки Худаниң һәр бир сөзи биләнму яшайду» дәп йезилған, — деди.
And Jesus answered him, “It is written: ‘Man shall not live by bread alone, but by every word of God.’”
5 Иблис йәнә уни егиз бир таққа башлап чиқип, бир дәқиқә ичидә дуниядики барлиқ дөләтләрни униңға көрсәтти.
And the devil led him onto a high mountain, and he showed him all the kingdoms of the world in a moment of time,
6 Иблис униңға: — Мән бу һакимийәтниң һәммисини вә униңға тәвә барлиқ шанушәвкәтләрни саңа тәқдим қилимән; чүнки булар маңа тапшурулған, мән уни кимгә беришни халисам, шуниңға беримән.
and he said to him: “To you, I will give all this power, and its glory. For they have been handed over to me, and I give them to whomever I wish.
7 Әгәр баш қоюп маңа сәҗдә қилсаң, буларниң һәммиси сениңки болиду, — деди.
Therefore, if you will worship before me, all will be yours.”
8 Әйса униңға җавап берип: — [Тәвратта]: «Пәрвәрдигар Худайиңғила ибадәт қил, пәқәт Униңла қуллуғида бол!» дәп йезилған, — деди.
And in response, Jesus said to him: “It is written: ‘You shall worship the Lord your God, and you shall serve him alone.’”
9 Андин Иблис уни Йерусалимға елип барди вә уни ибадәтханиниң әң егиз җайиға турғузуп: — Худаниң Оғли болсаң, өзүңни пәскә ташлап баққин!
And he brought him to Jerusalem, and he set him on the parapet of the temple, and he said to him: “If you are the Son of God, cast yourself down from here.
10 Чүнки [Тәвратта]: «[Худа] Өз пәриштилиригә сени қоғдаш һәққидә әмир қилиду»;
For it is written that he has given his Angels charge over you, so that they may guard you,
11 вә, «Путуңниң ташқа урулуп кәтмәслиги үчүн, улар сени қоллирида көтирип жүриду» дәп йезилған, — деди.
and so that they may take you into their hands, lest perhaps you may hurt your foot against a stone.”
12 Әйса униңға: — «[Тәвратта]: «Пәрвәрдигар Худайиңни синиғучи болма!» дәпму йезилған, — деди.
And in response, Jesus said to him, “It is said: ‘You shall not tempt the Lord your God.’”
13 Иблис барлиқ синашларни ишлитип чиққандин кейин, уни вақтинчә ташлап кетип қалди.
And when all the temptation was completed, the devil withdrew from him, until a time.
14 Әйса Роһниң күч-қудрити ичидә Галилийә өлкисигә қайтип кәлди. Шуниң билән униң хәвәр-шөһрити әтраптики һәр бир жутларға тарқалди.
And Jesus returned, in the power of the Spirit, into Galilee. And his fame spread throughout the entire region.
15 У уларниң синагоглирида тәлим бергили турди вә уларниң улуқлашлириға сазавәр болди.
And he taught in their synagogues, and he was magnified by everyone.
16 У өзи беқип чоң қилинған жути Насарәткә келип, шабат күни адәттикидәк синагогқа кирди вә шундақла [муқәддәс язмиларни] оқушқа өрә турди
And he went to Nazareth, where he had been raised. And he entered into the synagogue, according to his custom, on the Sabbath day. And he rose up to read.
17 вә Тәвраттики «Йәшая» дегән қисим униңға тапшурулди. У орам язмини ечип, муну сөзләр йезилған йәрни тепип оқуди:
And the book of the prophet Isaiah was handed to him. And as he unrolled the book, he found the place where it was written:
18 — «Пәрвәрдигарниң Роһи мениң вуҗудумда, Чүнки У мени йоқсулларға хуш хәвәрләр йәткүзүшкә мәсиһ қилди. Тутқунларға азатлиқни, Вә корларға көрүш шипасини җакалашқа, Езилгәнләрни халас қилишқа, Пәрвәрдигарниң шапаәт көрситидиған жилини җакалашқа мени әвәтти».
“The Spirit of the Lord is upon me; because of this, he has anointed me. He has sent me to evangelize the poor, to heal the contrite of heart,
to preach forgiveness to captives and sight to the blind, to release the broken into forgiveness, to preach the acceptable year of the Lord and the day of retribution.”
20 У язмини түрүветип, синагог хизмәтчисигә қайтуруп берип, олтарди. Синагогта олтарғанларниң һәммисиниң көзлири униңға тикилип туратти.
And when he had rolled up the book, he returned it to the minister, and he sat down. And the eyes of everyone in the synagogue were fixed on him.
21 У көпчиликкә: — Мана бу айәт бүгүн қулиқиңларға аңланғинида әмәлгә ашурулмақта, — деди.
Then he began to say to them, “On this day, this scripture has been fulfilled in your hearing.”
22 Һәммиси униң яхши гепини қилишип, униң ағзидин чиқиватқан шапаәтлик сөзлиригә һәйран қелишип: — Бу Йүсүпниң оғли әмәсму? — дейишти.
And everyone gave testimony to him. And they wondered at the words of grace that proceeded from his mouth. And they said, “Is this not the son of Joseph?”
23 У уларға: — Шүбһисизки, силәр маңа «Әй тевип, авал өзүңни сақайт!» дегән тәмсилни кәлтүрүп, «Хәвәр тапқинимиздәк, Кәпәрнаһум шәһиридә немә ишлар йүз бәргән болса, мошу йәрдиму, өз жутуңдиму шуларни көрсәтмәмсән?» дәватисиләр, — деди.
And he said to them: “Certainly, you will recite to me this saying, ‘Physician, heal yourself.’ The many great things that we have heard were done in Capernaum, do here also in your own country.”
24 — Бирақ шуни силәргә бәрһәқ ейтип қояйки, һеч қандақ пәйғәмбәр өз жути тәрипидин қобул қилинған әмәс.
Then he said: “Amen I say to you, that no prophet is accepted in his own country.
25 Мән силәргә шу һәқиқәтни әслитимәнки, Иляс [пәйғәмбәр]ниң вақтида, асман уда үч жил алтә ай етилип, дәһшәтлик бир қәһәтчилик барлиқ зиминни басқанда, Исраилда нурғун тул аяллар бар еди;
In truth, I say to you, there were many widows in the days of Elijah in Israel, when the heavens were closed for three years and six months, when a great famine had occurred throughout the entire land.
26 бирақ Иляс уларниң һеч қайсисиниң қешиға әмәс, бәлки Зидонниң Зарәфат шәһиридики бир тул аялниң қешиғила әвәтилгән.
And to none of these was Elijah sent, except to Zarephath of Sidon, to a woman who was a widow.
27 Вә [шуниңға охшаш], Елиша пәйғәмбәрниң вақтида, Исраилда мохо кесилигә гириптар болғанлар нурғун болсиму, лекин Сурийәлик Наамандин башқа, һеч қайсиси сақайтилған әмәс! — деди.
And there were many lepers in Israel under the prophet Elisha. And none of these was cleansed, except Naaman the Syrian.”
28 Синагогдикиләр бу сөзләрни аңлап, һәммиси қаттиқ ғәзәпләнди;
And all those in the synagogue, upon hearing these things, were filled with anger.
29 орнидин турушуп, уни шәһәрдин һайдап чиқирип, шу шәһәр җайлашқан тағниң левигә әчиқип, тик ярдин ташливәтмәкчи болушти.
And they rose up and drove him beyond the city. And they brought him all the way to the edge of the mount, upon which their city had been built, so that they might throw him down violently.
30 Лекин у уларниң арисидин бемалал өтүп, өз йолиға чиқип кәтти.
But passing through their midst, he went away.
31 У Галилийә өлкисиниң Кәпәрнаһум дегән бир шәһиригә чүшти, у йәрдә шабат күнлиридә хәлиққә тәлим берәтти.
And he descended to Capernaum, a city of Galilee. And there he taught them on the Sabbaths.
32 Улар униң тәлимигә һәйран қелишти, чүнки униң сөзи толиму нопузлуқ еди.
And they were astonished at his doctrine, for his word was spoken with authority.
33 Әнди синагогта напак җинниң роһи чаплашқан бир киши болуп, [униңдики җин] қаттиқ авазда:
And in the synagogue, there was a man who had an unclean demon, and he cried out with a loud voice,
34 — Әй Насарәтлик Әйса, сениң биз билән немә кариң?! Бизни йоқатқили кәлдиңму? Мән сениң кимлигиңни билимән, Худаниң Муқәддәс Болғучисисән! — дәп товлап кәтти.
saying: “Let us alone. What are we to you, Jesus of Nazareth? Have you come to destroy us? I know you who you are: the Holy One of God.”
35 Лекин Әйса җинға тәнбиһ берип: — Ағзиңни юм! Униңдин чиқ! — девиди, җин һелиқи адәмни халайиқ оттурисида жиқитиветип, униңдин чиқип кәтти. Лекин униңға һеч зәрәр йәткүзмиди.
And Jesus rebuked him, saying, “Be silent and depart from him.” And when the demon had thrown him into their midst, he departed from him, and he no longer harmed him.
36 Һәммәйлән буниңдин қаттиқ һәйран болушуп, бир-биригә: — Бу зади қандақ иш! У дәрвәқә һоқуқ вә қудрәт билән напак роһларға әмир қилсила, улар чиқип кетидикән, — дейишти.
And fear fell over them all. And they discussed this among themselves, saying: “What is this word? For with authority and power he commands the unclean spirits, and they depart.”
37 Шуниң билән униң хәвәр-шөһрити әтраптики һәр бир жутларға тарқалди.
And his fame spread to every place in the region.
38 Әйса синагогтин чиқип, Симонниң өйигә кирди. Лекин Симонниң қейинаниси еғир тәп кесили болуп қалған еди; улар Әйсадин униң һаҗитидин чиқишини өтүнди.
Then Jesus, rising up from the synagogue, entered into the house of Simon. Now Simon’s mother-in-law was in the grip of a severe fever. And they petitioned him on her behalf.
39 У аялниң бешида туруп, тәпкә тәнбиһ беривиди, тәп шуан униңдин кәтти. У дәрһал орнидин туруп, уларни күтүшкә башлиди.
And standing over her, he commanded the fever, and it left her. And promptly rising up, she ministered to them.
40 Күн петиши биләнла, кишиләр һәр хил кесәлләргә гириптар болған йеқинлири болсила, уларни униң алдиға елип келишти. У уларға бир-бирләп қолини тәккүзүп, уларни сақайтти.
Then, when the sun had set, all those who had anyone afflicted with various diseases brought them to him. Then, laying his hands on each one of them, he cured them.
41 Кишиләргә чаплашқан нурғун җинлар улардин чиқип: «Сән Худаниң Оғли!» дәп товлап кетәтти. Лекин у уларға тәнбиһ берип, сөз қилишиға йол қоймиди; чүнки улар униң Мәсиһ екәнлигини биләтти.
Now demons departed from many of them, crying out and saying, “You are the son of God.” And rebuking them, he would not permit them to speak. For they knew him to be the Christ.
42 Күн чиқиши билән, у шәһәрдин чиқип, пинһан бир җайға кәтти. Бирақ топ-топ халайиқ уни издәп жүрәтти; улар уни тапқанда алдиға келип, уни аримизда қалсун дәп кетишидин тосмақчи болушти.
Then, when it was daytime, going out, he went to a deserted place. And the crowds sought him, and they went all the way to him. And they detained him, so that he would not depart from them.
43 Лекин у уларға: — Худаниң падишалиғиниң хуш хәвирини башқа шәһәр-йезиларғиму йәткүзүшүм керәк; чүнки мән дәл бу ишқа әвәтилгәнмән, — деди.
And he said to them, “I must also preach the kingdom of God to other cities, because it was for this reason that I was sent.”
44 Шуниң билән у Галилийәдики синагогларда тәлим берип жүривәрди.
And he was preaching in the synagogues of Galilee.
