Луқа 2
1 Әнди шу күнләрдә, [Рим императори] Қәйсәр Авғустустин барлиқ хәлиқтин баҗ елиш үчүн уларниң ройхети тизимлансун дәп пәрман чүшти.
NOW it was in those days that there went forth a mandate from Augustus Caesar to enrol the people of his dominion.
2 Тунҗи қетимлиқ бу нопус тизимлаш Кириниюс Сурийә өлкисини идарә қилип турған вақтида елип берилған еди.
This enrolment was first made under the government of Qurinos in Suria.
3 Шуниң билән һәммә адәм нопусқа тизимлиниш үчүн өз жутлириға қайтиш керәк болди.
And every man went to be enrolled in his city.
4 Йүсүпму Давут [падишаниң] җәмәтидин болғачқа, шундақла униң беваситә әвлади болғачқа, Галилийә өлкисидики Насарәт шәһиридин айрилип, Йәһудийә өлкисидики, Давутниң жути Бәйт-Ләһәм дегән шәһәргә кәтти.
And Jauseph also went up from Natsrath of Galila, unto Jehud, to the city of David, which is called Beth-lechem, because he was of the house and of the family of David,
5 Нопусқа тизимлиниш үчүн лайиқи, болғуси аяли Мәрйәмму биллә барди. Мәрйәм һамилдар болуп, қосиғи хеләла йоғинап қалған еди.
with Mariam his espoused while with child, there to be enrolled.
6 Вә шундақ болдики, улар Бәйт-Ләһәмдә турған вақтида Мәрйәмниң туғутиниң ай-күни тошуп қалди.
And it was that while they were there, the days were fulfilled that she should give birth:
7 Бирақ сарайда уларға орун болмиғачқа, Мәрйәм шу йәрдә тунҗа оғлини туққанда уни закилап, еғилдики оқурға ятқузди.
and she brought forth her son, the first-born, and wrapped him in bandages, and laid him in the manger; because there was no place for them where they stayed.
8 Шу йәрниң әтрапидики бәзи падичилар далада туратти; улар кечичә түнәп, падисиға қарайтти.
But there were shepherds in the country who were staying there, and keeping watch by night over their flocks.
9 Вә мана, Пәрвәрдигарниң бир пәриштиси уларниң алдида туратти; Пәрвәрдигарниң парлақ шәриви уларниң әтрапини йорутувәтти. Улар интайин бәк қорқуп кәтти.
And, behold, the angel of Aloha came to them, and the glory of the Lord shone upon them; and they feared with great fear.
10 Бирақ пәриштә уларға: — Қорқмаңлар! Чүнки мана, пүтүн хәлиққә хошаллиқ болидиған бир хуш хәвәрни силәргә елан қилимән.
And the angel said to them, Fear not; for, behold, I announce to you great joy, which shall be to all people:
11 Чүнки бүгүн Давутниң шәһиридә силәр үчүн бир Қутқузғучи туғулди. У — Рәб Мәсиһдур!
for there is born for you to-day the Redeemer, who is the Lord the Meshicha, in the city of David.
12 [Уни] тепишиңлар [үчүн] шу аламәт болидуки, бовақни закиланған һалда бир оқурда ятқан петидә таписиләр, — деди.
And this is to you the sign, You shall find the infant wrapped in bandages, and laid in a manger.
13 Бирдинла, пәриштиниң әтрапида зор бир топ самави қошундикиләр пәйда болуп, Худани мәдһийиләп:
And instantly there were seen with the angel many hosts of the heavens, glorifying Aloha,
14 «Әршиәлада Худаға шан-шәрәпләр болғай! Йәр йүзидә болса у сөйүнидиған бәндилиригә арам-хатирҗәмлик болсун!» дейишти.
and saying, Glory to Aloha in the heights, and upon earth peace and good hope for the sons of men.
15 Пәриштиләр улардин айрилип асманға чиқип кетивиди, падичилар бир-биригә: — Бәйт-Ләһәмгә йол елип, Пәрвәрдигар бизгә уқтурған, әмәлгә ашурған бу ишни көрүп келәйли, — дейишти.
And when the angels were gone from them into heaven, the shepherds spake one with another, and said, Let us go unto Beth-lechem, and see the thing which the Lord hath made known to us.
16 Шуниң билән улар алдирап шәһәргә берип, Мәрйәм билән Йүсүпни вә оқурда ятқан бовақни издәп тапти.
And they came with speed, and found Mariam, and Jauseph, and the infant who was laid in the manger;
17 Падичилар [бовақни] көргәндин кейин, өзлиригә униң һәққидә ейтилған сөзләрни кәң тарқитивәтти.
and when they saw, they showed the word which had been spoken to them concerning the child.
18 Буни аңлиғанларниң һәммиси падичиларниң дегәнлиригә интайин һәйран қелишти.
And all who heard wondered at those (things) which were told them by the shepherds.
19 Мәрйәм болса бу ишларниң һәммисини көңлигә пүкүп, чоңқур ойлинип жүрәтти.
But Mariam kept all these words, and compared them in her heart.
20 Падичилар көргән вә аңлиғанлириниң һәммиси үчүн Худани улуқлап, мәдһийә оқушқан пети қайтишти; барлиқ ишлар дәл уларға хәвәрләндүрүлгәндәк болуп чиққан еди.
And those shepherds returned, glorifying and praising Aloha for all that they had seen and heard as they had been spoken to them.
21 Бовақни хәтнә қилиш вақти, йәни сәккизинчи күни тошқанда, униңға Әйса дәп исим қоюлди. Пәриштә бу исимни у техи анисиниң балиятқусида апиридә болмайла қойған еди.
AND when the eight days completed to circumcise the child, his name was called Jeshu, for he was so called by the angel before he was conceived in the womb
22 Әнди Муса [пәйғәмбәргә] чүшүрүлгән қанун бойичә Йүсүп билән Мәрйәмниң паклиниш вақти тошқанда улар балини Пәрвәрдигарға атап тапшуруш үчүн Йерусалимға елип барди
And when were completed, the days of their purification according to the law of Musha, they carried him up to Urishlem, to present him before the Lord:
23 (Пәрвәрдигарниң Тәврат қанунида: «Барлиқ тунҗа оғул Пәрвәрдигарға муқәддәс мәнсуп атилиши керәк» дәп йезилғинидәк)
(as it is written in the law of the Lord, That every male openeth the matrix the holy to the Lord shall be called: )
24 вә шундақла Пәрвәрдигарниң Тәврат қанунида дейилгини бойичә, бир җүп пахтәк яки икки кәптәр балисини қурбанлиққа сунуш керәк еди.
and to offer the sacrifice as it is said in the law of the Lord, A pair of turtle-doves, or two of the young of pigeons.
25 Вә мана шу чағларда, Йерусалимда Симеон исимлиқ бир киши туратти. У һәм һәққаний вә ихласмән адәм болуп, «Исраилға Тәсәлли Бәргүчи»ни интизарлиқ билән күткән еди. Муқәддәс Роһ униң вуҗудиға яр еди.
But there was a certain man in Urishlem, whose name was Shemun; and this man was just and righteous, and he had waited for the consolation of Isroel, and the Spirit of Holiness was upon him.
26 У Муқәддәс Роһтин кәлгән вәһийдин өзиниң Пәрвәрдигарниң Мәсиһини көрмигичә өлүм көрмәйдиғанлиғини билгән еди.
And it was said to him from the Spirit of Holiness, that he should not see death, until he had seen the Meshicha of the Lord.
27 У Муқәддәс Роһниң башлиши билән ибадәтханиниң [һойлилириға] кирди; ата-аниси Тәвратта бекитилгән адәтни беҗириш үчүн бовақ Әйсани көтирип киргәндә,
Behold, this man came in the Spirit to the temple, and when his parents brought in Jeshu the child, to do for him as it is commanded in the law,
28 Симеон бовақни қучиғиға елип, Худаға тәшәккүр-мәдһийә оқуп мундақ деди: —
he took him upon his arms and blessed Aloha, and said,
29 «Әнди, и Егәм, һазир сөзүң бойичә қулуңниң бу аләмдин хатирҗәмлик билән кетишигә йол қойғайсән;
Now dismiss thy servant, my Lord, according to thy word, in peace;
30 Чүнки өз көзүм Сениң ниҗатиңни көрди,
For lo, mine eyes have seen thy grace,
31 Уни барлиқ хәлиқләр алдида һазирлиғансән;
Which thou hast prepared in the face of all the nations;
32 У әлләргә вәһий болидиған нур, Вә хәлқиң Исраилниң шан-шәривидур!»
A light for the revelation of the peoples, And the glory of thy people Isroel.
33 Балиниң ата-аниси бала һәққидә ейтилғанлириға интайин һәйран қелишти.
But Jauseph and his mother wondered at these words which were spoken concerning him.
34 Симеон уларға бәхит тиләп, аписи Мәрйәмгә мундақ деди: — Мана! Бу бала Исраилдики нурғун кишиләрниң жиқилиши вә нурғун кишиләрниң көтирилиши үчүн тайинланди, шундақла кишиләр қарши чиқип һақарәтләйдиған, [Худаниң] бешарәтлик аламити болиду.
And Shemun blessed them, and said to Mariam his mother, Behold, this child is set for the ruin and uprising of many in Isroel, for the sign of contention.
35 Шуниң билән нурғун кишиләрниң көңлидики ғәрәзлири ашкарилиниду — вә бир қиличму сениң көңлүңгә санҗилиду!
And through thine own soul shall pass a spear, that may be revealed the reasonings of the hearts of many.
36 Шу йәрдә Ашир қәбилисидин болған Фануилниң қизи Анна исимлиқ хелә яшанған бир аял пәйғәмбәрму бар еди. У қиз вақтида әргә тәккәндин кейин униң билән йәттә жил биллә яшап,
NOW Chana, the prophetess, (was) the daughter of Phanuel, of the tribe of Asher; she was aged also in her days, and seven years with her husband had lived from her virginity.
37 андин сәксән төрт жил тул турған еди. У ибадәтхана һойлилиридин чиқмай, кечә-күндүз роза тутушлар вә дуалар билән Худаға ибадәт қилатти.
And she was a widow as of years eighty and four, and she removed not from the temple, and with fasting and with prayer she worshipped in the day and in the night.
38 У дәл шу пәйттә йетип келип Пәрвәрдигарға тәшәккүр ейтти, һәмдә Йерусалимда ниҗат-һөрлүкни күтүватқан барлиқ халайиққа бала тоғрисида сөз қилди.
And she also arose in that hour and confessed the Lord, and discoursed concerning him with all who were expecting the redemption of Urishlem.
39 [Йүсүп] билән [Мәрйәм] Тәвратта бекитилгән барлиқ ишларни ада қилғандин кейин, Галилийәгә, өз шәһири Насарәткә қайтти.
And when they had fulfilled every thing according to the law of the Lord, they returned unto Galila, to Natsrath their city.
40 Бала болса өсүп, дана-ақиланилик билән толуп, роһта күчләндүрүлди, Худаниң меһри-шәпқитиму униң үстидә еди.
But the child grew, and was strengthened in spirit, and was filled with wisdom; and the grace of Aloha was upon him.
41 Униң ата-аниси һәр жили «өтүп кетиш һейти»да Йерусалимға баратти.
And his relatives every year went unto Urishlem at the feast of Petscha.
42 Әйса он икки яшқа киргән жили, улар уни елип, һейтниң адити бойичә йәнә чиқип барди.
AND when he was a son of twelve years, they went up, as they were used, to the festival.
43 Һейт күнлирини өткүзгәндин кейин, улар өйигә қарап кетиватқанда, бала Әйса Йерусалимда қалди. Ата-анисиниң бу иштин хәвири йоқ еди,
And when the days (were) fulfilled, they returned. But Jeshu, the child, remained in Urishlem, and Jauseph and his mother knew not.
44 бәлки уни сәпәрдаш-һәмраһлири билән биллә келиватиду, дәп ойлап, бир күн йол жүрди. Андин улар уни уруқ-туққанлари вә дост-бурадәрлири арисидин издәшкә башлиди;
For they thought that he was with the sons of the company; and when they had gone the journey of one day, they sought him with the men and with any who knew him.
45 издәп тапалмай, улар кәйнигә йенип Йерусалимға берип йәнә издиди.
And they found him not: and they returned again to Urishlem, and sought him.
46 Вә шундақ болдики, үчинчи күни улар уни ибадәтхана һойлисида Тәврат устазлириниң арисида олтирип, уларниң тәлимлирини аңлаватқан һәм улардин соал сораватқанниң үстидә тапти.
And after three days they found him in the temple, sitting in the midst of the doctors, hearing them and questioning them.
47 Униң сөзлирини аңлиғанларниң һәммиси униң чүшәнчисигә вә бәргән җаваплириға интайин һәйран қелишти.
And all of them were astonished, as they heard him, at his wisdom and at his answers.
48 Ата-аниси уни көрүп наһайити һәйрануһәс болушти, униң аниси униңға: — Вай балам! Немишкә бизгә шундақ муамилә қилдиң? Атаң иккимиз паракәндә болуп сени издәп кәлдуқ! — деди.
And when they saw him, they wondered; and his mother said to him, My son, why hast thou done with us thus? for, behold, I and thy father with great anxiety have sought thee.
49 У уларға: — Немишкә мени издидиңлар? Әҗәба, мениң Атамниң ишлирида болушум керәклигимни билмәмтиңлар? — деди.
He saith to them, Why have you sought me (elsewhere)? Knew you not that (in) the house of my Father it behoveth me to be?
50 Лекин улар униң уларға ейтқинини чүшәнмиди.
But they did not comprehend the word that he spake to them.
51 Андин у улар билән Насарәткә қайтти вә уларниң гепигә изчил бойсунатти. Лекин аниси бу ишларниң һәммисини көңлигә пүкүп қойди.
And he went down with them, and came to Natsrath, and was subject to them. But his mother kept all these words in her heart.
52 Шундақ қилип, Әйса ақиланилик-даналиқта вә қамәттә йетилип, Худа вә кишиләр алдида барғансери сөйүлмәктә еди.
But Jeshu increased in his stature, and in his wisdom, and in favour with Aloha and men.
