Луқа 12
1 Шу чағларда, миңлиған кишиләр жиғилип, бир-бирини дәссивәткидәк қиста-қистаң болушуп кәткәндә, у авал мухлислириға сөз қилип мундақ деди: — Пәрисийләрниң ечитқусидин, йәни сахтипәзлигидин һошияр болуңлар.
Nesse meio tempo, milhares de pessoas se ajuntaram, de tal modo que elas pisavam umas nas outras. Jesus falou primeiro aos seus discípulos: “Tenham cuidado com o fermento dos fariseus, ou seja, com a falsidade deles.
2 Чүнки йошурулған һеч қандақ иш ашкариланмай қалмайду, вә һеч қандақ мәхпий иш аян болмай қалмайду.
Pois tudo que está escondido será revelado. Tudo que estiver em segredo será conhecido.
3 Шуңа силәрниң қараңғуда ейтқанлириңлар йоруқта аңлиниду; өйниң ичкиридә хупиянә пичирлашқанлириңларму өгүзләрдә җакалиниду.
Tudo o que vocês disseram na escuridão será ouvido na luz do dia. E tudo o que vocês disseram em segredo será anunciado aos quatro cantos da terra.
4 Мән силәр достлиримға шуни ейтимәнки, тәнни өлтүрүп, башқа һеч иш қилалмайдиғанлардин қорқмаңлар.
Eu lhes digo, meus amigos, não tenham medo daqueles que matam o corpo, pois uma vez que tenham feito isso, não há mais nada que eles possam fazer.
5 Лекин мән силәргә кимдин қорқушуңлар керәклигини көрситип қояй: Өлтүргәндин кейин, дозаққа ташлашқа һоқуқлуқ болғучидин қорқуңлар; бәрһәқ силәргә ейтай — Униңдин қорқуңлар! (Geenna g1067)
Deixem-me dizer de quem vocês devem ter medo: vocês devem temer aquele que, depois de ter matado, ainda tem o poder de lançá-los na Geena. É dele que vocês devem ter medo. (Geenna g1067)
6 Бәш қушқач икки тийингә сетилидиғу? Лекин уларниң һеч бириму Худа тәрипидин унтулуп қалғини йоқ.
Não é verdade que cinco passarinhos são vendidos por alguns centavos? Mas, Deus não se esquece de nenhum deles.
7 Лекин һәтта һәр бир тал чечиңларму саналғандур. Шундақ екән, қорқмаңлар; силәр нурғунлиған қушқачтин қиммәтликсиләр!
Até os cabelos da cabeça de vocês foram contados. Não tenham medo! Vocês valem mais do que muitos passarinhos.
8 — Бирақ мән силәргә шуни ейтип қояйки, ким мени инсанларниң алдида етирап қилса, Инсаноғлиму уни Худаниң пәриштилири алдида етирап қилиду.
Eu lhes digo que isto é verdade: aqueles que disserem publicamente que pertencem a mim, o Filho do Homem também irá dizer, diante dos anjos de Deus, que essas pessoas pertencem a ele.
9 Бирақ инсанларниң алдида мени тонумиған киши, Худаниң пәриштилири алдидиму тонулмайду.
Mas, aqueles que me negarem também serão negados por mim diante dos anjos de Deus.
10 Инсаноғлиға қарши сөз қилған һәр қандақ киши кәчүрүмгә еришәләйду; лекин Муқәддәс Роһқа күпүрлүк қилғучи болса кәчүрүмгә еришәлмәйду.
Qualquer um que falar contra o Filho do Homem será perdoado, mas quem disser blasfêmias contra o Espírito Santo não será perdoado.
11 Лекин кишиләр силәрни синагогларға яки һөкүмдарлар вә әмәлдарларниң алдиға елип берип сораққа тартқанда, «[Әрзгә] қандақ җавап бәрсәм?» яки «Немә десәм болар?» дәп әндишә қилмаңлар.
Quando vocês forem levados para serem julgados nas sinagogas, e diante de governantes e de autoridades, não se preocupem como irão se defender ou com o que irão dizer.
12 Чүнки немә дейиш керәклигини шу вақти-саитидә Муқәддәс Роһ силәргә үгитиду.
O Espírito Santo lhes ensinará, naquela mesma hora, o que devem dizer.”
13 Көпчилик арисидин бириси униңға: — Устаз, акамға [атимиздин] [қалған] мирасни мән билән тәң үлишишкә буйруғайла — деди.
Alguém que estava na multidão disse a Jesus: “Mestre, por favor, diga ao meu irmão para dividir a herança comigo.”
14 Лекин у униңға җававән: — Бурадәр, ким мени силәрниң үстүңларға сотчи яки үләштүргүчи қилди? — деди.
Jesus respondeu: “Homem, quem me indicou como seu juiz para decidir como a sua herança deve ser dividida?” Ele disse às pessoas:
15 У көпчиликкә қарап: — Пәхәс болуп өзүңларни һәр хил тамахорлуқтин сақлаңлар. Чүнки инсанниң һаяти униң мал-мүлүклириниң көплүгигә бағлиқ әмәстур, деди.
“Prestem atenção! Tenham cuidado com todos os pensamentos e com todas as ações mesquinhas, pois a vida de uma pessoa não se resume a todas as coisas que ela possui.”
16 Андин у уларға мундақ бир тәмсилни ейтип бәрди: — «Бир байниң йери мол һосул берипту.
Então, ele contou para a multidão uma história como exemplo. “Certa vez, havia um homem rico que possuía terras muito produtivas.
17 У көңлидә «Қандақ қилай? Чүнки бунчивала һосулни қойғидәк йерим йоқ» — дәп ойлапту.
O homem pensou: ‘O que eu devo fazer? Eu não tenho onde guardar a minha colheita.’
18 Андун у: — «Мундақ қилай: — Һазирқи амбарлиримни чувуветип, техиму чоңини ясап, барлиқ мәһсулатлирим вә башқа мал-мүлүклиримни шу йәргә жиғип сақлай!
Ele, então, decidiu: ‘Eu sei o que farei: vou derrubar os meus depósitos e construirei outros depósitos de cereais maiores ainda. Assim, eu terei espaço para guardar toda a minha colheita e também tudo o que possuo.
19 Андин өз-өзүмгә: «Әй җеним, жиғип сақлиған, көп жил йәткидәк немәтлириң бар, раһәт ичидә йәп-ичип хуш болғин!» дәйдиған болимән» дәп ойлапту.
Depois, direi a mim mesmo: Você já tem riquezas o bastante para viver por muitos anos. Então, relaxe, coma, beba e aproveite!’
20 Лекин Худа униңға: «Әй ахмақ, бүгүн кечила җениң сәндин тәләп қилип елиниду; ундақта бу топлиғиниң кимгә қалиду?» дәпту.
Mas, Deus lhe disse: ‘Você é um homem tolo! Nesta mesma noite, você morrerá e, aí, quem ficará com tudo que você guardou?’
21 Худаниң алдида дөләтмән болмай, өзигә ғәзнә жиққанниң һали шундақ болар».
É isso o que acontece com as pessoas que acumulam riquezas para si, mas não são ricas no que diz respeito a Deus.”
22 Андин у мухлислириға мундақ деди: — Шуниң үчүн мән силәргә шуни ейтип қояйки, турмошуңлар тоғрилиқ, немә йәрмиз яки немә кийәрмиз, дәп әндишә қилмаңлар.
Jesus disse aos seus discípulos: “É por isso que eu lhes digo: não se preocupem com a vida, com o que comer ou com o que vestir.
23 Чүнки һаятлиқ йемәкликтин, тән кийим-кечәктин әзиздур.
A vida é bem mais do que apenas a comida, e o corpo é bem mais do que apenas vestir roupas.
24 Қузғунларға қараңлар! Улар теримайду вә жиғмайду, уларниң амбар, искилатлириму йоқ. Лекин Худа уларниму озуқландуриду. Силәр қушлардин қанчилик әзиз-һә!
Vejam os corvos. Eles não semeiam nem colhem, não têm despensas ou depósitos, mas Deus os alimenta. E vocês são mais valiosos do que os pássaros.
25 Араңларда қайсиңлар ғәм-қайғу билән өмрүңларни бирәр саат узарталайсиләр?
Vocês podem acrescentar uma hora a mais em sua vida, por mais que se preocupem com isso?
26 Әгәр шунчилик кичиккинә ишму қолуңлардин кәлмисә, немә үчүн қалған ишлар тоғрисида ғәм-әндишә қилисиләр?
Se vocês não podem fazer nada em relação a uma coisa pequena como essa, então, por que se preocupar com o resto?
27 Нелупәрләрниң қандақ өсидиғанлиғиға қарап беқиңлар! Улар әмгәкму қилмайду, чақму егирмәйду; лекин силәргә шуни ейтайки, һәтта Сулайман толуқ шан-шәрәптә турғандиму униң кийиниши нилупәрләниң бир гүличилигиму йоқ еди.
Pensem nos lírios e em como eles crescem. Eles não trabalham e nem tecem os fios para fazerem roupas. Mas, eu lhes digo que nem mesmo Salomão, em toda a sua glória, se vestiu de forma tão bela quanto qualquer um deles.
28 Әй ишәши аҗизлар! Әнди Худа даладики бүгүн ечилса, әтиси қуруп очаққа селинидиған әшу гүл-гияларни шунчә безигән йәрдә, силәрни техиму кийиндүрмәсму?!
Assim, se Deus veste a erva, que hoje está no campo, mas que amanhã é lançada no forno, muito mais irá vesti-los, vocês que têm fé tão pequena.
29 Шундақ екән, немә йәймиз, немә ичимиз дәп баш қатурмаңлар, һеч немидин әндишә қилмаңлар.
Não se preocupem com o que irão comer ou beber. Não se preocupem com isso.
30 Чүнки һәр қайси әлдикиләр мана шундақ һәммә нәрсиләргә интилиду. Бирақ Атаңлар силәрниң бу нәрсиләргә муһтаҗлиғиңларни билиду;
Todas essas são coisas com que as pessoas no mundo se preocupam, mas o seu Pai sabe que vocês precisam delas.
31 шундақ екән, Униң падишалиғиға интилиңлар вә у чағда, буларниң һәммиси силәргә қошулуп несип болиду.
Busquem primeiro o Reino de Deus, e vocês receberão as demais coisas.
32 Қорқмаңлар, и кичик пада! Чүнки Атаңлар падишалиқни силәргә ата қилишни хуш көрди.
Não tenha medo, pequeno rebanho, pois o seu Pai tem prazer em lhe dar o Reino.
33 Мал-мүлкүңларни сетип, [кәмбәғәлләргә] хәйрхаһлиқ қилиңлар. Өзүңларға упримайдиған һәмян, әршләрдә һәргиз түгәп кәтмәйдиған бир ғәзнә һазирлаңлар; — шу йәрдә оғри йеқин кәлмәйду, күйә йәп йоқап кәтмәйду.
Vendam o que vocês têm e deem o dinheiro aos pobres. Consigam para si mesmos bolsas que não se estragam: um tesouro no céu, que nunca irá acabar, onde nenhum ladrão poderá roubá-lo e nem as traças poderão destruí-lo.
34 Чүнки байлиғиңлар қәйәрдә болса, қәлбиңларму шу йәрдә болиду.
Pois o que vocês mais valorizam é o que realmente mostra quem vocês são.
35 Силәр белиңларни чиң бағлап, чирақлириңларни яндуруп туруңлар;
Estejam vestidos e prontos e deixem seus lampiões acesos.
36 худди ғоҗайининиң той зияпитидин қайтип келишини күтүп турған чакарлардәк, һәрдайим тәйяр туруңлар. Шуниң билән ғоҗайин келип ишикни қаққанда, чакарлар дәрһал чиқип ишикни ачидиған болиду.
Sejam como os empregados que esperam pela volta do seu patrão depois da festa de casamento. Eles já estão preparados para abrir a porta assim que ele chegar e bater.
37 Ғоҗайин қайтип кәлгәндә, чакарлириниң ойғақ, тәйяр турғанлиғини көрсә, бу чакарларниң бәхитидур! Мән силәргә бәрһәқ шуни ейтип қояйки, ғоҗайин өзи белини бағлап, уларни дәстиханға олтарғузуп, уларниң алдиға келип шәхсән өзи уларни күтүвалиду!
Felizes os empregados que o patrão encontra preparados quando ele chega. Eu lhes digo que isto é verdade: ele se vestirá, fará com que eles se sentem para comer e ele mesmo servirá seus empregados.
38 Вә әгәр ғоҗайин иккинчи яки үчинчи җесәктә кәлсиму, чакарлириниң шундақ ойғақлиғини көрсә, бу уларниң бәхитидур!
Mesmo se ele chegar à meia-noite, ou mais tarde, felizes dos empregados se ele os encontrar alerta e prontos!
39 Лекин шуни билип қоюңларки, әгәр өй егиси оғриниң кечидә қайси вақитта келидиғанлиғини билгән болса, у ойғақ туруп оғриниң өйгә тешип киришигә һәргиз йол қоймайтти!
Mas, lembrem-se disto: se o dono da casa soubesse quando um ladrão chegaria, ele ficaria vigiando e não deixaria que a sua casa fosse invadida.
40 Шуниң үчүн силәрму һәрдайим тәйяр туруңлар; чүнки Инсаноғли силәр ойлимиған вақит-сааттә қайтип келиду.
Vocês também devem estar preparados, pois o Filho do Homem virá quando não estiverem esperando por ele.”
41 Петрус униңдин: — И Рәб, сән бу тәмсилни бизгила қаритип ейттиңму яки һәммәйләнгә қаритипму? — дәп сориди.
“Você está contando essa história apenas para nós, ou é para todos?”, Pedro perguntou.
42 Рәб мундақ деди: — Ғоҗайини өз өйидикиләргә мәсъул қилип, уларға тегишлик болған ашлиқни вақти-вақтида тәқсим қилип беришкә тайинлайдиған ишәшлик вә пәмлик ғоҗидар ким болиду?
O Senhor respondeu: “Então, quem é o administrador confiável e sábio, que o patrão coloca como responsável na casa, para distribuir a comida para os outros empregados na hora certa?
43 Ғоҗайин өйигә қайтқанда, чакириниң шундақ қиливатқининиң үстигә кәлсә, бу чакарниң бәхитидур!
Feliz desse empregado quando o seu patrão voltar e descobrir que ele cumpriu tudo como deveria ser.
44 Мән силәргә бәрһәқ шуни ейтип қояйки, ғоҗайин уни пүтүн егилигини башқурушқа қойиду.
Eu lhes digo que isto é verdade: o patrão deixará esse empregado como o responsável por tudo.
45 Лекин мабада шу чакар көңлидә: «Ғоҗайиним һаял болуп қалиду» дәп, башқа чакарлар вә дедәкләрни бозәк қилишқа вә йәп-ичип, мәс болушқа башлиса,
Mas, e se o empregado pensar: ‘Meu patrão está demorando para voltar.’ E então, ele começar a bater nos outros empregados, tantos nos homens quanto nas mulheres, e passar a comer e beber até ficar bêbado?
46 Шу чакарниң ғоҗайини күтүлмигән бир күни, ойлимиған бир вақитта қайтип келиду вә уни кесип икки парчә қилип, униң несивисини етиқатсизлар билән охшаш тәғдирдә бекитиду.
Um dia, o patrão desse empregado chegará de repente e ele não saberá. O patrão o punirá duramente e o condenará a ir para o lugar onde estão os desobedientes.
47 Әнди ғоҗайининиң ирадисини билип туруп, тәйярлинип турмиған вә ғоҗайининиң ирадиси бойичә қилмиған чакар болушиға таяқ йәйду.
O empregado que sabia qual era a vontade do seu patrão e, ainda assim, não se aprontou, ou não seguiu as instruções dele, será castigado com dureza.
48 Бирақ ғоҗайининиң ирадисини билмәй туруп, таяқ йейишкә тегишлик ишларни қилған чакар азрақ таяқ йәйду. Кимгә көп берилсә, униңдин тәләп қилинидиғини көп болиду. Чүнки адәмләр кимгә көп аманәт қойған болса, униңдин тәләп қилидиғиниму көп болиду.
Mas, o empregado que não sabia e fez coisas que mereciam punição será punido apenas levemente. Para quem muito foi dado, muito será exigido. E para quem foi confiado mais, mais será pedido.
49 Мән йәр йүзигә от ташлап туташтурушқа кәлдим вә бу отниң тутишишиға нәқәдәр тәқәззамән!
Eu vim para pôr fogo na terra e como seria bom se já estivesse queimando!
50 Лекин мән алди билән бир чөмүлдүрүш билән чөмүлдүрүлүшүм керәк вә бу чүмүлдүрүлүшүм әмәлгә ашурулғичә интайин қийнилимән!
Mas, eu preciso primeiro passar por um batismo, e como estou agoniado esperando por isso!
51 Силәр мени йәр йүзигә течлиқ елип кәлдимекин, дәп ойлап қалдиңларму? Яқ, мән шуни силәргә ейтайки, течлиқ әмәс, бөлүнүш елип кәлдим!
Vocês acham que eu vim trazer paz à terra? Não, eu lhes digo que trago a divisão.
52 Чүнки буниңдин кейин, бир өйдики бәш киши бөлүниду; үчи иккисигә қарси вә иккиси үчигә қарши бөлүниду.
A partir de agora, se houver cinco pessoas em uma família, elas ficarão divididas: três contra duas e duas contra três.
53 Ата оғлиға вә оғул атисиға, ана қизиға вә қиз анисиға, қейинана келинигә вә келин қейинанисиға қарши туриду.
Pais ficarão contra os filhos e os filhos contra os pais. As mães contra as filhas e as filhas contra as mães. As sogras contra as noras e as noras contra as sogras.”
54 Әйса йәнә топлашқан адәмләргә мундақ деди: — Силәр күнпетиш тәрәптин булутниң чиққинини көрсәңлар, дәрһал «ямғур яғиду» дәйсиләр, вә дәрвәқә шундақ болиду.
Então, Jesus falou para a multidão: “Quando vocês veem uma nuvem subindo no oeste, imediatamente dizem: ‘Vai chover.’ E isso realmente acontece.
55 Җәнуп тәрәптин шамалниң чиққинини көрсәңлар, «Һава иссийду» дәйсиләр вә дәрвәқә шундақ болиду.
E quando sopra o vento sul, vocês dizem: ‘Irá fazer calor.’ E isso acontece.
56 Әй сахтипәзләр! Силәр йәр билән көкниң рәңгини пәриқ етәләйсиләр-ю, қандақсигә бу заманни пәриқ етәлмәйсиләр?!
Hipócritas! Como é que vocês sabem interpretar com tanta certeza se vai fazer calor ou chover, mas não sabem como interpretar a época atual?
57 Әнди немишкә қайси ишларниң дурус екәнлигигә өзүңлар һөкүм қилип бақмайсиләр?!
Por que vocês não pensam por si mesmos e julgam o que é o certo a ser feito?
58 Чүнки дәвагириң билән биргә сотчи алдиға барғиниңда, униң билән йолда кетиватқиниңда, униң билән яришип дост болушқа интилгин; болмиса, у сени сотчиға, сотчи болса гундипайға тапшуриду вә гундипай сени зинданға ташлайду.
Quando vocês estiverem indo para o tribunal com quem os acusou, tentem fazer um acordo com essa pessoa antes do julgamento. Caso contrário, vocês podem ser levados a um juiz, o juiz pode entregá-los ao guarda e o guarda pode jogá-los na prisão.
59 Мән саңа шуни ейтип қояйки, [қәрзиңниң] әң ахирқи бир тийининиму қоймай төлимигичә, шу йәрдин һәргиз чиқалмайсән.
Eu lhes digo que vocês não irão sair da prisão enquanto não pagarem até o último centavo da dívida.”
