< Луқа 10 >
1 Бу ишлардин кейин, Рәб мухлислардин йәнә йәтмишини тайинлап, өзи бармақчи болған барлиқ шәһәр-йезиларға икки-иккидин өзидин бурун әвәтти.
Depois disso, o Senhor [Jesus ]designou outros 72 [pessoas]. Ele [preparou para ]enviá-los, de dois em dois, a cada cidade e aldeia onde ele mesmo pretendia ir.
2 У уларға мундақ тапилиди: — Жиғилидиған һосул дәрвәқә көп, лекин һосулни жиққучи ишләмчиләр аз екән. Шуңа һосул Егисидин көпрәк ишләмчиләрни Өз һосулуңни жиғишқа әвәткәйсән, дәп тиләңлар.
Ele disse a eles, “As [pessoas que estão prontas para receberem a mensagem de vocês são como uma plantação que ]está pronta para as pessoas colherem. Mas não há muitos [para trazê-los para Deus]. Por isso, orem e peçam a Deus para enviar mais pessoas para fazer a obra [de trazê-los a Deus].
3 Меңиңлар! Мән қозиларни бөриләрниң арисиға әвәткәндәк силәрни әвәтимән.
Comecem a ir, mas [lembrem-se de que ]estou mandando vocês [para dizer a minha mensagem a pessoas que vão tentar acabar com vocês. Vocês serão ]como cordeiros entre os lobos.
4 Һәмян, хурҗун вә кәшләр алмаңлар; йолда кишиләр билән саламлишишқа [тохтимаңлар].
Não levem [dinheiro em ]uma bolsa. Não levem mala de viajante. Não levem sandálias [extras]. Não [passem muito tempo ]saudando pessoas pelo caminho.
5 Қайси өйгә кирсәңлар, алди билән: «Мошу өйдикиләргә арамлиқ болғай!» дәңлар.
Sempre que entrarem em uma casa [para se hospedarem ali], primeiro digam a essas pessoas, “Que [Deus dê ]a paz [interior a vocês em ]esta casa!
6 У өйдә «арамлиқ егиси» болса, тилигән арамлиғиңлар шу өйгә қониду; әгәр болмиса, у арамлиқ өзүңларға яниду.
Se as pessoas que [moram ]ali [desejarem ]a paz [de Deus], vão experimentar a paz [interior ]que vocês [lhes oferecem]. Se as pessoas que [moram ]ali [não desejarem ter ]a paz [de Deus], vocês [vão experimentar ]a paz [interior de Deus mas eles não].
7 Андин чүшкән өйдә туруп йөткәлмәңләр, шу өйдикиләрниң бәргинини йәп-ичиңлар, чүнки ишләмчи өз иш һәққини елишқа һәқлиқтур. У өйдин бу өйгә йөткилип жүрмәңлар.
[Se eles receberem vocês bem], fiquem naquela mesma casa [até saírem daquela aldeia]. Comam e bebam as coisas que eles providenciam para vocês. Um obreiro merece receber pagamento [daqueles para quem trabalha, então vocês merecem receber comida e um lugar de hospedagem das pessoas a quem vão].
8 Силәр қайси шәһәргә кирсәңлар, улар силәрни қобул қилса, улар алдиңларға немә қойса шуни йәңлар.
Sempre que entrarem em uma aldeia e as pessoas [ali ]receberem vocês, comam o que oferecerem a vocês.
9 У йәрдики кесәлләрни сақайтип, уларға: «Худаниң падишалиғи силәргә йеқинлашти!» дәңлар.
Curem as pessoas ali que estão doentes. Digam a elas, Está quase [na hora de ]Deus mandar o seu rei para controlar [as suas vidas].
10 Бирақ силәр қайси шәһәргә кирсәңлар, улар силәрни қобул қилмиса, уларниң рәстә-кочилириға чиқип көпчиликкә:
Mas se entrarem em uma aldeia cujo [povo ]não os recebe bem, vão para suas ruas [principais ]e digam,
11 «Силәргә агаһ болсун үчүн һәтта шәһириңларниң айиғимизға чаплашқан тописиниму қеқип чүшүрүветимиз! Һалбуки, шуни билип қоюңларки, Худаниң падишалиғи силәргә [растинла] йеқинлашти!» — дәңлар.
[Já que vocês recusam ouvir a nossa mensagem, nós (excl) não somente vamos sair], mas vamos sacudir o pó de sua cidade que se acha nas nossas sandálias, para dizer a vocês [que Deus vai rejeitar/castigar vocês]. Mas [queremos que vocês saibam que ]está quase [na hora de ]Deus começar a governar!'
12 Мән силәргә ейтип қояйки, шу күни һәтта Содом шәһиридикиләрниң көридиғини бу шәһәрдикиләрниңкидин йеник болиду.
Vou dizer-lhes isto: quando [Deus castigar as pessoas, ele vai castigar as pessoas más que viviam em ]Sodoma muito tempo atrás, mas ele vai castigar ainda mais severamente as pessoas daquela cidade [que recusar ouvir a sua mensagem]!
13 Һалиңларға вай, әй қоразинлиқлар! Һалиңларға вай, әй Бәйт-Саидалиқлар! Чүнки силәрдә көрситилгән мөҗизиләр Тур вә Зидон шәһәрлиридә көрситилгән болса, у йәрләрдикиләр хелә бурунла бөзгә йөгинип, күлгә милинип товва қилған болатти.
Ai de/será terrível para [vocês das cidades de ]Corazim e Betsaida! Fiz grandes milagres entre vocês [para mostrar o poder de Deus, mas vocês não deixaram as suas vidas de pecado]. Se alguém tivesse feito [nas cidades de ]Tiro e Sidom os milagres que [eu ]fiz entre vocês, as pessoas ali teriam se arrependido de suas vidas de pecado muito tempo atrás. Teriam [mostrado que lamentavam ter pecado ao ]sentar-se no chão vestidos de pano grosseiro e ao colocar cinza em suas cabeças.
14 Қиямәт күнидә Тур вә Зидондикиләрниң көридиғини силәрниңкидин йеник болиду.
[Mas eles não fizeram isso, por isso quando Deus castigar as pessoas, ele vai castigar as pessoas más que viviam em ]Tiro e em Sodoma, mas ele vai castigar vocês ainda mais severamente [porque não ligaram para minha mensagem]!
15 Әй әршкә көтирилгән Кәпәрнаһумлуқлар! Силәр тәһтисараға чүшүрүлисиләр! (Hadēs )
Vocês [da cidade de ]Cafarnaum, [não pensem/será que pensam que Deus ]vai honrar vocês no céu! Não, pelo contrário, [depois de vocês morrerem, Deus ]vai jogá-los para baixo para o lugar onde ele vai castigar [as pessoas que pecam para sempre]! (Hadēs )
16 [У мухлислириға йәнә]: — Кимдәким силәрни тиңшиса, мениму тиңшиған болиду; кимдәким силәрни чәткә қақса, мениму чәткә қаққан болиду; ким мени чәткә қаққан болса, мени әвәткүчиниму чәткә қаққан болиду, — деди.
[Jesus também disse aos discípulos, “Deus vai considerar que ]aqueles que ouvirem a sua [mensagem ]estão me ouvindo, e que aqueles que rejeitarem a sua [mensagem ]estão me rejeitando. E [ele vai considerar que] aqueles que me rejeitarem estão rejeitando a ele, aquele que me mandou/enviou.
17 Йәтмиш мухлис хошал-хурамлиқ ичидә қайтип келип: — И Рәб! Һәтта җинларму сениң намиң билән бизгә бойсунидикән! — дәп мәлум қилди.
As 72 [pessoas que Jesus designou foram e fizeram assim como ele mandou]. Quando voltaram, estavam muito felizes. Eles disseram, “Senhor, [as pessoas fizeram o que nós (excl) mandamos. Mas ]os demônios também nos obedeceram quando pela autoridade do senhor [nós os mandamos que saíssem das pessoas]!”
18 У уларға: — Мән Шәйтанниң асмандин чақмақтәк чүшүп кәткәнлигини көргәнмән.
Ele respondeu, “[Quando esses demônios estavam obedecendo vocês, porque Deus tinha ajudado vocês a derrotá-los, foi como se ]eu visse Satanás cair do céu [tão de repente e tão rápido ]quanto [cai ]um relâmpago.
19 Мана, мән силәргә илан-чаянларни дәссәп янҗишқа вә дүшмәнниң барлиқ күч-қудритини бесип ташлашқа һоқуқ бәрдим. Һеч қачан һеч қандақ нәрсә силәргә зәрәр йәткүзәлмәйду.
Ouçam! Já dei autoridade para vocês para que se pisarem [por acaso ]em cobras [venenosas ]ou em escorpiões, [estes não farão mal a vocês]. Já dei a vocês autoridade para derrotar nosso inimigo, [Satanás]. Nada vai fazer mal a vocês.
20 Лекин силәр роһларниң силәргә бойсунғанлиғи түпәйлидин шатланмаңлар, бәлки намиңларниң әршләрдә пүтүлгәнлиги түпәйлидин шатлиниңлар, — деди.
Mas [mesmo que ]vocês possam alegrar-se porque os espíritos malignos obedecem vocês, devem alegrar-se [ainda mais ]que [Deus ]tenha escrito seus nomes no céu, [porque estarão ali para sempre com ele].”
21 Шу вақитта, Әйса роһта хошаллинип мундақ деди: «Асман-зимин Егиси и Ата! Сән бу һәқиқәтләрни данишмән вә әқиллиқлардин йошуруп, сәбий балиларға ашкарилиғанлиғиң үчүн сени мәдһийиләймән! Бәрһәқ, и Ата, нәзириңдә бундақ қилиш рава еди.
Naquele tempo o Espírito Santo fez com que [Jesus ]estivesse muito feliz. Ele disse, “Pai, o senhor é o Senhor [que controla ]tudo no céu e na terra. Agradeço o senhor por impedir aqueles [que se consideram ]sábios [por ]serem bem educados de saberem estas coisas. [Pelo contrário ]o senhor as tem revelado àqueles que [aceitam logo a sua verdade assim como ]fazem as crianças pequenas. Sim, Pai, é isso que o senhor na sua misericórdia resolveu fazer.”
22 Һәммә маңа Атамдин тәқдим қилинди; Оғулниң кимлигини Атидин башқа һеч ким билмәйду, вә Атиниңму кимлигини Оғул вә Оғул ашкарилашни лайиқ көргән кишиләрдин башқа һеч ким билмәйду».
[Ele também disse aos 72 discípulos, ]”Meu Pai me tem revelado todas as coisas que [preciso saber para meu trabalho]. Meu Pai sabe quem eu realmente sou, e eu sei quem meu Pai realmente é. Aqueles a quem eu escolho revelar quem é o meu Pai também vão conhecê-lo. Ninguém mais vai conhecê-lo muito bem.”
23 Андин у мухлислириға бурулуп, уларға астиғина: Силәр көрүватқан ишларни көргән көзләр нәқәдәр бәхитликтур!
Então quando seus discípulos estavam sós com ele, ele voltou-se para eles e disse, “[Deus ]se agrada de vocês que têm visto [as coisas que tenho feito! ]
24 Чүнки мән силәргә шуни ейтип қояйки, нурғун пәйғәмбәрләр вә падишалар силәр көргән ишларни көрүшкә интизар болғини билән уларни көрмигән; вә силәр аңлаватқан ишларни аңлашқа интизар болғини билән, уларни аңлап бақмиған, — деди.
Quero que saibam que muitos profetas e reis [que viviam muito tempo atrás ]desejavam ver [os milagres ]que vocês estão vendo, mas não viram [milagres como estes]. Desejavam ouvir as coisas que vocês estão [me ]ouvindo [dizer], mas eles não ouviram/eu não disse a eles estas coisas.
25 Вә мана, Тәврат устазлиридин бири орнидин туруп Әйсани синимақчи болуп: — Устаз, мәңгүлүк һаятқа варис болмақ үчүн немә ишни қилишим керәк? — дәп сориди. (aiōnios )
[Um dia quando Jesus estava ensinando as pessoas], um homem que estudava as Escrituras com cuidado estava ali. Ele queria fazer uma pergunta difícil para Jesus. Então ele se pôs de pé e perguntou, “Mestre, o que devo fazer para viver para sempre [com Deus]?” (aiōnios )
26 У җававән: — Тәврат қанунида немә пүтүлгән? Буниңға өзүң қандақ қарайсән? — деди.
Jesus respondeu, Você já leu o que [Moisés escreveu a esse respeito ]na lei que [Deus deu a ele]. O que Moisés escreveu sobre isso?”
27 Һелиқи киши җававән: — «Пәрвәрдигар Худайиңни пүтүн қәлбиң, пүтүн җениң, пүтүн күчүң вә пүтүн зеһниң билән сөйгин»; вә «Хошнаңни өзүңни сөйгәндәк сөй» — деди.
O homem respondeu, “[Ele escreveu que ]nós (inc) precisamos amar o Senhor nosso Deus dentro de nossos seres interiores/corações. [Devemos mostrar isso ]pelo que sentimos, e pelo que fazemos e pelo que pensamos. [Ele ]também [escreveu que devemos ]amar as pessoas com quem temos contato da mesma maneira em que amamos a nós mesmos.”
28 Әйса униңға: — Тоғра җавап бәрдиң. Мана шундақ қилсаң һаят болисән, — деди.
Jesus respondeu, “Você já respondeu [à sua pergunta]. Se fizer tudo isso [continuamente], você vai viver [com Deus para sempre].
29 Лекин өзини һәққаний дәп испатлимақчи болуп, Әйсадин йәнә сорап: — Әнди «Мениң хошнам» кимдур? — деди.
Mas o homem queria defender [a sua maneira de tratar as pessoas com quem tinha contato ](OU, defender a razão por que ele [tinha feito uma pergunta que Jesus respondeu de maneira tão simples]). Por isso ele disse a Jesus, “Quais as pessoas com quem tenho contato [que devo amar]?”
30 Әйса җававән мундақ деди: — Бир адәм Йерусалимдин Йерихо шәһиригә чүшүветип, йолда қарақчиларниң қолиға чүшүп қапту. Қарақчилар униң кийим-кечәклирини салдурувелип, уни яриландуруп, чала өлүк һалда ташлап кетипту.
Jesus respondeu [contando a ele esta ilustração]: Um homem [judeu ]estava andando pela estrada que vai de Jerusalém a Jericó. Uns bandidos o atacaram. Eles levaram [quase todas ]as roupas do homem [bem como as outras coisas que tinha], e bateram nele até ele estar quase morto. Então eles o deixaram.
31 Вә шундақ болдики, мәлум бир каһин шу йолдин чүшүветип, һелиқи адәмни көрүп, йолниң у чети билән меңип өтүп кетипту.
Aconteceu que um sacerdote [judaico ]estava passando por aquela estrada. Quando ele viu o homem, [em vez de ajudá-lo ]ele passou pelo outro lado da estrada.
32 Шуниңдәк бир Лавийлиқ [роһаний] бу йәргә кәлгәндә, йениға келип қарап қоюп, йолниң у чети билән меңип өтүп кетипту.
Da mesma maneira, um homem que trabalhava no templo [em Jerusalém ]chegou àquele lugar e viu o homem. Mas ele também passou pelo outro lado da estrada.
33 Лекин сәпәрдә болған бир Самарийәлик һелиқи адәмниң йениға кәлгәндә, уни көрүпла ич ағритипту
Depois um homem da [província da ]Samaria passou por aquela estrada até onde o homem estava deitado. [As pessoas da Samaria desprezam os judeus. Mas ]quando ele viu esse homem, ele teve pena dele.
34 вә алдиға берип, җараһәтлиригә май вә шарап қуюп, теңип қоюпту. Андин уни өз улиғиқа миндүрүп, бир сарайға елип берип, у йәрдә һалидин хәвәр апту.
Ele aproximou-se do homem e pôs azeite [de oliva ]e vinho nas feridas [para ajudar a curá-las]. Ele enfaixou [as feridas ]em faixas de pano. Ele colocou o homem no próprio animal/burro dele e o levou a uma pensão e cuidou dele.
35 Әтиси йолға чиққанда, икки күмүч динарни елип сарайвәнгә берип: «Униңға қарап қоюң, буниңдин артуқ чиқим болса, қайтишимда сизгә төләймән» дәпту.
Na manhã seguinte ele deu duas moedas de prata ao dono da pensão e disse, Cuide deste homem. Se você gastar mais do que esta quantia para cuidar dele, vou devolver a você quando eu voltar.
36 [Әнди Әйса һелиқи устаздин]: — Сениңчә, бу үч адәм ичидә қайсиси қарақчиларниң қолиға чүшкән һелиқи кишигә [һәқиқий] хошна болған? — дәп сориди.
Três homens viram o homem que foi atacado pelos bandidos. Qual deles [agiu com amor para com ]a pessoa que ele viu?”
37 — Униңға меһриванлиқ көрсәткән киши, — дәп җавап бәрди у. Әйса униңға: — Ундақ болса, сән һәм берип шуниңға охшаш қилғин, — деди.
Aquele que estudava a lei respondeu, “Aquele que mostrou misericórdia a ele.” Jesus disse a ele, “Vá e aja assim [para com ]todos [que puder ajudar].”
38 Вә шундақ болдики, у [мухлислири билән биллә] йолда кетиветип, мәлум бир йезиға кирди. У йәрдә Марта исимлиқ бир аял уни өйигә чақирип меһман қилди.
Ao continuarem a viajar, Jesus e seus discípulos entraram em uma aldeia. Uma mulher cujo nome era Marta os convidou para irem à casa dela.
39 Мартаниң Мәрйәм исимлиқ бир сиңлиси бар еди. У Әйсаниң айиғи алдида олтирип, униң сөз-каламини тиңшивататти.
A irmã [mais nova ]dela, que se chamava Maria, estava sentada perto de Jesus. Ela estava ouvindo o que ele estava ensinando.
40 Әнди меһманларни күтүш ишлириниң көплүгидин көңли бөлүнүп кәткән Марта Әйсаниң алдиға келип: — И Рәб, сиңлимниң мени меһман күткили ялғуз ташлап қойғиниға кариң болмамду? Уни маңа ярдәмлишишкә буйруғин! — деди.
Mas Marta estava muito preocupada com a preparação [do jantar/da refeição]. Ela foi a ele e disse, “Senhor, o senhor não se importa/não parece importar-se de que minha irmã me deixou para preparar tudo sozinha! Diga a ela que me ajude!”
41 Лекин Әйса униңға җававән: — Әй Марта, Марта, сән көп ишларниң ғемини йәп аварә болуп жүрүватисән.
Mas o Senhor respondeu, “Marta, Marta, você se preocupa com muitas coisas.
42 Бирақ бирла иш зөрүрдур; вә Мәрйәм шуниңдин өзигә несивә болидиған яхши үлүшни таллиди; бу һәргиз униңдин тартивелинмайду — деди.
Mas só uma coisa é necessária, isto é, [ouvir o que estou ensinando]. Maria já resolveu [fazer isso], e é melhor assim. Ninguém vai tirar dela [a bênção que ela está recebendo ao fazer isso].