Юһанна 7
1 Бу ишлардин кейин, Әйса Галилийәдә айлинип жүрди. У Йәһудийәдә айлинип жүрүшни халимайтти, чүнки [шу йәрдики] Йәһудийлар униңға қәст қилмақчи еди.
After those things happened, Jesus went around in Galilee [province]. He did not want to travel in Judea [province], because he knew that the Jewish [leaders there] were wanting to kill him.
2 Бу чағда, Йәһудийларниң «кәпиләр һейти»ға аз қалған еди.
But when the time of the Jewish celebration [called] ‘Celebration of [Living in] Shelters’ was near,
3 Шуңа Әйсаниң инилири униңға: — Мошу йәрдин айрилип Йәһудийәгә барғин, шуниң билән мухлислириңму [карамәт] әмәллириңни көрәләйду!
Jesus’ [younger] brothers said to him, “[Since many people] here [have left you], you should leave and go to Judea [province and perform] some miracles there, so that your disciples may see them!
4 Чүнки өзини хәлиқ-аләмгә тонутмақчи болған һеч ким йошурун җайда иш қилмайду. Бу әмәлләрни қиливатқан екәнсән, өзүңни дунияға көрсәт! — дейишти.
No one who wants to become famous does things secretly. [You say] you are doing these miracles, [so do some miracles there] so that everyone [MTY] can see them!”
5 Чүнки униң инилириму униңға етиқат қилмиған еди.
[They said this critically], because even [though they were] his own [younger] brothers, they did not believe he [was from God].
6 Шуңа Әйса уларға: — Мениң вақит-саитим техи кәлмиди. Лекин силәргә нисбәтән һәрвақит мунасиптур.
So Jesus said to them, “It is not yet time for me [MTY] [to go to the celebration]. For you, any time is right [to go to the celebration].
7 Бу дуниядики кишиләр силәргә һәргиз өч болмайду; лекин мени өч көриду. Чүнки мән уларниң қилмишлирини рәзил дәп гувалиқ бериватимән.
[The people] [MTY] [who] ([do not believe in me/do not belong to God]) cannot hate you, but they hate me because I tell them that what they are doing is evil.
8 Силәр бу һейтқа беривериңлар. Мән бу һейтқа бармаймән, чүнки мениң вақит-саитим техи йетип кәлмиди, — деди.
You [(pl)] go ahead to the celebration. I am not going up [to Jerusalem] to the celebration [yet], because now is not the right time for me [to go].”
9 Әйса бу сөзләрни қилип, Галилийәдә қалди.
After he said that, Jesus stayed [a little longer] in Galilee.
10 Әйсаниң инилири һейтқа чиққандин кейин, у өзиму униңға барди. Амма ашкарә әмәс, йошурун барди.
However, [a few days] after his younger brothers left to go up to the celebration, he went also. He went, along with [us] disciples, but no others went with us.
11 Һейтта Йәһудийлар уни издәп: «У қәйәрдидур?» дәп соравататти.
At the celebration, the Jewish [leaders] were looking for him. They were asking people, “Has Jesus come?”
12 Кишиләр арисида униң тоғрисида көп ғул-ғула болди. Бәзиләр уни: «Яхши адәм!» десә, йәнә бәзиләр: «Яқ, у халайиқни аздуруватиду!» дейишти.
Among the crowds, many people were whispering about Jesus. Some were saying, “He is a good man!” But others were saying instead, “No! He is deceiving the crowds!”
13 Бирақ Йәһудий [чоңлиридин] қорқуп, һеч ким очуқ-ашкарә униң гепини қилмайтти.
But no one was speaking so that others could hear them, because they were afraid of the Jewish [leaders] [SYN].
14 Һейтниң йерими өткәндә, Әйса ибадәтхана һойлилириға кирип хәлиққә тәлим беришкә башлиди.
In the middle of the days of the celebration, Jesus went to the Temple [courtyard] and began to teach people.
15 Йәһудийлар: — Бу адәм һеч қандақ тәлим алмиған туруқлуқ, униң қандақму мунчә көп билими болсун? — дәп һаң-таң қелишти.
The Jewish [elders] were amazed [at what he was saying]. They said, “This man never studied [in one of our religious schools]! So (how can he have learned [so much about Scripture]?/it is difficult for us to believe that he has learned [so much about Scripture]!) [RHQ]”
16 Әйса уларға: — Бу тәлимләр мениң әмәс, бәлки мени Әвәткүчиниңкидур.
Jesus replied to them, “What I teach does not come from myself. It comes from [God], the one who sent me.
17 Униң ирадисигә әмәл қилишқа өз ирадисини бағлиған һәр ким бу тәлим тоғрилиқ — униң Худадин кәлгәнлигини яки өзлүгүмдин ейтиватқанлиғимни билиду.
Those who choose to do what God wants will find out whether what I teach comes from God or whether I am speaking with [only] my own [authority].
18 Өз алдиға сөзлигән киши өз шан-шәривини издәйду, лекин өзини әвәткүчиниң шан-шәривини издәйдиған киши һәқ-садиқтур, униңда һәққанийсизлиқ йоқтур.
Those who speak with [only] their own [authority] do that [only] so that others will honor them. But I am [doing things so that others] will honor the one who sent me, and I am someone who speaks the truth. I never lie.
19 Муса [пәйғәмбәр] силәргә Тәврат қанунини тапшурған әмәсму? Лекин һеч қайсиңлар бу қанунға әмәл қилмайватисиләр! Немишкә мени өлтүрмәкчи болисиләр? — деди.
[Think about] the laws that Moses gave you [RHQ]. None of you [completely] obeys those laws. So why are you trying to kill me, [saying I do not obey the laws concerning] ([the Sabbath/the Jewish day of rest])?”
20 Көпчилик: — Саңа җин чаплишипту! Сени өлтүрмәкчи болған ким екән? — дейишти.
Someone in the crowd answered, “[By saying this you show that] you are crazy (OR, A demon is controlling you)! Certainly no one is trying to kill you!”
21 Әйса уларға мундақ җавап бәрди: — Мән бир карамәтни яритишим билән һәммиңлар һаң-таң қелиштиңлар.
Jesus replied to them, “Because I did a miracle [of healing someone] (on the Sabbath/on the Jewish rest day), you are all shocked.
22 — Әнди Муса [пәйғәмбәр] силәргә хәтнә қилиш тоғрилиқ әмир қалдурған (әмәлийәттә болса хәтнә қилиш Муса пәйғәмбәрдин әмәс, ата-бовилардин қалған), шуңа силәр шабат күнигә [тоғра келип қалсиму] шу күнидә адәмниң хәтнисини қиливерисиләр.
Moses gave you [a law that you must] circumcise [the male children and that you must do that exactly seven days after they are born. Actually], it was your ancestors, [Abraham and Isaac and Jacob], not Moses, who [started that ritual]. But because of that law, you sometimes circumcise them (on the Sabbath/on the Jewish rest day), [but that is working, too]
23 Әнди Тәврат қануниға хилаплиқ қилинмисун дәп шабат күнидә адәм хәтнә қилинған йәрдә, мән шабат күнидә бир адәмни сәллимаза сақайтсам, силәр немә дәп маңа аччиқлинисиләр?
You [sometimes] circumcise boys (on the Sabbath/on the Jewish rest day) so that the law of Moses is not disobeyed {[you] do not disobey the law of Moses}, so (it is ridiculous that you are angry with me, saying [I worked] (on the Sabbath/on the Jewish rest day) by healing a man!/why are you angry with me, saying [I worked] (on the Sabbath/on the Jewish rest day) by healing a man?) [RHQ] [Healing someone is far more helpful than circumcising a baby boy]!
24 Сиртқи қияпәткә қарап һөкүм қилмаңлар, бәлки һәққаний һөкүм қилиңлар!
Stop deciding whether my healing this man is wrong according to what you see! Instead, decide according to what is really the right action [to help people]”!
25 У вақитта Йерусалимлиқларниң бәзилири: — [Чоңлар] өлтүрмәкчи болған киши бу әмәсмиди?
Some of the people from Jerusalem were saying, “(This is the man that they are trying to kill!/Isn’t this the man that they are trying to kill?) [RHQ]
26 Ашкарә сөзләватсиму, униңға қарши һеч нәрсә демидиғу! Дәрвәқә, ақсақалларниң униң Мәсиһ екәнлигини билип йәткәнму?
He is saying these things (publicly/in front of many people), but our [Jewish] rulers are not saying anything to [oppose] him. Is that because they have decided that he is truly (the Messiah/God’s chosen king)?
27 Һалбуки, бу адәмниң қәйәрдин кәлгәнлигини биз ениқ билимиз. Лекин Мәсиһ кәлгәндә, униң қәйәрдин кәлгәнлигини һеч ким билмәстиғу, — дейишти.
But [he cannot be the Messiah, because] we know where this man came from. When the Messiah really comes, no one will know where he comes from.”
28 Шуңа Әйса ибадәтхана һойлисида тәлим бериветип, жуқури аваз билән мундақ деди: — Силәр мени тонуймиз һәмдә мениң қәйәрдин кәлгәнлигимниму билимиз, [дәватисиләр]?! Бирақ мән өзлүгүмдин әмәс, мән мени Әвәткүчидин [кәлдим], У һәқтур; бирақ силәр Уни тонумайсиләр.
[They said that because they thought Jesus was born in Nazareth]. So while Jesus was teaching [people] in the Temple [courtyard], he shouted, “Yes, [you say that] you know me, and [you think] you know [IRO] where I am from. But I have come here not (because I appointed myself/with my own authority). Instead, [God] is the one who truly sent me. You do not know him.
29 Мән Уни тонуймән. Чүнки мән Униң йенидин кәлдим, мени У әвәтти.
But I know him, because I have come from him. He is the one who sent me!”
30 Шуңа улар уни тутуш йолини издәйтти, лекин һеч ким униңға қол салмиди; чүнки униң вақит-саити техи йетип кәлмигән еди.
Then they tried to seize him [because he said that he had come from God]. But no one put their hands on him [to do that], because it was not yet the time [MTY] [for him to die].
31 Лекин халайиқ арисидики нурғун кишиләр униңға етиқат қилди. Улар: «Мәсиһ кәлгәндә бу киши көрсәткән мөҗизилик аламәтләрдин артуқ [мөҗизә] яриталарму?!» дейишти.
But many of the crowd believed that he [had come from God]. They said, “When the Messiah comes, he certainly will not do more miracles than this man has done, will he?”
32 Пәрисийләр халайиқниң у тоғрилиқ ғул-ғула болуватқан бу гәп-сөзлирини аңлиди; шуниң билән Пәрисийләр билән баш каһинлар уни тутуш үчүн бир нәччә қаравулларни әвәтти.
The Pharisees heard them whispering these things about him. So they and the chief priests sent some Temple guards to seize him.
33 Шуниң билән Әйса: — Йәнә бир аз вақит силәр билән биллә болимән, андин мени Әвәткүчиниң йениға кетимән.
Then Jesus said, “I will be with you for only a short time. Then I will return to the one who sent me.
34 Мени издәйсиләр, лекин тапалмайсиләр. Мән баридиған йәргә баралмайсиләр, — деди.
Then you will search for me, but you will not find me. And you will not be able to come to the place where I am.”
35 Буниң билән, Йәһудийлар бир-биригә: — У биз тапалмиғидәк қәйәрләргә барар? Грекләр арисидики тарқақ Йәһудий муһаҗирларниң йениға берип, грекларға тәлим берәмдиғанду?
So the Jewish [leaders] [SYN] said to themselves, “Where is this man about to go with the result that we will not be able to find him? [Some Jewish people have] dispersed [and live] among Greek people. He is not intending to go [and live among them] and teach them, is he?
36 «Мени издәйсиләр, лекин тапалмайсиләр. Мән баридиған йәргә баралмайсиләр» дегини немисиду? — дейишти.
When he said ‘You will search for me, but you will not be able to find me,’ and when he said ‘You will not be able to come to the place where I am,’ what [did he mean]?”
37 Һейтниң ахирқи һәм әң катта күни, Әйса орнидин туруп, жуқури аваз билән: — Кимдәким уссиса, мениң йенимға келип ичсун!
[On each of the seven days of the celebration, the high priest poured out some water on the altar in the Temple to remember how God provided water for the people in the desolate area long ago. But the water he poured did not help anyone who was thirsty. So] on the last day of the festival, which was the most important day, Jesus stood up [in the Temple courtyard] and said with a loud voice, “Those who are thirsty should come to me to drink [what I will give them].
38 Маңа етиқат қилғучи кишиниң худди муқәддәс язмиларда ейтилғинидәк, ич-бағридин һаятлиқ сүйиниң дәриялири еқип чиқиду! — дәп җакалиди
Just like the Scriptures teach, streams of water shall flow out from within those who believe in me, and that water will cause them to live [eternally].”
39 (у бу сөзни өзигә етиқат қилғанларға ата қилинидиған Муқәддәс Роһқа қарита ейтқан еди. [Худаниң] Роһи техи һеч кимгә ата қилинмиғанмиди, чүнки Әйса техи шан-шәривигә кирмигән еди).
When Jesus said that, he was referring to [God’s] Spirit, whom those who believed in Jesus would receive later. Up to that time God had not sent the Spirit [to live within believers], because Jesus had not yet [died and returned to his] glorious [home in] heaven, [from where he would send the Spirit].
40 Халайиқ ичидә бәзиләр бу сөзни аңлап: — [Келиши муқәррәр болған] пәйғәмбәр һәқиқәтән мошу екән! — дейишти.
When some of the crowd heard those words, they said, “Surely this man is the prophet [whom God promised to send who would be like Moses]!”
41 Бәзиләр: «Бу Мәсиһ екән!» дейишәтти. Йәнә бәзиләр болса: «Яқ, Мәсиһ Галилийәдин келәттиму?
Others said, “He is the Messiah!” But others, [thinking Jesus was born in Galilee], said, “The Messiah will not come from Galilee [province], will he?
42 Муқәддәс язмиларда, Мәсиһ [падиша] Давутниң нәслидин һәм Давутниң жути Бәйт-Ләһәм йезисидин келиду, дейилмигәнмиди?» — дейишти.
(Did [a prophet] not write in the Scriptures that the Messiah will come from [King] David’s family, and be born in Bethlehem, where [King] David lived?/[It is written] in the Scriptures that the Messiah will come from [King] David’s family, and be born in Bethlehem, where [King] David lived!) [RHQ]”
43 Буниң билән, халайиқ униң вәҗидин иккигә бөлүнүп кәтти.
So the people were divided because of [what they thought about] Jesus.
44 Бәзилири уни тутайли дегән болсиму, лекин һеч ким униңға қол салмиди.
Some people wanted to seize him, but no one tried [to do that].
45 Қаравуллар [ибадәтханидин] баш каһинлар билән Пәрисийләрниң йениға қайтип кәлгәндә, улар қаравулларға: — Немә үчүн уни тутуп кәлмидиңлар? — дәп сорашти.
So the Temple guards returned to the chief priests and the Pharisees, [the ones who had sent them to arrest Jesus]. They said to the guards, “Why did you not [seize him and] bring him [here]?”
46 Қаравуллар: — Һеч ким һеч қачан бу адәмдәк сөзлигән әмәс! — дәп җавап беришти.
They replied, “No one ever spoke such [amazing things] as this man does!”
47 Пәрисийләр уларға җававән: — Силәрму аздурулдуңларму?
Then the Pharisees replied, “Have you been deceived {Has [he] deceived you}, too?
48 Ақсақаллардин яки Пәрисийләрдин униңға етиқат қилғанлар болғанму?!
(None of our rulers nor any of us Pharisees have believed that (he [is the Messiah]!/he [came from God]!)/Have any of our [Jewish] rulers or any of us Pharisees believed that (he [is the Messiah]?/he [came from God]?)) [RHQ]
49 Лекин Тәврат қанунини билмәйдиған бу чүпрәндиләр ләнәткә қалиду! — дейишти.
Not one! But, on the contrary, some of this crowd [have believed in him]. They do not know [the true teachings of] our laws! They will go to hell [for listening to him]!” (questioned)
50 Уларниң арисидин бири, йәни бурун ахшамда Әйсаниң алдиға кәлгән Никодим уларға:
Then Nicodemus spoke. He was the one who earlier went to Jesus [at night]. He was also a member of the Jewish council. He said to [the rest of the Council members],
51 — Тәврат қанунимиз авал кишиниң немә қилғинини өзидин аңлап билмәй туруп, униңға һөкүм чиқирамду!
“[We] have not listened to what he says to find out what he is doing. (It is not permitted in our [Jewish] law [PRS] for us to say, before questioning someone, that we must punish him!/Is it permitted in our [Jewish] law [PRS] for us to say, before questioning someone, that we must punish him?) [RHQ]”
52 Улар җавап қилип: — Сәнму Галилийәдинму? [Муқәддәс язмиларни] көр, қетирқинип оқуп бақ, Галилийәдин һеч қандақ пәйғәмбәр чиқмайду! — деди.
They replied to him, “(Are you another [disgusting person] from Galilee?/[You talk like] another [disgusting person] from Galilee!) [RHQ] Read [what is written in the Scriptures] You will find that no prophet comes from Galilee [province, like he does]!”
53 Шуниң билән [уларниң] һәр бири өз өйигә кәтти.
[Then they all left and went to their own homes.
