Яритилиш 14
1 Шинарниң падишаси Амрафәл, Әлласарниң падишаси Ариоқ, Еламниң падишаси Кедорлайомәр вә Гойимниң падишаси Тидалниң күнлиридә шу вақиә болдики,
In a region to the east, there were four kings [who were friends/allies]. They were King Amraphel of Babylonia, King Arioch of Ellasar, King Chedorlaomer of Elam, and King Tidal of Goiim.
2 улар бирлишип Содомниң падишаси Бера, Гоморраниң падишаси Бирша, Адмаһниң падишаси Шинаб, Зәбоимниң падишаси Шәмъебәр вә Бела (йәни Зоар)ниң падишасиға қарши һуҗумға атланди.
In an area to the west, there were five other kings. They were King Bera of Sodom, King Birsha of Gomorrah, King Shinab of Admah, King Shemeber of Zeboiim, and the king of Bela, the city that is now called Zoar.
3 Бу [бәшиниң] һәммиси келишип Сиддим вадисиға, йәни «Шор Деңизи» вадисиға жиғилди.
Those five kings and their armies gathered together in Siddim Valley, which is also called the Dead Sea [Valley], to fight against the four kings and their armies. King Chedorlaomer and his army [conquered the armies of those five kings, and demanded that those kings pay him tribute money each year].
4 Улар он икки жил Кедорлайомәргә беқинди болди, он үчинчи жилға кәлгәндә, Кедорлайомәргә қарши исян көтәрди.
For twelve years he ruled them. But during the thirteenth year they rebelled [and refused to keep giving him tribute money].
5 Он төртинчи жили Кедорлайомәр вә униңға иттипақдаш болған падишалар һәммиси жиғилип, Аштарот-Карнаим дегән йәрдә рәфайийларға, шундақла Һам дегән йәрдә зузийларға, Шавәһ-Кириатайимда Емийларға һуҗум қилип уларни йәңди;
The next year, King Chedorlaomer and the other kings that were his allies took their armies and defeated the Repha people-group in Ashteroth-Karnaim and the Zuz people-group in Ham, and the Emi people-group in Shaveh-Kiriathaim.
6 андин улар Һорийларни уларниң Сеир теғида мәғлуп қилип, чөлниң йенидики Әл-Паранғичә сүрүп-тоқай қилди.
They also defeated the Hor people-group in the hilly area of Seir as far as El-Paran near the desert.
7 Арқидинла, улар Ән-Мишпатқа (йәни Қадәшкә) йенип келип, Амаләкләрниң пүткүл жутини булаң-талаң қилди; Һазазон-Тамарда олтиришлиқ Аморийларниму һуҗум қилип мәғлуп қилди.
Then they turned back and went to Mishpat [city], which is now called Kadesh. They conquered all the land belonging to the Amalek people-group and the Amor people-group who were living in Hazazon-Tamar [town].
8 Шуниң билән Содомниң падишаси, Гоморраниң падишаси, Адмаһниң падишаси, Зәбоимниң падишаси вә Беланиң (йәни Зоарниң) падишаси чиқип, Сиддим вадисида уларға қарши җәң қилишқа сәп тизди;
Then the armies of the kings of Sodom, Gomorrah, Admah, Zeboiim and Bela marched out to fight the armies of the other four kings in Siddim Valley. That valley is close to the Salt/Dead Sea.
9 мошу [бәшәйлән] Еламниң падишаси Кедорлайомәр, Гойимниң падишаси Тидал, Шинарниң падишаси Амрафәл, Әлласарниң падишаси Ариоқ қатарлиқлар билән соқушти; йәни төрт падиша билән бәш падиша өз ара соқушти.
They fought against the armies of Chedorlaomer the king of Elam, Tidal the king of Goiim, Amraphel the king of Shinar, and Arioch the king of Ellasar. The armies of four kings were fighting against the armies of five kings.
10 Сиддим вадисидики һәммила йәрдә қаримай [орәклири] бар еди. Содом вә Гоморраниң падишалири қечип, орәкләргә чүшүп кәтти. Амма қалғанлар болса таққа қечип кәтти.
The Siddim Valley was full of tar pits. So when the armies of the kings of Sodom and Gomorrah tried to run away, many of the men fell into the tar pits. The others escaped and ran away to the hills.
11 [Ғалип кәлгән төрт падиша болса] Содом билән Гоморраниң һәммә мал-мүлкини вә барлиқ озуқ-түлүгини елип кәтти.
As [the armies of the five kings] fled, [the armies of the four kings] seized all of the valuable things in Sodom and Gomorrah, including all the food.
12 Улар йәнә Абрамниң җийәни Лутниму маллири билән қошуп елип кәтти; чүнки у Содомда олтирақлашқан еди.
They also captured Abram’s nephew Lot and his possessions, since he was living in Sodom at that time.
13 Һалбуки, қутулуп қалған бириси берип бу ишларни ибраний Абрамға ейтти. Шу чағда у Аморий Мамрәниң дубзарлиғиниң йенида туратти. Мамрә болса Әшкол вә Анәрниң акиси еди; бу үчәйлән Абрам билән иттипақдаш еди.
Abram was living near the big trees near Mamre, who belonged to the Amor people-group. Abram had made an agreement with Mamre and his two brothers, Eshcol and Aner, [that they would help each other if there was a war].
14 Абрам қериндишиниң әсир болуп қалғанлиғини аңлап, өз өйидә туғулған, алаһидә тәрбийиләнгән үч йүз он сәккиз адәмни башлап чиқип, [төрт падишани] қоғлап данғичә барди.
One of the men who escaped from the battle told Abram what had happened and that his nephew Lot had been captured and taken away. So Abram summoned 318 men who were his servants, men who had been with Abram since they were born. They all went together and pursued their enemies as far north as Dan [city].
15 Кечиси у адәмлирини гуруппиларға бөлүп, улар билән бирликтә һуҗум қилип уларни мәғлуп қилип, уларни Дәмәшқниң шимал тәрипидики Һобаһ дегән җайғичә қоғлап берип,
During the night, Abram divided the men into several groups, and they attacked their enemies from various directions and defeated them. They pursued them as far as Hobah, which was north of Damascus [city].
16 пүткүл [олҗа алған] мал-мүлүкни қайтурувалди; өз қериндиши Лутни, униң мал-мүлки вә хотун-қизлирини, шундақла [барлиқ қалған] адәмләрни яндуруп кәлди.
Abram’s men recovered all of the goods that had been taken. They also rescued Lot and all his possessions and also the women and others who had been captured by their enemies.
17 Абрам Кедорлайомәр вә униң билән иттипақдаш падишаларни мәғлуп қилип, қайтип кәлгәндә, Содомниң падишаси Шавәһ вадиси (йәни Хан вадиси)ға униң алдиға чиқти.
As Abram was returning home after he and his men had defeated the armies of King Chedorlaomer and the other kings who had fought alongside him, the king of Sodom went north to meet him in Shaveh Valley, which people call the King’s Valley.
18 Салемниң падишаси Мәлкизәдәкму нан билән шарап елип алдиға чиқти. У зат болса, Һәммидин Алий Тәңриниң каһини еди;
The king of Salem [city], whose name was Melchizedek, was also a priest who offered sacrifices to the Supreme God. He brought some bread and wine to Abram.
19 у [Абрамни] бәхит-бәрикәтләп: — «Абрам асман билән зиминниң Егиси болған Һәммидин Алий Тәңри тәрипидин бәрикәтләнсун!
Then he blessed Abram, saying “I ask the Supreme God, the one who created heaven and earth, to bless you.
20 Шундақла дүшмәнлириңни өз қолуңға тапшурған Һәммидин Алий Тәңригә Һәмдусана оқулғай!» — деди. Абрам болса ғәниймәт алған нәрсиләрниң ондин бирини униңға бәрди.
The Supreme God has enabled you to defeat [MTY] your enemies, so we should praise/thank him.” Then Abram gave to Melchizedek a tenth part of all the things he had captured.
21 Андин Содомниң падишаси Абрамға: — Адәмләрни маңа бәргәйла, ғәниймәтләрни өзлиригә алғайла, — деди.
The king of Sodom said to Abram, “You can keep all the goods you recovered. Just let me take back the people from my city whom you rescued.”
22 Лекин Абрам Содомниң падишасиға җавап берип: — Мән болсам асман билән зиминниң Егиси болған Һәммидин Алий Тәңри Пәрвәрдигарға қол көтирип қәсәм қилғанмәнки,
But Abram said to the king of Sodom, “I have solemnly promised [MTY] to Yahweh, the Supreme God, the one who created heaven and earth,
23 мән сәндин һәтта бир тал жип нә бир тал боқучиниму нә сениң башқа һәр қандақ нәрсәңни алмаймән; болмиса, сән кейин: «мән Абрамни бай қилип қойдом» дейишиң мүмкин.
that I will not accept even one thread or a thong of a sandal from anything that belongs to you. As a result, you will never be able to say, ‘I caused Abram to become rich.’
24 Шуңа жигитлиримниң йегән-ичкини, шундақла маңа һәмраһ болғанлар, йәни Анәр, Әшкол вә Мамрәләргә тегишлик үлүштин башқа, мән [ғәниймәттин] һеч нәрсә алмаймән; шулар өзлиригә тегишлик үлүшини алсун, — деди.
The only thing I will accept is the food that my men have eaten. But Aner, Eshcol, and Mamre went with me and fought alongside me, so let them also have a share of the goods we brought back.” [So the king of Sodom agreed to what he said].
