Һекмәт топлиғучи 7
1 Яхши нам-аброй қиммәтлик тутиядин әвзәл; адәмниң өлүш күни туғулуш күнидин әвзәлдур.
Um bom nome é melhor que um perfume fino; e o dia da morte é melhor que o dia do nascimento.
2 Матәм тутуш өйигә бериш зияпәт-той өйигә бериштин әвзәл; чүнки әшу йәрдә инсанниң ақивити аян қилиниду; тирик болғанлар буни көңлигә пүкүши керәк.
É melhor ir à casa do luto do que ir à casa do banquete; pois esse é o fim de todos os homens, e os vivos devem levar isso a sério.
3 Ғәшлик күлкидин әвзәлдур; чүнки чирайниң пәришанлиғи билән қәлб яхшилиниду.
A dor é melhor que o riso; pois pela tristeza do rosto o coração se recupera.
4 Дана кишиниң қәлби матәм тутуш өйидә, бирақ ахмақниң қәлби тамашиниң өйидидур.
O coração dos sábios está na casa do luto; mas o coração dos tolos está na casa da alegria.
5 Ахмақларниң нахшисини аңлиғандин көрә, дана кишиниң тәнбиһини аңлиғин;
É melhor ouvir a repreensão dos sábios do que um homem ouvir o canto dos tolos.
6 Чүнки ахмақниң күлкиси қазан астидики янтақларниң параслишидәк, халас; буму бимәниликтур.
Pois como o crepitar de espinhos debaixo de um vaso, assim é o riso do tolo. Isto também é vaidade.
7 Җәбир-зулум дана адәмни наданға айландуриду, Пара болса қәлбни һалак қилиду.
Certamente a extorsão torna o sábio tolo; e um suborno destrói o entendimento.
8 Ишниң айиғи бешидин әвзәл; Сәвир-тақәтлик роһ тәкәббур роһтин әвзәлдур.
Melhor é o fim de uma coisa do que o seu começo. O paciente em espírito é melhor do que o orgulhoso em espírito.
9 Роһуңда хапа болушқа алдирима; Чүнки хапилиқ ахмақларниң бағрида қонуп ятиду.
Não se precipite em seu espírito para ficar com raiva, pois a raiva repousa no seio dos tolos.
10 «Немишкә бурунқи күнләр һазирқи күнләрдин әвзәл?» — демә; чүнки сениң бундақ сориғиниң даналиқтин әмәс.
Não diga: “Por que os primeiros dias foram melhores do que estes?” Pois você não pergunte sabiamente sobre isso.
11 Даналиқ мирасқа охшаш яхши иш, қуяш нури көргүчиләргә пайдилиқтур.
A sabedoria é tão boa quanto uma herança. Sim, é mais excelente para aqueles que vêem o sol.
12 Чүнки даналиқ пул панаһ болғандәк, панаһ болиду; бирақ даналиқниң әвзәллиги шуки, у өз егилирини һаятқа ериштүриду.
Pois a sabedoria é uma defesa, assim como o dinheiro é uma defesa; mas a excelência do conhecimento é que a sabedoria preserva a vida de quem a tem.
13 Худаниң қилғанлирини ойлап көр; чүнки У әгир қилғанни ким түз қилалисун?
Considere a obra de Deus, pois quem pode tornar reta aquilo que Ele fez tortuoso?
14 Ават күнидә һозур ал; вә яман күнидиму шуни ойлап көр: — Худа уларниң бирини, шундақла йәнә бириниму тәң яратқандур; шуниң билән инсан өзи кәткәндин кейин болидиған ишларни билип йетәлмәйду.
No dia da prosperidade seja alegre, e no dia da adversidade considere; sim, Deus fez um lado a lado com o outro, até o fim de que o homem não deve descobrir nada depois dele.
15 Мән буниң һәммисини бемәна күнлиримдә көрүп йәттим; һәққаний бир адәмниң өз һәққанийлиғи билән йоқилип кәткәнлигини көрдүм, шуниңдәк рәзил бир адәмниң өз рәзиллиги билән өмрини узаратқанлиғини көрдүм.
Tudo isso eu vi em meus dias de vaidade: há um homem justo que perece em sua retidão, e há um homem mau que vive muito tempo em sua maldade.
16 Өзүңни дәп һәддидин зиядә һәққаний болма; вә өзүңни дәп һәддидин зиядә дана болма; сән өз-өзүңни алақзадә қилмақчимусән?
Não seja excessivamente justo, nem se faça excessivamente sábio. Por que você deve destruir a si mesmo?
17 Өзүңни дәп һәддидин зиядә рәзил болма, яки ахмақ болма; өз әҗилиң тошмай туруп өлмәкчимусән?
Não seja muito malvado, nem seja tolo. Por que você deve morrer antes do seu tempo?
18 Шуңа, бу [агаһни] чиң тут, шуниңдин у [агаһниму] қолуңдин бәрмигиниң яхши; чүнки Худадин қорқидиған киши һәр иккиси билән утуқлуқ болиду.
É bom que você se apodere disso. Sim, também não retire sua mão disso, pois quem teme que Deus saia de todos eles.
19 Даналиқ дана кишини бир шәһәрни башқуридиған он һөкүмрандин зиядә күчлүк қилиду.
A sabedoria é uma força para o homem sábio mais de dez governantes que estão em uma cidade.
20 Бәрһәқ, йәр йүзидә дайим меһриванлиқ жүргүзидиған, гуна садир қилмайдиған һәққаний адәм йоқтур.
Certamente não há um homem justo na terra que faça o bem e não peque.
21 Йәнә, хәқләрниң һәммила гәп-сөзлиригә анчә диққәт қилип кәтмә; болмиса, өз хизмәткариңниң саңа ләнәт оқуғанлиғини аңлап қелишиң мүмкин.
Também não tome cuidado com todas as palavras que são ditas, para não ouvir seu servo te amaldiçoar;
22 Чүнки көңлүңдә, өзүңниңму шуниңға охшаш башқиларға көп қетим ләнәт қилғанлиғиңни убдан билисән.
pois muitas vezes seu próprio coração sabe que você mesmo amaldiçoou os outros da mesma forma.
23 Буларниң һәммисини даналиқ билән синап бақтим; мән: «Дана болимән» десәмму, амма у мәндин жирақ еди.
Tudo isso eu tenho provado com sabedoria. Eu disse: “Eu serei sábio”; mas estava longe de mim.
24 Барлиқ йүз бәргән ишлар болса әқлимиздин жирақ, шуниңдәк интайин сирлиқтур; ким уни издәп билип йетәлисун?
O que é, está muito longe e excessivamente profundo. Quem pode descobri-lo?
25 Мән чин көңлүмдин даналиқ вә әқлий билимни билишкә, сүрүштүрүшкә вә издәшкә, шундақла рәзилликниң ахмақлиғини, ахмақлиқниң тәлвилик екәнлигини билип йетишкә зеһнимни жиғдим.
Eu me virei, e meu coração procurou saber e procurar, e buscar sabedoria e o esquema das coisas, e saber que a maldade é estupidez, e que a loucura é loucura.
26 Шуниң билән көңли тор вә қилтақ, қоллири асарәт болған аялниң өлүмдин аччиқ екәнлигини байқидим; Худани хурсән қилидиған киши униңдин өзини қачуриду, бирақ гунакар адәм униңға тутулуп қалиду.
Acho mais amarga do que a morte a mulher cujo coração é laços e armadilhas, cujas mãos são correntes. Quem agradar a Deus escapará dela; mas o pecador será ludibriado por ela.
27 Бу байқиғанлиримға қара, — дәйду һекмәт топлиғучи — пакитларни бир-биригә бағлап селиштуруп, әқил издидим;
“Eis que encontrei isto”, diz o pregador, “um para o outro, para encontrar uma explicação
28 мениң қәлбим уни йәнила издимәктә, бирақ техи тапалмидим! — Миң киши арисида бир дурус әркәкни таптим — бирақ шу миң киши арисидин бирму дурус аялни тапалмидим.
que minha alma ainda procura, mas não encontrei”. Encontrei um homem entre mil, mas não encontrei uma mulher entre todos eles”.
29 Мана көргин, мениң байқиғанлирим пәқәт мошу бирла — Худа адәмни әсли дурус яратқан; бирақ адәмләр болса нурғунлиған һейлә-микирләрни издәйду.
Eis que só encontrei isto: que Deus fez o homem reto; mas eles buscam muitas invenções”.
