Һекмәт топлиғучи 10
1 Худди өлүк чивинләр әттарниң әтирини сеситиветидиғандәк, азраққинә ахмақлиқ таразида даналиқ вә иззәт-һөрмәттинму еғир тохтайду.
Dying flies ruin the sweetness of the ointment. Wisdom and glory is more precious than a brief and limited foolishness.
2 Даналиқниң көңли оңға майил, ахмақниңки солға.
The heart of a wise man is in his right hand, and the heart of a foolish man is in his left hand.
3 Ахмақ киши һәтта йолда меңиватқандиму, униң әқли кам болғачқа, у ахмақ екәнлигини һәммигә аян қилиду.
Moreover, as a foolish man is walking along the way, even though he himself is unwise, he considers everyone to be foolish.
4 Һөкүмдарниң саңа аччиғи кәлсә, орнуңдин истепа бәрмә; чүнки тинич-сәвричанлиқ хата-сәһвәнликтин болған зор хапилиқни тиничлитиду.
If the spirit of one who holds authority rises over you, do not leave your place, because attentiveness will cause the greatest sins to cease.
5 Қуяш астида яман бир ишни көрдумки, у һөкүмдардин чиққан бир хата иштур —
There is an evil which I have seen under the sun, proceeding from the presence of a prince, as if by mistake:
6 ахмақлар жуқури мәнсәптә, шуниң билән тәң байлар пәс орунда олтириду;
a foolish man appointed to a high dignity, and the rich sitting beneath him.
7 мән қулларниң атқа мингәнлигини, әмирләрниң қуллардәк пиядә маңғанлиғини көрдум.
I have seen servants on horses, and princes walking on the ground like servants.
8 Орини колиған киши униңға жиқилиши мүмкин; тамни бузған кишини илан чеқиши мүмкин;
Whoever digs a pit will fall into it. And whoever tears apart a hedge, a snake will bite him.
9 ташларни йөткигән киши таш тәрипидин ярилиниши мүмкин; отун яридиған киши хәвпкә учрайду.
Whoever carries away stones will be harmed by them. And whoever cuts down trees will be wounded by them.
10 Палта гал болса, бириси тиғини билимисә, палтини күчәп чепишқа тоғра келиду; бирақ даналиқ адәмни утуқ-мувәппәқийәткә ериштүриду.
If the iron is dull, and if it was not that way before, but has been made dull by much labor, then it will be sharpened. And wisdom will follow after diligence.
11 Илан ойнитилмай туруп, иланчини чақса, иланчиға немә пайда?
Whoever slanders in secret is nothing less than a snake that bites silently.
12 Дана кишиниң сөзлири шәпқәтликтур; бирақ ахмақниң ләвлири өзини жутиду.
Words from the mouth of a wise man are graceful, but the lips of a foolish man will throw him down with violence.
13 Сөзлириниң беши ахмақлиқ, айиғи рәзил тәлвиликтур;
At the beginning of his words is foolishness, and at the end of his talk is a most grievous error.
14 амма ахмақ йәнила гәпни көпәйтиду. Бирақ һеч ким кәлгүсини билмәйду; униңдин кейинки ишларни ким униңға ейталисун?
The fool multiplies his words. A man does not know what has been before him, and who is able to reveal to him what will be in the future after him?
15 Ахмақлар җапаси билән өзлирини упритиду; чүнки улар һәтта шәһәргә баридиған йолниму билмәйду.
The hardship of the foolish will afflict those who do not know to go into the city.
16 И зимин, падишасиң бала болса, әмирлириң сәһәрдә зияпәт өткүзсә, һалиңға вай!
Woe to you, the land whose king is a boy, and whose princes consume in the morning.
17 И зимин, падишасиң мөтивәрниң оғли болса вә әмирлириң кәйп үчүн әмәс, бәлки өзини қувәтләш үчүн мувапиқ вақтида зияпәт өткүзсә, бу сениң бәхитиң!
Blessed is the land whose king is noble, and whose princes eat at the proper time, for refreshment and not for self-indulgence.
18 Һорунлуқтин өйниң торуси ғулай дәп қалиду; қолларниң бошлуғидин өйдин ямғур өтиду.
By laziness, a framework shall be brought down, and by the weakness of hands, a house shall collapse through.
19 Зияпәт күлкә үчүн тәйярлинар, шарап һаятни хуш қилар; лекин пул һәммә ишни һәл қилар!
While laughing, they make bread and wine, so that the living may feast. And all things are obedient to money.
20 Падишаға ләнәт қилма, һәтта оюңдиму тиллима; һоҗраңдиму байларни тиллима; чүнки асмандики бир қуш авазиңни таритиду, бир қанат егиси бу ишни аян қилиду.
You should not slander the king, even in your thoughts, and you should not speak evil of a wealthy man, even in your private chamber. For even the birds of the air will carry your voice, and whatever has wings will announce your opinion.
