Һекмәт топлиғучи 10
1 Худди өлүк чивинләр әттарниң әтирини сеситиветидиғандәк, азраққинә ахмақлиқ таразида даналиқ вә иззәт-һөрмәттинму еғир тохтайду.
Dead flies make the oil of the perfumer give out an evil smell; more valued is a little wisdom than the great glory of the foolish.
2 Даналиқниң көңли оңға майил, ахмақниңки солға.
The heart of the wise man goes in the right direction; but the heart of a foolish man in the wrong.
3 Ахмақ киши һәтта йолда меңиватқандиму, униң әқли кам болғачқа, у ахмақ екәнлигини һәммигә аян қилиду.
And when the foolish man is walking in the way, he has no sense and lets everyone see that he is foolish.
4 Һөкүмдарниң саңа аччиғи кәлсә, орнуңдин истепа бәрмә; чүнки тинич-сәвричанлиқ хата-сәһвәнликтин болған зор хапилиқни тиничлитиду.
If the wrath of the ruler is against you, keep in your place; in him who keeps quiet even great sins may be overlooked.
5 Қуяш астида яман бир ишни көрдумки, у һөкүмдардин чиққан бир хата иштур —
There is an evil which I have seen under the sun, like an error which comes by chance from a ruler:
6 ахмақлар жуқури мәнсәптә, шуниң билән тәң байлар пәс орунда олтириду;
The foolish are placed in high positions, but men of wealth are kept low.
7 мән қулларниң атқа мингәнлигини, әмирләрниң қуллардәк пиядә маңғанлиғини көрдум.
I have seen servants on horses, and rulers walking on the earth as servants.
8 Орини колиған киши униңға жиқилиши мүмкин; тамни бузған кишини илан чеқиши мүмкин;
He who makes a hole for others will himself go into it, and for him who makes a hole through a wall the bite of a snake will be a punishment.
9 ташларни йөткигән киши таш тәрипидин ярилиниши мүмкин; отун яридиған киши хәвпкә учрайду.
He who gets out stones from the earth will be damaged by them, and in the cutting of wood there is danger.
10 Палта гал болса, бириси тиғини билимисә, палтини күчәп чепишқа тоғра келиду; бирақ даналиқ адәмни утуқ-мувәппәқийәткә ериштүриду.
If the iron has no edge, and he does not make it sharp, then he has to put out more strength; but wisdom makes things go well.
11 Илан ойнитилмай туруп, иланчини чақса, иланчиға немә пайда?
If a snake gives a bite before the word of power is said, then there is no longer any use in the word of power.
12 Дана кишиниң сөзлири шәпқәтликтур; бирақ ахмақниң ләвлири өзини жутиду.
The words of a wise man's mouth are sweet to all, but the lips of a foolish man are his destruction.
13 Сөзлириниң беши ахмақлиқ, айиғи рәзил тәлвиликтур;
The first words of his mouth are foolish, and the end of his talk is evil crime.
14 амма ахмақ йәнила гәпни көпәйтиду. Бирақ һеч ким кәлгүсини билмәйду; униңдин кейинки ишларни ким униңға ейталисун?
The foolish are full of words; man has no knowledge of what will be; and who is able to say what will be after him?
15 Ахмақлар җапаси билән өзлирини упритиду; чүнки улар һәтта шәһәргә баридиған йолниму билмәйду.
The work of the foolish will be a weariness to him, because he has no knowledge of the way to the town.
16 И зимин, падишасиң бала болса, әмирлириң сәһәрдә зияпәт өткүзсә, һалиңға вай!
Unhappy is the land whose king is a boy, and whose rulers are feasting in the morning.
17 И зимин, падишасиң мөтивәрниң оғли болса вә әмирлириң кәйп үчүн әмәс, бәлки өзини қувәтләш үчүн мувапиқ вақтида зияпәт өткүзсә, бу сениң бәхитиң!
Happy is the land whose ruler is of noble birth, and whose chiefs take food at the right time, for strength and not for feasting.
18 Һорунлуқтин өйниң торуси ғулай дәп қалиду; қолларниң бошлуғидин өйдин ямғур өтиду.
When no work is done the roof goes in, and when the hands do nothing water comes into the house.
19 Зияпәт күлкә үчүн тәйярлинар, шарап һаятни хуш қилар; лекин пул һәммә ишни һәл қилар!
A feast is for laughing, and wine makes glad the heart; but by the one and the other money is wasted.
20 Падишаға ләнәт қилма, һәтта оюңдиму тиллима; һоҗраңдиму байларни тиллима; чүнки асмандики бир қуш авазиңни таритиду, бир қанат егиси бу ишни аян қилиду.
Say not a curse against the king, even in your thoughts; and even secretly say not a curse against the man of wealth; because a bird of the air will take the voice, and that which has wings will give news of it.
