Қанун шәрһи 33
1 Худаниң адими болған Мусаниң өлүмидин илгири Исраилларни бәрикәтләшкә тилигән бәхит-тиләклири мунулар: —
Before God’s prophet Moses died, he [asked God to] bless the Israeli people.
2 У мундақ деди: — «Пәрвәрдигар Өзи Синай теғидин келип, Сеирдин чиқип [Исраил] үстигә парлиди; Паран теғидин пәйда болуп чақниди, У түмәнлигән муқәддәсләрниң оттурисидин чиқип кәлди; Оң қолидин Исраилға аталған отлуқ бир қанун чиқти.
This is what he said: “Yahweh came [and spoke] to us at Sinai [Mountain]; he [came like] [MET] the sun rises in the Edom [region] and like his light shone on us when we were [in the desert] near Paran Mountain [after we left Sinai Mountain]. He came with 10,000 angels, and there was a flaming fire at his right side.
3 Дәрһәқиқәт, У хәлиқни сөйиду; Сениң барлиқ муқәддәс бәндилириң қолуңдидур; Уларниң һәр бири айиғиң алдида олтирип, Сөзлириңгә муйәссәр болиду.
Yahweh truly loves his people, and protects [MTY] all those who belong to him. So they prostrate themselves in front of him, and they listen to his instructions.
4 Муса бизгә бир қанун буйруп, Буни Яқупниң җамаитигә мирас қилип бәрди;
I gave them laws to obey, laws that would be the most precious thing that [the descendants of] Jacob owned.
5 Хәлиқниң сәрдарлири җәм болуп, Исраилниң қәбилилири бир йәргә жиғилғанда, У Йәшурунниң оттурисида падишадәк болди.
So Yahweh became the king of his Israeli people when all the tribes and their leaders were gathered together.
6 «Рубән болса, адәмлири өлүп кәтмәй, һаят турсун; Униң адәмлири аз болмисун».
[I say this about the tribe of] Reuben: I desire/hope that their tribe will never disappear, but they will never become numerous.
7 [Муса]ниң Йәһуда тоғрисида тилигән бәхити мундақ: — «Йәһуданиң авазини аңлиғайсән, и Пәрвәрдигар; Уни өз хәлқигә қобул қилдурғайсән; Униң қоллири улар үчүн күрәш қилсун; Әнди өзини әзгүчиләргә қарши турушқа униңға мәдәт болғайсән».
“say this about [the tribe of] Judah: Yahweh, listen to them when they call out [for help]; and unite them with the other tribes again. Fight for them, and help them to fight against their enemies.
8 У Лавий тоғрисида мундақ деди: — «Сениң урим вә туммим ташлириң Сениң бу муқәддәс бәндәңгә тапшурулған; Сән уни Массаһда синидиң, Мәрибаһниң сулириниң йенида униң билән талаштиң.
I say this about [the tribe of] Levi: Yahweh, give to those who are dedicated to you the sacred stones [that they will use to find out what you want to be done]; You tested them at a spring in the desert, a spring that they named Massah and also named Meribah [to find out if they would (remain loyal to/continue to obey) you].
9 У өз ата-аниси тоғрисида: «Уларға йүз-хатирә қилмаймән», дәп ейтти, Өз қериндашлириниң һеч йүзини қилмай, Өз балилириниму тонушни халимай, Бәлки Сениң сөзүңгә әмәл қилип, әһдәңни чиң тутти.
The tribe of Levi did what you told them to do and obeyed the agreement that you [made with the Israeli people]; those laws were more important to them [HYP] than their siblings and parents and children.
10 Мана, [Лавийлар] Яқупқа һөкүмлириңни уқтуриду, Улар Исраилға қанунуңни үгитиду; Улар димиғиңға хушбуйни суниду, Қурбангаһиңға пүтүн көйдүрмә қурбанлиқларни кәлтүриду.
The tribe of Levi will teach the Israeli people [DOU] your rules and regulations, and they are the ones who will burn incense and who will completely burn on the altar the offerings [that the people bring].
11 И Пәрвәрдигар, униң тәәллуқатини бәрикәтлигәйсән, Униң қоллириниң әҗри Сени хуш қилғидәк болғай, Униңға қарши чиққанлар вә униңдин нәпрәтләнгәнләр болса, Уларни қопалмиғидәк һалда бәллирини сундурғайсән!»
Yahweh, bless their work and (accept/be pleased with) all that they do. Crush/Destroy all their enemies; do not enable their enemies to be able to fight against them again.
12 У Бинямин тоғрисида мундақ деди: — «Пәрвәрдигарниң сөйгини болса, У Униң йенида бехәтәр макан қилиду, Пәрвәрдигар сайә болуп пүтүн күн уни сақлайду, У уни мүриси оттурисида маканлаштуриду»
I say this about [the tribe of] Benjamin: They are the tribe that Yahweh loves; he keeps them safe. He protects them continually, and he lives among their hills [MET].
13 Йүсүп тоғрисида у мундақ деди: — «Униң зимини Пәрвәрдигар тәрипидин бәрикәтлик болғай! Асманларниң есил немәтлири билән, Шәбнәм билән, Йәр тегидики немәтлири билән,
“say this about [the tribes of] Joseph: I desire/hope that Yahweh will bless their land by giving them rain/dew from the sky and water from deep [in the ground],
14 Күндин һасил болидиған есил мәһсулатлири билән, Айдин һасил болидиған есил немәтлири билән,
by giving them good fruit [ripened] by the sun and good crops at harvest time.
15 Қедимки тағларниң алий немәтлири билән, Мәңгүлүк дөңләрниң есил немәтлири билән,
I desire/hope that very nice fruit will grow on trees in their ancient mountains/hills [DOU],
16 Йәрниң есил немәтлири вә униңға толған һәммә мәвҗудатлири билән, Азғанлиқта турғучи Затниң шапаити билән бәрикәтләнсун! Буларниң һәммиси Йүсүпниң бешиға, Йәни өз қериндашлиридин айрилғанниң чоққисиға чүшсун.
and that their land will be have many good crops, blessed by [Yahweh], the one who appeared to me in a burning bush. I desire/hope that Yahweh will bless the tribes of Joseph in all those ways, because he was the leaders of his [older] brothers [when they were in Egypt].
17 Униң һәйвиси өз буқисиниң тунҗисидәктур; Униң мүңгүзлири явайи калиниң мүңгүзлиридәктур, Улар билән у әл-жутларниң һәммисини бирақла йәр йүзиниң чәтлиригичә үсиду. Мана Әфраимниң түмәнлигән адәмлири, Манассәһниң миңлиған адәмлири шундақ болиду».
The descendants of Joseph will be as strong as [SIM] a bull; [with their weapons they will wound their enemies, like] [MET] a wild ox [gores other animals] with its horns. They will force other people-groups, all of them, to be exiled to the most distant places on the earth. That is what [the descendants of the two sons of Joseph] will do, the ten thousands [of the tribe] of Ephraim and the thousands [of the tribe] of Manasseh.
18 Зәбулун тоғрисида у мундақ деди: — «Әй Зәбулун, сән чиққиниңда шатланғин; Әй сән Иссакар, өз чедирлириңда хуш болғин!
“say this about [the tribes of] Zebulun [and Issachar]: I desire/hope that the people of Zebulun will prosper in their travels [across the seas], and that the people of Issachar will prosper while they stay at home [and take care of their cattle and crops].
19 Мана улар хәлиқләрни таққа чақириду, Шу йәрдә улар һәққанийлиқниң қурбанлиқлирини суниду, Чүнки улар деңиздики мол дөләтләрни, Қумға көмүлгән гөһәрләрни сүмүрүп уларға муйәссәр болиду».
They will invite people [from the other Israeli tribes] to the mountain [where they worship Yahweh], and they will offer the correct/proper sacrifices to him. They will become rich from [the work that they do on] the seas and from [the things that they make from] (OR, [find in]) the sand [on the beaches].
20 Гад тоғрисида у мундақ деди: — «Гадниң зиминини кеңәйткүчигә бәхит-бәрикәт болғай; Гад болса чиши ширдәк олтирақлашти; У биләк һәм баш терисини титма-титма қиливетиду;
“say this about [the tribe of] Gad: Praise [Yahweh], the one who made their [territory] large. The people of their tribe [will attack their enemies fiercely] [SIM] like a lion that crouches, waiting to tear off the arm or the scalp [of some animal].
21 Шу йәрдә у әң есил несивини талливалди; Чүнки шу йәрдиму у һөкүм бекиткүчиниң үлүши болған җай сақлақлиқтур; У хәлиқниң сәрдарлири билән келип, Исраил билән биргә Пәрвәрдигарниң адалити билән һөкүмлирини жүргүзди».
They chose the best part of the land for themselves; [a large share of the land], a share that should be given to a leader was allotted to them. When the leaders of the tribes of Israel [gathered together], they decided that the tribe of Gad should have a large share of the land. The tribe of Gad obeyed the commands of Yahweh and the things that he decided that they should do.
22 Дан тоғрисида у мундақ деди: — «Дан болса яш бир ширдур; У Башандин тақлап өтиду».
“say this about [the tribe] of Dan: The people of the tribe of Dan are like [SIM] a young lion; they leap from [their caves in the] Bashan [region to attack their enemies].
23 Нафтали тоғрисида у мундақ деди: — «Әй Нафтали, илтипатқа тоюнғансән, Пәрвәрдигар тәрипидин кәлгән бәхит-бәрикәткә толуп, Мәғрип билән җәнупни өзүңгә мүлүк қилип егиләйсән».
“say this about [the tribe of] Naphtali: [The people of the tribe of] Naphtali have been blessed by Yahweh, who has been very kind to them; their land extends far south from Lake [Galilee].
24 Ашир тоғрисида у мундақ деди: — «Ашир оғуллар билән бәрикәтлиниду; У қериндашлири арисида илтипат көрсун; Пути майға чилансун.
“say this about [the tribe of] Asher: May Yahweh bless the descendants of Asher more than he will bless the other tribes. May he favor Asher’s descendants most of all. I desire/hope that their land will [be filled with olive trees that will] produce a lot of [IDM] [olives to make olive] oil.
25 Дәрваза балдақлириң төмүр билән мистин болиду; Күнлириң қандақ болса, күчүңму шуниңға мувапиқ тәң болиду».
Their [towns will be protected by high walls with gates that have] bronze and iron bars; I desire/hope that they will be strong and secure/protected all the time that they are alive.
26 «— Әй Йәшурун, Тәңриңдәк башқа һеч ким йоқтур; У саңа ярдәмгә асманлар үстигә, Зор һәйвиси билән булутларниң үстигә минип келиду.
“You people of Israel, there is no god like your God, who rides majestically across the sky to help you.
27 Әзәлий Худа сениң башпанаһиңдур, Астиңда әбәдий биләкләр туриду. У сениң алдиңдин дүшмәнни һайдап: — «Уларни һалак қилғин!» дәп [саңа] буйруйду.
God, who lives forever, is the one who (gives you refuge/protects you); [it is as though] he puts his everlasting arms under you [to support you]. He will expel your enemies while you advance; he has told you to destroy all of them.
28 Шуниң билән Исраил ашлиқ билән йеңи шарап мол болған бир зиминда туруп, Ялғуз аман-есән макан тутиду, Яқупниң булиқи охшашла аман-есән болиду; Униң асманлириму шәбнәм темитип туриду.
So, you Israeli people will live safely; you descendants of Jacob will not be disturbed by others; in the land where [you will live], there will be plenty of grain and wine, and there will be plenty of rain.
29 Бәхитликсән, и Исраил! Сәндәк Пәрвәрдигарниң Өзи қутқузған хәлиқтин йәнә ким бар? У болса сениң мәдәткар қалқиниң, Һәйвәтлик қиличиңдур! Сениң дүшмәнлириң саңа зәиплишип бойсуниду; Сән уларниң егиз җайлирида дәссәп маңисән».
You people of Israel, Yahweh (has blessed/is pleased with) you. There is certainly [RHQ] no nation like your nation, whom Yahweh has rescued [from being slaves in Egypt]. [He will be like] [MET] a shield to protect you and like [MET] a sword to enable you to defeat [your enemies]. Your enemies will come to you begging for you [to act mercifully toward them], but you will trample on their backs/necks.”
