Қанун шәрһи 32
1 «Қулақ селиңлар, әй асманлар, мән сөзләй; Ағзимниң сөзлирини аңла, и йәр-зимин!
蒼天，傾聽，我要發言；大地，聆聽我口要說的話!
2 Тәлимим болса ямғурдәк яғиду, Сөзлирим шәбнәмдәк тамиду, Юмран от-чөп үстигә чүшкән сим-сим ямғурдәк, Көкзарлиқниң үстигә чүшкән хасийәтлик ямғурдәк болиду.
願我的教訓如雨下降，我的言語似露滴落，像降在綠茵上的細雨，像落在青草上的甘霖!
3 Чүнки мән Пәрвәрдигарниң намини баян қилимән; Әнди Худайимизни улуқ дәп җакалаңлар!
因為我要宣揚上主的名，請讚頌我們的天主!
4 У қорам таштур, Униң әмәллири мукәммәлдур; Униң барлиқ йоллири һәққанийдур. У наһәқлиғи йоқ, вападар бир Худа, Адил вә диянәтликтур.
他是磐石，他的作為完美無比；他的行徑公平正直，他是忠實無妄的天主，公義而又正直。
5 Амма [Өз хәлқи] униңға бузуқлуқ қилди; Уларниң қилмишлири Униң Өз балилириниңкидәк болмиди — мана бу уларниң әйивидур! Улар әгир вә иплас бир нәсилдур!
那不堪稱為子女的，自趨墮落，背叛了他，實在是個邪惡敗壞的世代!
6 Әй ахмақ вә надан хәлиқ, Пәрвәрдигарниң яхшилиғини шундақ яндурамсән? У сени бәдәл төләп һөр қилған атаң әмәсму? У сени яритип, сени тиклигән әмәсму?
愚昧無知的人民，你們就這樣報答上主嗎﹖他不是生育你，創造你，使你生存的大父嗎﹖
7 Өткән күнләрни есиңгә алғин, Дәвирдин-дәвиргичә өткән жилларни ойлиғин; Атаңдин сора, у саңа дәп бериду; Ақсақаллириңға соал қой, улар сени хәвәрләндүриду.
你回想往古的時日，思念歷代的歲月；問你的父親，問你的長輩，他必給你講述；
8 Һәммидин алий болғучи әлләрниң үлүшини уларға үләштүргәндә, Адәм атиниң пәрзәнтлирини бир-биридин бөлгинидә, У хәлиқләрниң чегарилирини Исраил балилириниң саниға қарап бекиткән.
當至高者為民族分配產業時，分佈人的子孫時，按照天使的數目，為萬民劃定了疆界；
9 Чүнки Пәрвәрдигарниң несивиси болса униңға хас болған хәлқидур; Яқуп худди чәк ташлинип чиққандәк, Униң мирасидур.
但雅各伯是上主所保留的一分，以色列成為他特有的產業。
10 У уни чөл бир зиминда, Шамал һувлайдиған дәһшәтлик бир баяванда уни тапти; Уни орап әтрапида қоғдап турди, Уни көз қаричуқидәк сақлиди;
上主在曠野之地，在野獸咆哮的原野，發見了他，遂將他抱起，加以撫育，加以保護，有如自己的眼珠。
11 Худди бүркүт өз чаңгисини тәвритип, Балилириниң үстидә пәрваз қилип, Қанатлирини йейип уларни пәйлириниң үстигә елип көтәргинидәк,
老鷹怎樣守候自己的窩巢，飛翔在幼雛之上，上主也怎樣伸展雙翅，把他背在自己的翼上。
12 Пәрвәрдигарму униңға шундақ ялғуз йетәкчилик қилди; Һеч қандақ ят илаһ униң билән биллә әмәс еди.
上主獨自領導了他，他旁邊並沒有外邦的神祇。
13 У уни йәр йүзиниң егиз җайлириға миндүрди, Вә у етизлиқниң мәһсулатидин йеди, У униңға қия таштин һәсәл шоритип, Чақмақ тешидин зәйтун мейи шоратти;
上主使他馳騁於高原之上，以田間的出產養育他，使他享受巖穴間的蜜，堅石中的油，
14 Саңа кала қаймиғи билән қой сүтини ичкүзүп, Қозиларниң йеғини, Башандики қочқарлар вә текиләрниң гөшини йегүзүп, Есил буғдайниң есил данлиридин йегүзди, Сән болсаң үзүм қени болған сап шарапни ичтиң.
牛酪和羊乳，肥美的羔羊和公羊，巴商的公牛與山羊，以及上等的麥麵；並以葡萄美酒作你的飲品。
15 Лекин Йәшурун сәмрип тәпкәк болуп қалди; Бәрһәқ, сән сәмрип кәттиң, Бордилип кәттиң, Тоюнуп кәттиң! У өзини яратқан Тәңрини ташлап, Өз ниҗатиниң Қорам Тешини көзгә илмиди.
雅各伯吃肥了，耶叔戎吃胖了，會踢人了。──的確，你胖了，肥了，飽滿了。──他遂拋棄了造他的天主，輕視了救他的磐石。
16 Улар болса ят илаһларға әгишип Униң вапасизлиққа болған һәситини қозғиди, Жиргиничлик ишлар билән Униң ғәзивини кәлтүрди.
他們以邪神的敬禮激起他的妒火，以可憎惡的事物，惹他動怒；
17 Улар Егә-Тәңриси әмәс җинларға, Өзи билмәйдиған илаһларға, Ата-бовилириму қорқмайдиған, Йеңи пәйда болуп қалған илаһларға қурбанлиқ қилди.
他們所祭祀的是邪神，而非真神，是向來所不認識的神，是近來新興，你們的祖先所不敬畏的神。
18 Сән өзүңни төрәлдүргән Қорам Ташни көңлүңдин чиқардиң, Сени апиридә қилған Тәңрини унтудуң.
你忽略了那生你的磐石，忘記了那使你出世的天主。
19 Пәрвәрдигар буни көрүп, Оғул-қизлириниң Униң аччиғини кәлтүргинидин, улардин бизар болуп мундақ деди: —
上主一見，大為震怒，遂拋棄了自己的子女，
20 «Мән улардин йүзүмни йошуримән, Уларниң ақивитини көрүп бақай; Чүнки улар иплас бир нәсилдур, Қәлбидә вападарлиғи йоқ балилардур.
說我要掩面不顧他們，要看他們的結局如何；這實在是敗壞的一代，毫無信實的子女。
21 Егә-тәңриси әмәсләр билән һәситимни кәлтүрди, Әрзимәс мәбудлири билән қәһримни қозғиди; Шуңа «һеч хәлиқ әмәс» болған бир хәлиқ арқилиқ уларниң һәситини қозғаймән, Надан бир әл арқилиқ уларниң аччиғини кәлтүримән.
他們以虛妄之神，激起我的怒火，以虛無之物，惹我動怒；我也要以那不成子民的人激起他們的妒火，以愚昧的民族惹他們發怒。
22 Чүнки Мениң ғәзивимдин бир от туташти; У тәһтисараниң тегигичә көйүп бариду, У йәр билән униң мәһсулатини йәп кетиду, Вә тағларниң һуллириниму туташтуриду. (Sheol h7585)
我的怒火一燃起，必燒到陰府的深底，吞滅大地及其出產，焚毀山岳的基礎。 (Sheol h7585)
23 Мән уларниң үстигә балаю-апәтләрни догилаймән; Я-оқлиримни бирни қоймай уларға атимән.
我要將災禍不斷加在他們身上，向他們射盡我的箭矢。
24 Улар ачарчилиқтин йегиләп кетиду, Томуз иссиқ вә вабаниң нәштәрлири тәрипидин йәп кетилиду; Уларға қарши житқуч һайванларниң чишлирини, Топида өмилигүчиләрниң зәһирини әвәтимән.
他們必因饑餓而衰弱，必為熱症、毒疫所消滅；我還使尖牙的野獸和土中爬行的毒蟲傷害他們。
25 Ташқирида қилич уларни мусибәткә салиду, Ичкиридә вәһимә басиду; У жигит билән қизни, Әмчәктики бала билән ақ чачлиқни һәммисини йоқитиду.
外有刀劍，內有恐怖，使少男少女，乳兒白頭，同歸於盡。
26 Мән: «Уларни чепиветимән, Инсанларниң арисидин уларниң намини өчүримән» — дәйттим,
我原想粉碎他們，將他們的記念由人間消滅；
27 Бирақ дүшмәнниң мәсқирә қилишидин қорқтум; Исраилниң рәқиплири бу ишни хата чүшинип: — Бу иш бизниң қолимизниң күчлүклүгидин болған болса керәк, Пәрвәрдигар буни һеч қилмиди» демисун дәп, [бу ишни қилмидим].
但我怕仇人自誇，怕敵人誤會說：「是我的手得勝了，而不是上主行了這一切。」
28 Исраил несиһәттин мәһрум болған бир әл, Уларниң һеч әқил-пәми йоқтур.
他們原是無謀的民族，沒有一點見識。
29 Аһ, улар дана болсиди! Шундақ болса буни чүшинип, Өз ақивити қандақ болидиғинини ойлайтти!
如果他們有點智慧，定會明瞭此事，看清未來的局勢。
30 Әгәр уларниң Қорам Теши уларни сетивәтмигән болса, Пәрвәрдигар уларни [дүшмәнлиригә] ташлап бәрмигән болса, Бир киши қандақму миң кишини өз алдидин һайдийалайтти?, Икки киши қандақму он миң кишини қачуралайтти?
「若不是他們的磐石出賣了他們，上主放棄了他們一人怎能追擊一千，兩人怎能打跑一萬﹖」
31 Чүнки башқиларниң қорам теши болса бизниң Қорам Тешимиздәк әмәстур. Буниңға дүшмәнлиримиз өзлири гувалиқ бәрсун!
連我們的仇人也承認，他們的磐石不如我們的磐石。
32 Чүнки уларниң үзүм тели Содомниң үзүм телидин, Гоморраниң етизлиқлиридин чиққандур; Үзүмлири зәһәрлик үзүмләрдур, Уларниң һәр бир сапиғи аччиқтур,
誠然，他們的葡萄秧，出自索多瑪的葡萄園，來在哈摩辣的田園；他們的葡萄是毒葡萄，粒粒葡萄皆酸苦。
33 Шараби болса әҗдиһаларниң зәһиридур, Кобраларниң әҗәллик зәһиридур.
他們的酒是蛇的毒汁，是蝮蛇的猛烈毒液。
34 [Пәрвәрдигар]: «Буларниң [һәммиси] Мениңкидә сақлақлиқ әмәсму? Өз ғәзнилиримдә мөһүрләнгән әмәсму?
這事豈不是貯藏在我身旁，封閉在我府庫裏﹖
35 Интиқам Мениңкидур, Яманлиқни қайтурушму шундақ, Булар улар путлишидиған вақитқичә сақлақлиқ туриду, Чүнки уларниң балаю-апәтлик күни йеқинлашмақта, Уларниң бешиға чүшидиған ишлар болса тез келиватиду.
等到他們失足之時，我必復仇報復；他們滅亡的日子確已臨近，給他們預定的命運就要來到。
36 Чүнки Пәрвәрдигар уларниң күчи түгәп кәткәнлигини, уларниң [азийип], һәтта аҗиз яки мәйипләрниңму қалмиғинини көргәндә, У Өз хәлқиниң үстигә һөкүм чиқириду, Өз бәндилиригә меһри-шәпқәт көрситиду.
因為上主要衛護自己的人民，憐恤自己的僕人。當他看見他們的能力已逝，奴隸與自由人已到絕境，
37 У вақитта У мундақ дәйду: «Қени, уларниң илаһлири? Өзигә таянч қилған қорам теши әнди қәйәрдидур?
必問說：「他們的神祇在那裏，他們投靠的磐石究在何處﹖
38 Уларниң өткүзгән қурбанлиқлириниң йеғини йегән, Уларниң шарап һәдийәлиридики шарабини ичкәнләр қәйәргә кәтти? Әнди улар орнидин туруп силәргә ярдәм берип, панаһиңлар болсун!
一向吃他們祭牲脂肪的，喝他們奠祭酒漿的，都在那裏﹖讓他們起來援助你們罷! 讓他們做你們的保障罷!
39 Әнди Мән Өзүм, пәқәт Мәнла «Шу»дурмән, Маңа һәмраһ һеч қандақ илаһниң йоқлуғини көрүп билиңлар. Мән өлтүрүп тирилдүримән, Зәхимләндүрүп сақайтимән; Вә һеч ким Мениң қолумдин қутқузалмайду.
現在你們應認清，只有我是「那一位，」除我以外沒有別神；我使人死，也使人活；我擊傷人，也加以治療；誰也不能由我手中救出。
40 Чүнки Мән қолумни асманларға көтирип: — «Әбәткичә һаяттурмән» дәп ейтип,
我向天舉手宣誓：我生活至於永遠!
41 Чақнап туридиған қиличимни иштик қилимән, Мениң қолум адаләтни қурал қилип тутиду, Дүшмәнлиримдин интиқам алимән, Мәндин нәпрәтләнгүчиләрниң қилғанлирини уларға яндуримән!
我一磨亮我的刀劍，我一掌握裁判權，必向我的敵人雪恨，對恨我的人報復。
42 Мән я оқлиримни қан ичкүзүп мәс қилимән, Мениң қиличим гөш йәйду, Мән уларни өлтүрүлгәнләр билән әсирләрниң қенини, Дүшмәнниң сәрдарлириниң башлирини йәп-ичидиған қилимән».
我要使我的箭矢醉飲鮮血，使我的刀劍吞食血肉：陣亡和俘虜的鮮血，仇敵將領的頭顱。」
43 Әй әлләр, Униң хәлқи билән биллә шатлиниңлар, Чүнки У Өз бәндилириниң қениниң интиқамини алиду, Өз дүшмәнлиригә қисас яндуриду, Өз зимини билән хәлқи үчүн кәчүрүм-кафарәт кәлтүрүп бериду».
萬國，你們應向他的百姓祝賀! 因為上主必為自己的僕人報血仇，向仇敵報復，聖潔自己的土地和百姓。
44 Әнди Муса билән Нунниң оғли Йәшуа келип бу ғәзәлниң барлиқ сөзлирини хәлиқниң алдида оқуп бәрди.
梅瑟和農的兒子若蘇厄前來，將這篇詩歌的話朗誦給百姓聽。
45 Андин Муса бу һәммә сөзләрни барлиқ Исраил алдида ахирлаштуруп
梅瑟向全以色列人一朗誦完了，
46 уларға сөз қилип: «Мән бүгүн оттураңларда силәрни агаһландуруп гувалиқ бәргән бу барлиқ сөзләргә көңүл бөлүңлар; силәр буларни балилириңларға тапилап: «Бу қанунниң һәммә сөзлиригә әмәл қилишқа көңүл қоюңлар» дәп буйрушуңлар керәк.
就對他們說：「你們應把我今日警告你們的一切話記在心內，好吩咐你們的子孫，謹守遵行這法律上的一切話。
47 Чүнки бу сөз силәргә мунасивәтсиз, қуруқ сөз әмәс, бәлки силәрниң һаятиңлардур! Силәр у зиминни егиләшкә Иордан дәриясидин өтисиләр; өткәндин кейин у зиминда бу сөз арқилиқ узун өмүр көрисиләр» — деди.
因為這為你們不是空洞的話，而是關係你們的生命；由於遵守這話，你們纔能在過約但河後所要佔領的地上，長久居留。」
48 Йәнә шу күни Пәрвәрдигар Мусаға сөз қилип мундақ деди: —
上主就在當天對梅瑟說：「
49 Сән ушбу Абарим теғиға, йәни Йерихониң уттуридики, Моабниң зиминидики Небо теғиға чиққин вә шу йәрдә Мән Исраилларға өз тәвәлиги болуш үчүн беридиған Қанаан зиминини көргин.
你到摩阿布去，上這座阿巴陵山，即面對耶里哥的乃波山上去，觀看我要給以色列子民作產業的客納罕地。
50 Андин акаң Һарун Һор теғида өлүп өз хәлиқлиригә қошулғандәк, сәнму чиқидиған шу тағда өлүп хәлиқлириңгә қошулғин;
你要死在你所上的山上，歸到你本族那裏，像你哥哥亞郎死在曷爾山，歸到他本族那裏一樣。
51 чүнки силәр Зин чөлидики Мәрибаһ-Қадәшниң сулириниң йениға барғанда, иккиңлар Исраилларниң арисида Маңа вапасизлиқ көрситип, Исраилларниң арисида Мени «муқәддәс» дәп һөрмәтлимидиңлар.
因為你們在親曠野，卡德士的默黎巴水邊，在以色列子民中對我失信，沒有在他們中尊我為聖；
52 Шуңа сән Исраилларға беридиған шу зиминни удулуңда көрисән, лекин униңға кирәлмәйсән.
為此，我賜給以色列子民的地方，你只可由對面眺望，卻不能進去。」
