Қанун шәрһи 28
1 Әгәр сән Пәрвәрдигар Худайиңниң сөзини аңлап, Униң мән бүгүн саңа тапшуридиған әмирлиригә әмәл қилишқа көңүл бөлсәң, Худайиң Пәрвәрдигар сени йәр йүзидики һәммә әлләрниң үстигә чоң қилиду;
你若實在聽從上主你的天主的話，謹守遵行我今天吩咐你的這一切誡命，上主你的天主必使你遠超過地上所有的民族。
2 Пәрвәрдигар Худайиңниң сөзини аңлисаң бу һәммә бәхит-бәрикәтләр саңа әгишип үстүңгә чүшиду: —
如果你聽從上主你的天主的話，下面這些祝福必臨於你，來到你身上。
3 Сән шәһәрдә бәхит-бәрикәтлик болисән, сәһрадиму бәхит-бәрикәтлик болисән.
你在城內必蒙受祝福，在鄉下也必蒙受祝福。
4 Балиятқуңниң мевиси билән йериңниң мевиси, чарпайлириңниң мевиси, йәни калаңниң нәсиллири вә қой падилириң туққини болса, бәхит-бәрикәтлик болиду.
你身所生的，田地所產的，牲畜所出的，牛所生殖的，羊所產下的，都要蒙受祝福。
5 Севитиң бәхит-бәрикәтлик болиду, тәңнәңму бәхит-бәрикәтлик болиду.
你的筐籃，你的揉麵盆，都要蒙受祝福。
6 Сән кирсәңму бәхит-бәрикәтлик болисән, чиқсаңму бәхит-бәрикәтлик болисән.
你進來，蒙受祝福；你出去，也蒙受祝福。
7 Саңа қарши чиққан дүшмәнлириңни Пәрвәрдигар алдиңда мәғлуп қилиду; улар бир йол билән саңа һуҗумға келип, йәттә йол билән алдиңдин қачиду.
起來攻擊你的仇敵，上主必使他們在你面前崩潰；他們由一路來攻擊你，卻分七路由你面前逃去。
8 Сениң амбарлириңда вә қолуң билән қилидиған барлиқ ишлириңда Пәрвәрдигар үстүңгә бәхит-бәрикәт буйруйду; Пәрвәрдигар Худайиң саңа беридиған зиминда У сени бәрикәтләйду.
上主決定對你的倉廩和在你著手進行的事上祝福你。
9 Әгәр сән Пәрвәрдигар Худайиңниң әмирлирини тутуп йоллирида маңсаң, Өзи қәсәм билән саңа вәдә қилғандәк Пәрвәрдигар сени тикләп Өзигә муқәддәс бир хәлиқ қилиду.
只要你謹守上主你的天主的誡命，遵行他的道路，上主必要照他誓許於你的，立你為他自己的聖民；
10 Шуниң билән йәр йүзидики һәммә хәлиқләр сениң Пәрвәрдигарниң нами билән аталғиниңни көрүп сәндин қорқиду.
普世萬民一見你屬於上主的名下，必都怕你。
11 Пәрвәрдигар сени яшнитиду; саңа беришкә ата-бовилириңға қәсәм билән вәдә қилған зиминда сени өз бәдиниңниң мевиси билән чарпайлириңниң мевиси вә йериңниң мевисини мол вә бәркәтлик қилиду.
在上主你的天主向你祖先起誓要賜給你的土地上，上主必使你滿享幸福：兒女眾多，牲畜繁殖，地產豐富。
12 Пәрвәрдигар сениң зиминиңға өз вақтида ямғур берип қоллириңниң һәммә ишлирини бәрикәтләш үчүн өз ғәзниси болған асманни саңа ачиду; өзүң һеч кимдин қәриз алмайсән, бәлки көп әлләргә қәриз берисән.
上主必為你大開天上的寶庫，給你的田地降下時雨，祝福你手所做的一切；你要借給許多民族，而你卻無須向人借貸。
13 Пәрвәрдигар сени қуйруқ әмәс, баш қилиду; сән пәқәт үсти болуп, асти болмайсән. Әгәр мән силәргә бүгүн тапилиған Пәрвәрдигар Худайиңниң әмирлиригә қулақ селип, уларни тутуп әмәл қилсаң,
上主必立你為首，而不做尾巴，你常是高高在上，而總不屈居在下，只要你聽從我今天吩咐你的上主你天主的誡命，並謹守遵行，
14 шундақла мән бүгүн силәргә буйруған һәммә сөзләрниң һеч биридин оң яки солға чәтнәп кәтмисәң, башқа илаһларға әгишип қуллуғиға кирмисәң, шундақ болиду.
不左右偏離我今天吩咐你們的一切話，去跟隨事奉其他的神。
15 Лекин шундақ болидуки, әгәр Пәрвәрдигар Худайиңниң авазиға қулақ салмай, мән бүгүн силәргә тапилиған униң барлиқ әмирлири билән бәлгүлимилирини тутмисаңлар һәм уларға әмәл қилмисаңлар, бу ләнәтләрниң һәммиси саңа әгишип үстүңгә чүшиду: —
但是，如果你不聽從上主你天主的話，不謹守遵行我今天吩咐你的上主的一切誡命和法令，下面這些咒罵必要臨於你，來到你身上。
16 Сән шәһәрдә ләнәткә қалисән, сәһрадиму ләнәткә қалисән.
你在城內必遭受咒罵，在鄉下也必遭受咒罵。
17 Севитиң ләнәткә қалиду, тәңнәңму ләнәткә қалиду.
你的筐籃，你的揉麵盆，都要遭受咒罵。
18 Балиятқуңниң мевиси, йериңниң мевиси, калаңниң нәсиллири вә қой падилириңниң туққини ләнәткә қалиду.
你身所生的，田地所產的，牛所生殖的，羊所產下的，都要遭受咒罵。
19 Сән кирсәңму ләнәткә қалисән, чиқсаңму ләнәткә қалисән.
你進來，必遭受咒罵；
20 Сениң Пәрвәрдигарни ташлиған рәзил қилмишлириң үчүн у сән йоқ қилинғичә, тездин һалак қилинғичә, қолуң қилған барлиқ ишлириңда сениң үстүңгә ләнәт, паракәндилик вә дәшнәм чүшүриду.
你出去也必遭受咒罵。上主在你著手進行的一切事上，必使你遭受災難、困擾和恐嚇，直到你完全毀滅，迅速滅亡，因為你作惡，離棄了我。
21 Пәрвәрдигар сән егиләшкә киридиған зиминдин сени йоқатқичә саңа ваба чаплаштуриду.
上主必使你瘟疫纏身，直到將你由你要去佔領的地上完全消滅。
22 Пәрвәрдигар сени сил-ваба кесили, кезик кесили, яллуғлуқ кесили вә бәзгәк кесилигә гириптар қилип, қурғақчилиқ, чавириш апити вә һал апитигә муптила қилиду. Бу апәтләр сән йоқ қилинғичә сени қоғлайду.
上主必用癆病、熱病、瘧疾、炎熱、乾旱、熱風和霉爛打擊你；這些災殃必追擊你，直到你滅亡。
23 Бешиңниң үстидики асман мистәк, айиғиңниң астидики йәр төмүрдәк болиду.
你頭上的天將變為銅，你下面的地將變為鐵。
24 Пәрвәрдигар сениң зиминиңда яғидиған ямғурни топа-чаң вә қум қилиду; улар таки сән һалак болғичә асмандин үстүңгә чүшиду.
上主必使雨變成灰沙降在你的田地裏，由天上降在你身上，直到你完全毀滅。
25 Пәрвәрдигар Өзи сени дүшмәнлириңниң алдида мәғлуп қилиду. Сән уларға қарши бир йол билән берип, уларниң алдидин йәттә йол билән қачисән; йәр йүзидики һәммә әлләрни дәккә-дүккигә салидиған объект болуп қалисиләр.
上主必使你在仇敵面前崩潰；你由一路出擊他們，卻分七路由他們前逃去；你要成為普世萬國驚駭的對象。
26 Өлүклириңлар асмандики барлиқ учар-қанатлар билән йәр йүзидики һайванларға йәм болиду; уларни һайдиветидиған һеч ким чиқмайду.
你的屍首必成為天空飛鳥，和地上走獸的食物；無人來將牠們嚇走。
27 Пәрвәрдигар сени Мисирдики сақаймас яра-чақилири, чиқан-һүррәкләр, тәмрәткә, қичишқақ билән уриду.
上主必用埃及的膿瘡、痔漏、癬疥紅疹打擊你，使你無法醫治。
28 Пәрвәрдигар сени сараңлиқ, корлуқ вә паракәндилик билән уриду.
上主必用癲狂、眼瞎和心亂打擊你；
29 Сән күпкүндүздә кор киши қараңғуда тәмтилигәндәк тәмтиләп жүрисән, барлиқ йоллириң ақмайду; сән күндин-күнгә пәқәт зулум билән булаңчилиққа учриғучи болисән, сени қутқузидиған һеч ким чиқмайду.
在正午時，你要摸索有如在黑暗中摸索的瞎子；你的所作所為決不會順利；你必日日受人壓迫剝削，而無人援助。
30 Сән бир хотун билән вәдиләшсәң башқа бир адәм униң билән ятиду; өйни салсаң униңда олтиралмайсән, тәк тиккән болсаң мевисини йейәлмәйсән.
你與一女子訂婚，別人卻來與她同寢；你建築一座房屋，卻不得住在裏面；你栽植葡萄園，卻得不到享用。
31 Калаң көзлириңниң алдида союлиду, лекин гөшидин йейәлмәйсән; қарап туруп ешигиң сәндин булап кетилиду, саңа йенип кәлмәйду. Қойлириң дүшмәнлириңниң қолиға чүшүп кетиду, уларни яндуруп келишкә ярдәмгә һеч ким чиқмайду.
你的牛在你眼前被殺，你卻不能吃牠的肉；你的驢由你眼前被人搶去，再不歸還給你；你的羊群被交給你的敵人，卻無人來援助你。
32 Оғул билән қизлириң башқа бир әлниң қолиға чүшүп, көзлириң пүтүн күн уларға тәлмүрүш билән чарчайду; лекин қолуң уларни қутқузушқа амалсиз қалиду.
你的兒女被交給外方民族，你只有雙眼張望，日日為他們焦慮，但你卻無能為力。
33 Йериңниң мәһсулатлири билән әмгигиңниң барлиқ мевисини сән тонумайдиған бир әл йәп кетиду; сән барлиқ күнлириңдә езилип зулум тартисән;
你田地的出產和你勞力之所得，卻為你不認識的一個民族吃盡；你只有時時被人壓迫蹂躪；
34 Көзлириң көргән ишлардин сән сараң болуп кетисән.
你必要因你親眼所見的事而變為瘋狂。
35 Пәрвәрдигар сени тапиниңдин чоққаңғичә, тизиң билән пачақ-путлириңғичә сақаймас дәһшәтлик яра-чақилар билән уриду.
上主必用惡瘡打擊你的膝和腿，由腫至頂，使你無法醫治。
36 Пәрвәрдигар сени өз үстүңгә тиклигән падишасиңға қошуп өзүң вә ата-бовилириң тонумиған бир әлгә тутуп бериду. Сән шу йәрдә туруп яғач вә таштин ясалған башқа илаһларға чоқунисән.
上主你將你和你所立的統治你的君王，送到你和你祖先不認識的一個民族那裏去，在那裏你要事奉別的神，即木石所製的神。
37 Сән Пәрвәрдигар сени елип баридиған һәммә әлләр арисида вәһимә, сөз-чөчәк вә тапа-тәниниң объекти болуп қалисән.
在上主要送你去的各民族中，你必成為驚駭、嘲笑和諷刺的對象。
38 Сән етизлиққа берип көп уруқ чачисән, лекин чекәткиләр уларни йәп кетип, униңдин аз жиғип келисән.
你在田間撒的種子雖然很多，但收穫的卻很少，因為蝗蟲要來吃盡。
39 Талларни тикип пәрвиш қилсаңму, уларни қурутлар йәп кетип, нә мевисини жиғалмайсән, нә шарап ичәлмәйсән.
你雖然栽種修剪葡萄園，卻沒有酒喝，沒有收成，因為都要為蟲子吃盡。
40 Зиминиңниң һәр йеридә зәйтун бағлириң болсиму, униң мейи билән бәдиниңни мәсиһләп майлалмайсән; чүнки дәрәқләрдики мевиләр пишмайла чүшүп кетиду.
你雖然在全境栽有橄欖樹，卻沒有油抹身，因為橄欖要遂結遂落。
41 Оғул вә қиз пәрзәнт көрсәңму, лекин улар йениңда турмайду; чүнки улар сүргүн болуп кетиду.
你雖然生子養女，但他們卻不屬於你，因為他們要被擄去。
42 Сениң һәр бир дәриғиң билән йериңниң барлиқ мәһсулатлирини чекәткиләр өзиниң қилиду.
害蟲要吃盡你所有的樹木和土地的出產。
43 Араңларда туруватқан мусапир сәндин барғансери үстүн болуп, сән барғансери төвән болуп қалисән.
住在你中間的外方人不斷發達興旺，遠在你以上，你反而日趨卑下。
44 У саңа қәриз бәргүчи болиду, амма сән униңға қәриз берәлмәйсән. У баш болиду, сән қуйруқ болисән.
他要借給你，你卻不能借給他；他要為首，你卻要做尾巴。
45 Сән Пәрвәрдигар Худайиңниң авазиға қулақ салмай, У саңа тапилиған әмир вә бәлгүлимиләрни тутмиғиниң үчүн бу ләнәтләрниң һәммиси сән һалак қилинғичә сени қоғлап йетип, үстүңгә чүшиду.
這一切咒罵必臨於你，追擊你，來到你身上，直到你全被消滅，因為你沒有聽從上主你天主的話，沒有遵守他吩咐你的誡命和法令。
46 Бу ләнәтләр өзүң вә нәслиңниң үстигә мәңгүлүк чүшидиған мөҗизилик аламәт вә карамәт болуп қалиду.
這些咒罵對你和你的子孫，永遠是一個徽號和徵兆。
47 Сән кәңричиликтә шатлиқ вә көңүл хушлуғи билән Пәрвәрдигар Худайиңниң қуллуғида болмиғачқа,
因為在財物富裕時，你沒有誠心悅意地去事奉上主你的天主，
48 буниң орниға сән ачлиқ вә уссузлуқ, ялаңачлиқ вә һәр нәрсиниң кәмчилигидә болуп Пәрвәрдигар саңа қарши әвәтидиған дүшмәнлириңниң қуллуғида болуп қалисән; У сени һалак қилғичә бойнуңға төмүр боюнтуруқни салиду.
你必在飢渴，赤身露體，一無所有中，服侍上主派來攻擊你的仇敵；他必將鐵軛放在你的頸上，直到將你消滅。
49 Пәрвәрдигар жирақтин, йәни йәр йүзиниң четидин сән тилини билмәйдиған, бүркүттәк шуңғуп келидиған бир әлни саңа қарши әвәтиду.
上主必由遠方，由地極引來一個民族，像鷹一樣撲擊你；這民族的語言，你不明瞭；
50 У әлпази әшәддий, қериларға йүз-хатирә қилмайдиған вә яшларға меһир көрсәтмәйдиған бир әл болиду.
這民族又鐵面無情，不敬老，不恤幼；
51 У сән һалак болғичә, чарвилириңниң нәсли билән йериңниң мәһсулатлирини йәп кетиду; чүнки у сени йоқитип болмиғичә саңа нә ашлиқ, нә йеңи шарап, нә зәйтун мейи, нә калаңниң мозайлири нә қой падилириңниң қозилиридин бир немини қоймайду.
他必吞食你家畜的幼雛，和田地的產物，直到你被消滅；必不給你留下什麼穀、米、酒、油、牛犢或羔羊，直到將你完全毀滅。
52 Сән таянған пүткүл зиминиңдики һәммә егиз, мәһкәм сепиллириң өрүлүп чүшкичә, у пүткүл зиминиңдики барлиқ дәрвазилириң алдиға келип, сени қоршивалиду; у Пәрвәрдигар Худайиң саңа бәргән зиминиңниң һәр йеридики һәммә дәрвазилириң алдиға келип, сени қоршивалиду.
他必將你圍困在所有的城鎮內，直到你全國內所依恃的高大堅固的城牆都被攻陷；當你被圍困在上主你天主賜給你的全境各城鎮內時，
53 Шу вақитта дүшмәнлириңниң қистап келишлири билән болған қамал-қистаңниң азап-оқубәтлири ичидә, Пәрвәрдигар Худайиң саңа ата қилған, өз тениңниң мевиси болған оғуллириңниң гөшини вә қизлириңниң гөшини йәйсән.
在你被仇敵圍困的窮困中，你要吃你自身所生，即上主你天主賜給你子女的肉。
54 Вә шундақ болидуки, араңлардики назук, интайин силиқ-сипайә бир адәм қериндиши, қучиғидики аяли, шундақла техи тирик балилиридин қизғинип, уларға яман көзи билән қарайду;
你中間最溫柔嬌嫩的男人，這時對自己的兄弟、懷中的妻子、尚存的子女，也必冷眼相看，
55 шуңа, дүшмәнлириңниң қамал-искәнҗисидә сән өз дәрвазилириң ичидә қийналғиниңда һеч немә қалмиғанлиғи үчүн, у өзи йәватқан балилириниң гөшидин уларниң һеч қайсисиға азрақму бәрмәйду.
不願將他所吃的子女的肉，分給他們任何人，因為在你的仇敵使你在各城鎮受圍困陷於絕境時，已一無所剩。
56 Араңлардики әслидә назук вә силиқ-сипайә болған, силиқ-сипайилиги вә назуклуғидин пути билән йәргә дәссәшниму халимайдиған аял қучиғидики ери, оғул-қиз пәрзәнтлиридин қизғинип, уларға яман көзи билән қарайду; чүнки дүшмәнлириңниң қамал-искәнҗиси билән сән өз дәрвазилириң ичидә қийналғиниңда һеч нәрсә қалмиғачқа, у өз пути арилиғидин чиққан бала һәмраһи билән өзи туққан балилирини йошурунчә йәйду.
你中間最溫柔嬌嫩的女人，先前嬌嫩溫柔得連腳都不踏在地上，這時對自己懷中的丈夫、自己的子女、也要冷眼相看，
暗中將她兩腿間脫出的胞衣，和她所生的子女吃掉，因為在你的仇敵使你在各城鎮中受圍困，陷於窮困時，已一無所有。
58 Сән бу китапта пүтүлгән бу қанунниң барлиқ сөзлиригә әмәл қилишқа көңүл бөлмисәң, Пәрвәрдигар Худайиңниң улуқ вә һәйвәтлик намидин қорқмисаң,
如果你不謹守遵行這書上所記的法律的一切條文，敬畏這光榮可畏的名號：上主你的天主，
59 Пәрвәрдигар сениң үстүңгә чүшүридиған вабалар һәм нәслиңниң үстигә чүшүридиған вабаларни әҗайип қилиду; У дәһшәтлик, узаққа созулидиған вабаларни вә еғир, узаққа созулидиған кесәлләрни үстүңгә вә нәслиңгә чүшүриду;
上主必使你和你的後裔遭受更奇特的災害，大而且久的災害，毒而且頑的疾病；
60 Пәрвәрдигар сән қорқидиған, Мисирдики барлиқ кесәлләрни үстүңгә чүшүрүп, саңа чаплаштуриду.
必使你所怕的各種埃及病災發生在你身上，纏繞著你。
61 Шуниңдәк бу қануний китапта пүтүлмигән һәммә кесәл вә һәммә вабаниму Пәрвәрдигар таки сән һалак болғичә үстүңгә чүшүриду.
此外，在在這法律書上所沒有記載的一切疾病和災害，上主也要引來降在你身上，直到將你完全消滅。
62 Шуниң билән әслидә асмандики юлтузлардәк нурғун болсаңларму, әндиликтә аз бир түркүм кишиләр болуп қалисиләр; чүнки силәр Пәрвәрдигар Худайиңларниң авазиға қулақ салмидиңлар.
你們以前雖然多如天上的繁星，你們所留下的，卻寥寥無幾，因為你沒有聽從上主你天主的話。
63 Вә шундақ болидуки, Пәрвәрдигар илгири силәргә яхшилиқ қилип, силәрни авутқинидин сөйүнгәндәк, У әнди силәрни йоқитип һалак қилидиғинидин сөйүниду; шуниң билән силәр егиләшкә киридиған зиминдин жулуп ташлинисиләр.
有如上主先前怎樣喜歡你們獲得幸福，使你們人數眾多，將來也要怎樣喜歡你們衰落，使你們滅亡，使你們由你要去佔領的地上盡被剷除。
64 Пәрвәрдигар силәрни йәр йүзиниң бу четидин у четигичә болған һәммә әлләрниң арисиға тарқитиду; силәр өзүңлар яки ата-бовилириңлар тонумиған яғач билән таштин ясалған илаһларниң қуллуғида болисиләр;
上主要將你分散在大地兩極間所有人民中，你要在那裏事奉你和你祖先所不認識的外神，即木石之神；
65 Силәр у әлләрниң арисида нә арам тапалмайсиләр, нә тапиниңлар тирәп турғидәк һеч мәзмут җай болмайду; Пәрвәрдигар бәлки шу йәрдә силәрниң көңлүңларни ғувалаштуруп титритип, көзүңларни қараңғулаштуруп җениңларни солаштуриду.
而且在這些民族中，你總得不到安寧，也找不到一塊歇腳的地方；上主在那裏必使你心情煩亂，眼目憔悴，精神頹喪。
66 Силәр қарап туруп җениңлар қилда есиқлиқтәк туриду; силәр кечә-күндүз дәккә-дүккидә болуп җенимдин айрилип қалармәнму? — дәп қорқисиләр;
你未來的生活必提心吊膽，日夜驚惶；生命毫無保障。
67 көңлүңни басқан вәһимә вә паракәндичилик вә көзлириң көргән көрүнүшләр түпәйлидин әтигини: «Кашки кәч болсиди!», кәчтә болса: «Кашки әтигән болсиди!» дәйсән.
因你心情恐慌，因你眼見的景象，早晨你要說：「巴不得現在是晚上! 」到了晚上你又要說：「巴不得現在是早晨! 」
68 Пәрвәрдигар силәргә вәдә қилип: «Силәр бу йолни иккинчи йәнә көрмәйсиләр» дегән шу йол билән силәрни кемигә чүшүрүп Мисирға яндуриду. Силәр шу йәрдә дүшмәнлириңларға қул-дедәк болушқа өзүңларни сатисиләр, лекин силәрни алғили адәм чиқмайду.
上主要用船將你送回埃及，走我曾告訴你，你不會再見的那條路；在那裏你們雖自願將自己賣給你的仇敵為奴為婢，卻無人肯買。
