Қанун шәрһи 22
1 Сән қериндишиңниң калиси я қойи езип кәткинини көрсәң, чатиқиң болмай жүрмә; қандақла болмисун, уни қериндишиңниң қешиға йәткүзүп бәр.
If you see someone's cow or sheep wandering around, don't just ignore it. Make sure you take it back to its owner.
2 Әгәрдә қериндишиң саңа йеқин олтармиса вә яки егисини тонумисаң, шу һайванни өз өйүңгә елип келип, қериндишиң уни издәп кәлгичә өзүң сақлап андин униңға тапшуруп бәргин.
If its owner doesn't live near you, or if you don't know who it is, take the animal home with you and keep it until the owner comes looking, then you can return it.
3 Сән охшашла униң жүткән ешиги яки кийимлириниму шундақ қил; шундақла қериндишиңниң һәр қандақ жүткән нәрсисини тепивалсаң, униму шундақ қилғин; сән өзүңни бу иштин қачурмиғин.
Do the same for whatever else you find that someone has lost—a donkey, a cloak, anything. Don't just ignore it.
4 Әгәр қериндишиңниң ешиги яки калисиниң йолда жиқилип чүшкинини көрсәң, сән бу әһвалдин өзүңни қачурмиғин; қериндишиңға ярдәмлишип улиғини тартип турғузғин.
If you see someone's donkey or cow that has fallen down on the road, don't just ignore it. Help lift it up.
5 Аял киши болса әрләрниң кийимини киймисун; шуниңға охшашла әр киши аял кишиниң кийимини киймисун; чүнки кимки шундақ қилса, Пәрвәрдигар Худайиңниң алдида жиркиничлик болиду.
A woman must not wear men's clothing, and a man must not wear women's clothing. Anyone who does this offends the Lord your God.
6 Әгәр сән йолда кетиветип, бир дәрәқтә яки йәрдә балилири яки тухумлири болған қушниң угисиға учрисаң, аниси тухум яки балилирини бесип ятқан болса, ана-балилирини бирақла алмиғин;
If you happen to find a bird's nest with chicks or eggs, whether it's in a tree or on the ground beside the road, and the mother is sitting on the chicks or eggs, don't take the mother with the young.
7 һеч болмиғанда сән анисини қоюветип, балилиринила алсаң болиду; шундақ қилсаң саңа яхши болуп узун өмүр көрисән.
You may take the young, but make sure you let the mother go, so that you will do well and have a good long life.
8 Йеңи бир өй салсаң, өгүзүңгә бир тосма там ясиғин; болмиса бириси униңдин жиқилип чүшсә, өзүңгә қан төкүлүш гунайини кәлтүрүшүң мүмкин.
When you build a new house, be sure to install a railing around your roof, so that you won't be held guilty if someone dies falling from it.
9 Өз үзүмзарлиғиңға икки хил уруқ чачмиғин; болмиса териғиниңниң һәммиси вә үзүмзарлиқниң мәһсулатлири булғанған һесаплиниду.
Don't plant your vineyard with another kind of crop. Otherwise everything you produce—the crop you planted and the fruit of your vineyard—must be dedicated to the Lord.
10 Сән кала билән ешәкни биргә қошуп йәр һайдимиғин.
Don't harness an ox and a donkey together when you plow.
11 Жуң вә канаптин ибарәт икки хил жиптин тоқолған кийимни киймигин.
Don't wear clothes made of wool and linen woven together.
12 Сән йепинған тонуңниң төрт бүҗигигә пөпүк қойғин.
Put tassels on the hem of the cloak you use to cover yourself.
13 Әгәр бири хотун елип униңға йеқинчилиқ қилғандин кейин униңға өч болуп,
If a man marries a woman and sleeps with her, but ends up hating her,
14 Униң яман гепини қилип, униңға бәтнам чаплап, әрз қилип: «Мән бу хотунни алдим, лекин униңға йеқинчилиқ қилсам униң қиз әмәслигини билдим» десә,
and accuses her of being immoral, giving her a bad name, saying, “I married this woman and slept with her, but I found out she wasn't a virgin.”
15 ундақта қизниң ата-аниси қизниң паклиқ испатини елип шәһәр дәрвазисида олтарған шәһәрниң ақсақаллириға кәлтүрсун,
The woman's parents are to bring the proof of her virginity to the elders at the town gate,
16 андин қизниң атиси ақсақалларға сөз қилип: «Мән қизимни бу кишигә хотунлуққа бәрдим, лекин у униңға өч болуп қалди;
and the father will explain to them, “I gave my daughter in marriage to this man, but he has ended up hating her.
17 вә мана, у униң яман гепини қилип, бәтнам чаплап әрз қилип: «Қизиңниң қиз әмәслигини билдим» дәйду. Бирақ мана қизимниң паклиқ испати!» дәп, испат рәхтни ақсақалларниң алдида йейип қойсун.
Now he has accused her of being immoral, saying, ‘I found out that your daughter wasn't a virgin.’ But here's the proof of her virginity.” The parents shall spread out the sheet in front of the town elders.
18 У вақитта шәһәрниң ақсақаллири ерини тутуп униңға таяқ-тәрбийә берип,
Then the elders of that city shall take the man and punish him.
19 Исраилдики бир пак қизниң яман гепини қилип, униңға бәтнам чаплидиң дәп, йүз шәкәл күмүч төләтсун; андин улар пулни қизниң атисиға бәрсун дәп бекитсун. Амма қиз болса шу кишиниң хотуни болуп туривериши керәк; әр пүтүн өмридә уни қоюп бәрсә болмайду.
They shall also fine him a hundred shekels of silver and give the money to the young woman's father, because this man has given an Israelite virgin a bad name. She is to remain his wife; he is not allowed to divorce her as long as he lives.
20 Лекин бу сөз раст чиқип, қизниң паклиқ испати болмиса,
But if the accusation is true, and there's no proof of the woman's virginity,
21 қизни атисиниң өйиниң дәрвазиси алдиға апарсун вә атисиниң өйидә бузуқлуқ қилип Исраилниң ичидә шәрмәндилик қилғанлиғи үчүн униң шәһириниң адәмлири шу йәрдә уни чалма-кесәк қилип өлтүрсун. Шундақ қилғиниңларда силәр өзүңлардин рәзилликни чиқириветисиләр.
she is to be taken to the door of her father's house, and there the men of her town are to stone her to death. She has done something disgraceful in Israel by acting immorally in her father's house. You must eliminate the evil from among you.
22 Әгәр бириси ери бар хотун билән зина қилип тутулуп қалса, зина қилишқан әр-хотун иккилиси өлтүрүлсун. Шундақ қилғанда Исраилниң ичидин рәзилликни чиқириветисиләр.
If a man is found sleeping with someone else's wife, both the man and the woman must die. You must eliminate the evil from Israel.
23 Әгәр бириси шәһәрдә бирәв билән вәдилишип қойған бир қизни учритип, униң билән биллә болса,
If a man meets a girl, a virgin engaged to another man, and sleeps with her there in the town,
24 иккилисини шәһәрниң дәрвазисиға елип чиқип чалма-кесәк қилип өлтүрүңлар; қиз болса шәһәрдә туруп вақиримиғини үчүн, әр болса башқисиниң вәдиләшкән қизи билән ятқини үчүн өлтүрүлсун. Шундақ қилип, силәр өзүңлардин рәзилликни чиқириветисиләр.
then you must take both of them to the town gate and stone them to death. The young woman is guilty because she did not cry out for help in the town, and the man is guilty because he has brought shame on someone else's fiancée. You must eliminate the evil from among you.
25 Әгәр әр киши башқиси билән вәдиләшкән қизни далада учритип, уни тутувелип униң билән ятса, пәқәт қиз билән ятқан әр киши өлтүрүлсун.
However, if the man happens to meet a woman who is engaged out in the countryside, and he attacks her and rapes her, only the man has to die.
26 Қизға болса, һеч немә қилмаңлар, чүнки қизниң өзидә өлүмгә лайиқ һеч гуна йоқ. Бу иш болса бириси хошнисиға һуҗум қилип уни өлтүрвәткәнгә охшаш иштур.
Don't do anything to the woman, because she has not committed a sin punishable by death. (This is the same kind of situation as when a man attacks someone else and murders them.)
27 Чүнки у башқисиға вәдиләшкән қизни далада тутувалғанда, қиз товлиған болсиму уни қутқузғидәк киши тепилмиған.
When the man raped the woman who was engaged out in the countryside, she shouted out, but there wasn't anyone there to rescue her.
28 Әгәр бириси бирәр әр билән вәдиләшмигән қизни тутувелип, униң билән йетип һәр иккиси тутулса,
If a man happens to meet a virgin who is not engaged, and he grabs her and rapes her, and someone sees them,
29 қиз билән ятқан адәм қизға йеқинчилиқ қилип хар қилғини үчүн қизниң атисиға әллик шәкәл күмүч бериши керәк; андин қизни өзигә хотун қилип елиши керәк; у пүткүл өмридә уни қоюп бәрсә болмайду.
the man must pay the woman's father fifty shekels of silver, and he must marry her because he has brought shame on her. He is not allowed to divorce her as long as he lives.
30 Һеч ким атисиниң хотунини алмаслиғи керәк, атисиниң йотқинини ачмаслиғи керәк.
A man must not marry his father's wife, so that he won't bring shame on his father.
