چۆل‭-‬باياۋاندىكى‭ ‬سەپەر 13

1 پەرۋەردىگار مۇساغا سۆز قىلىپ: —

And Jehovah spoke to Moses, saying,

2 مەن ئىسرائ‍ىللارغا مىراس قىلىپ بەرگەن قانائان زېمىنىنى چارلاپ كېلىشكە ئادەملەرنى ئەۋەتكىن؛ ھەربىر ئاتا جەمەتكە تەۋە قەبىلىدىن بىردىن ئادەم چىقىرىلسۇن، ئۇلار ئۆز قەبىلىسىدىكى ئەمىر بولسۇن، — دېدى.

Send thou men, that they may spy out the land of Canaan, which I give to the sons of Israel. From every tribe of their fathers ye shall send a man, each one a ruler among them.

3 مۇسا پەرۋەردىگارنىڭ ئەمرى بويىچە، ئۇلارنى پاران چۆلىدىن يولغا سالدى؛ ئۇلارنىڭ ھەممىسى ئىسرائ‍ىللارنىڭ باشلىرى ئىدى.

And Moses sent them from the wilderness of Paran according to the commandment of Jehovah. All of them men who were heads of the sons of Israel.

4 تۆۋەندىكىلەر ئۇلارنىڭ ئىسىملىرى: — رۇبەن قەبىلىسىدىن زاككۇرنىڭ ئوغلى شاممۇيا،

And these were their names: of the tribe of Reuben, Shammua the son of Zaccur;

5 شىمېئون قەبىلىسىدىن خورىنىڭ ئوغلى شافات،

of the tribe of Simeon, Shaphat the son of Hori;

6 يەھۇدا قەبىلىسىدىن يەفۇننەھنىڭ ئوغلى كالەب،

of the tribe of Judah, Caleb the son of Jephunneh;

7 ئىسساكار قەبىلىسىدىن يۈسۈپنىڭ ئوغلى ئىگال،

of the tribe of Issachar, Igal the son of Joseph;

8 ئەفرائىم قەبىلىسىدىن نۇننىڭ ئوغلى ھوشىيا،

of the tribe of Ephraim, Hoshea the son of Nun;

9 بىنيامىن قەبىلىسىدىن رافۇنىڭ ئوغلى پالتى،

of the tribe of Benjamin, Palti the son of Raphu;

10 زەبۇلۇن قەبىلىسىدىن سودىنىڭ ئوغلى گاددىيەل،

of the tribe of Zebulun, Gaddiel the son of Sodi;

11 يۈسۈپ قەبىلىسىدىن، يەنى ماناسسەھ قەبىلىسىدىن سۇسىنىڭ ئوغلى گاددى،

of the tribe of Joseph, namely, of the tribe of Manasseh, Gaddi the son of Susi;

12 دان قەبىلىسىدىن گىماللىنىڭ ئوغلى ئاممىيەل،

of the tribe of Dan, Ammiel the son of Gemalli;

13 ئاشىر قەبىلىسىدىن مىكائىلنىڭ ئوغلى سەتۇر،

of the tribe of Asher, Sethur the son of Michael;

14 نافتالى قەبىلىسىدىن ۋوفسىنىڭ ئوغلى ناھبى،

of the tribe of Naphtali, Nahbi the son of Vophsi;

15 گاد قەبىلىسىدىن ماكىنىڭ ئوغلى گېئۇئەل.

of the tribe of Gad, Geuel the son of Machi.

16 مانا بۇلار مۇسا چارلاپ كېلىڭلار دەپ قانائان زېمىنىغا ئەۋەتكەن ئادەملەرنىڭ ئىسمى. مۇسا نۇننىڭ ئوغلى ھوشىيانى يەھوشۇيا دەپ ئاتىدى.

These are the names of the men that Moses sent to spy out the land. And Moses called Hoshea the son of Nun Joshua.

17 مۇسا ئۇلارنى چارلاپ كېلىشكە قانائانغا سەپەرۋەر قىلىپ: — سىلەر مۇشۇ يەردىن نەگەۋ چۆلى تەرەپكە قاراپ مېڭىڭلار، ئاندىن تاغلىق رايونغا چىقىڭلار.

And Moses sent them to spy out the land of Canaan, and said to them, Get you up this way by the South, and go up into the hill-country.

18 ئۇ يەرنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى، ئۇ يەردىكىلەرنىڭ كۈچلۈك-ئاجىزلىقىنى، ئاز ياكى كۆپلۈكىنى كۆرۈپ بېقىڭلار؛

And see the land, what it is, and the people who dwell in it, whether they are strong or weak, whether they are few or many,

19 ئۇلار تۇرۇۋاتقان يەرنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى، ياخشى-يامانلىقىنى كۆرۈڭلار؛ ئۇلار تۇرۇۋاتقان شەھەرلەرنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى، بارگاھلىق شەھەر ياكى سېپىل-قەلئەلىك شەھەر ئىكەنلىكىنى؛

and what the land is that they dwell in, whether it is good or bad, and what cities they are that they dwell in, whether in camps, or in strongholds,

20 ئۇ يەرنىڭ مۇنبەت ياكى مۇنبەتسىز ئىكەنلىكىنى، دەل-دەرەخلىرىنىڭ بار-يوقلۇقىنى كۆرۈپ كېلىڭلار. يۈرەكلىكرەك بولۇپ، مېۋە-چىۋىلىرىدىن ئالغاچ كېلىڭلار، — دېدى. بۇ چاغ دەل ئۈزۈم پىشىپ قالغان ۋاقىت ئىدى.

and what the land is, whether it is fat or lean, whether there is wood in it, or not. And be ye of good courage, and bring of the fruit of the land. Now the time was the time of the first-ripe grapes.

21 ئۇلار شۇ تەرەپلەرگە چىقىپ، زېمىننى زىن چۆلىدىن تارتىپ تاكى ھامات ئېغىزىنىڭ يېنىدىكى رەھوبقىچە بېرىپ چارلاشتى.

So they went up, and spied out the land from the wilderness of Zin to Rehob, to the entrance of Hamath.

22 ئۇلار جەنۇب تەرەپتە ھېبرونغا باردى، ئۇ يەرلەردە ئاناقىيلارنىڭ ئەۋلادلىرىدىن ئاھىمان، شىشاي، تالماي دېگەنلەر ئولتۇرۇشلۇق ئىدى. ئەسلىدە ھېبرون شەھىرى مىسىردىكى زوئان شەھىرىدىن يەتتە يىل ئىلگىرى ياسالغانىدى.

And they went up by the South, and came to Hebron. And Ahiman, Sheshai, and Talmai, the sons of Anak, were there. (Now Hebron was built seven years before Zoan in Egypt.)

23 ئۇلار «ئەشكول جىلغىسى»غا كەلدى، ئۇ يەردە بىر ساپ ئۈزۈمى بار بىر ئۈزۈم شېخىنى كېسىپ، بىر بالداققا ئېسىپ ئىككى ئادەمگە كۆتۈرگۈزۈپ ماڭدى؛ ئۇلار ئازراق ئانار بىلەن ئەنجۈرمۇ ئېلىپ قايتىپ كەلدى.

And they came to the valley of Eshcol, and cut down from there a branch with one cluster of grapes, and they bore it upon a staff between two, also of the pomegranates, and of the figs.

24 ئىسرائ‍ىللار شۇ يەردە كېسىۋالغان ئەشۇ ئۈزۈم سەۋەبىدىن ئۇ يەر «ئەشكول جىلغىسى» ‹«[ئۈزۈم ساپىقى جىلغىسى]»› دەپ ئاتالدى.

That place was called the valley of Eshcol, because of the cluster which the sons of Israel cut down from there.

25 ئۇلار قىرىق كۈندىن كېيىن ئۇ يەرلەرنى چارلاپ تۈگىتىپ، قايتىپ كەلدى.

And they returned from spying out the land at the end of forty days.

26 ئۇلار كېلىپ، پاران چۆللۈكىدىكى قادەشتە مۇسا، ھارۇن ۋە پۈتۈن ئىسرائىل جامائىتى بىلەن كۆرۈشتى. ئۇلار ئىككىيلەنگە ھەم پۈتكۈل ئىسرائىل جامائىتىگە مەلۇمات بەردى ھەم زېمىننىڭ مېۋىلىرىنى ئۇلارغا كۆرسەتتى.

And they went and came to Moses, and to Aaron, and to all the congregation of the sons of Israel, to the wilderness of Paran, to Kadesh, and brought back word to them, and to all the congregation, and showed them the fruit of the land.

27 ئۇلار مۇساغا مەلۇمات بېرىپ: — بىز ئۆزلىرى بېرىڭلار دېگەن يەرلەرگە باردۇق، راستتىنلا سۈت بىلەن ھەسەل ئېقىپ تۇرىدىغان يەر ئىكەن، مانا بۇلار شۇ يەرنىڭ مېۋىلىرى.

And they told him, and said, We came to the land where thou sent us. And surely it flows with milk and honey, and this is the fruit of it.

28 بىراق ئۇ يەردىكىلەر بەك كۈچتۈڭگۈر ئىكەن، شەھەرلەر سېپىللىق بولۇپ ھەم پۇختا-ھەيۋەتلىك ئىكەن. ئۇنىڭ ئۈستىگە، بىز ئۇ يەردە ئاناقىيلارنىڭ ئەۋلادلىرىنىمۇ كۆردۇق.

However the people who dwell in the land are strong, and the cities are fortified, very great, and moreover we saw the sons of Anak there.

29 ئامالەكلەر جەنۇب تەرەپتە تۇرىدىكەن؛ ھىتتىيلار، يەبۇسىيلار، ئامورىيلار تاغلاردا تۇرىدىكەن؛ قانائانىيلار دېڭىز بويلىرىدا ۋە ئىئوردان دەرياسى بويلىرىدا تۇرىدىكەن، — دېدى.

Amalek dwells in the land of the South. And the Hittite, and the Jebusite, and the Amorite, dwell in the hill-country. And the Canaanite dwells by the sea, and along by the side of the Jordan.

30 كالەب مۇسانىڭ ئالدىدا كۆپچىلىكنى تىنچىتىپ: — بىز دەرھال ئاتلىنىپ بېرىپ ئۇ يەرنى ئىگىلەيلى! چۈنكى بىز چوقۇم غالىپ كېلىمىز — دېدى.

And Caleb stilled the people before Moses, and said, Let us go up at once, and possess it, for we are well able to overcome it.

31 لېكىن ئۇنىڭ بىلەن بىللە چىققان باشقىلار بولسا: — ئۇلار بىزدىن كۈچلۈك ئىكەن، شۇڭا ئۇلارغا ھۇجۇم قىلساق بولمايدۇ، — دېيىشتى.

But the men who went up with him said, We are not able to go up against the people, for they are stronger than we.

32 ئاندىن چارلىغۇچىلار ئۆزلىرى چارلاپ كەلگەن زېمىننىڭ ئەھۋالىدىن ئىسرائ‍ىللارغا يامان مەلۇمات بېرىپ: — بىز كىرىپ چارلاپ ئۆتكەن زېمىن بولسا ئۆز ئاھالىسىنى يەيدىغان زېمىن ئىكەن؛ بىز ئۇ يەردە كۆرگەنلەرنىڭ ھەممىسى يوغان ئادەملەر ئىكەن.

And they brought up an evil report of the land which they had spied out to the sons of Israel, saying, The land, through which we have gone to spy it out, is a land that eats up the inhabitants of it. And all the people that we saw in it are men of great stature.

33 بىز ئۇ يەرلەردە «نەفىلىيلەر» دېگەن [گىگانت] ئادەملەرنى كۆردۇق ‹دەرۋەقە ئاناقىيلارنىڭ ئەۋلادلىرى نەفىلىيلەردىن چىققاندۇر›؛ بىز ئۆزىمىزگە قارىساق چېكەتكىدەك تۇرىدىكەنمىز، بىز ئۇلارغىمۇ شۇنداق كۆرىنىدىكەنمىز، — دېدى.

And we saw there the giants, the sons of Anak, who come of the giants. And we were in our own sight as grasshoppers, and so we were in their sight.

The Spies Return from the Promised Land