يۇھاننا 1
| مۇقەددەمدە «كالام» بار ئىدى؛ كالام خۇدا بىلەن بىللە ئىدى ھەم كالام خۇدا ئىدى. | 1 |
The one who expresses [MET] ([God’s character/what God is like]) has always existed (from the beginning [MTY] [of everything/before everything began]). He has always existed with God, and he has God’s nature.
| ئۇ مۇقەددەمدە خۇدا بىلەن بىللە ئىدى. | 2 |
He always existed with God [before] he began [MTY] [to create anything].
| ئۇ ئارقىلىق بارلىق مەۋجۇداتلار يارىتىلدى ۋە بارلىق يارىتىلغانلارنىڭ ھېچبىرى ئۇنىڭسىز يارىتىلغان ئەمەس. | 3 |
He is the one by whom [God] caused everything to exist. He is the one who created absolutely everything [LIT].
| ئۇنىڭدا ھاياتلىق بار ئىدى ۋە شۇ ھاياتلىق ئىنسانلارغا نۇر ئېلىپ كەلدى. | 4 |
He is the one who [caused everything to] live. He, who caused us people to live, [revealed to us the truth about God as] a light [MET] [reveals what is in the darkness].
| ۋە نۇر قاراڭغۇلۇقتا پارلايدۇ ۋە قاراڭغۇلۇق بولسا نۇرنى ھېچ بېسىپ چۈشەلىگەن ئەمەس. | 5 |
People do not want him to reveal [that what they do is evil] [MET], just [like] darkness [is evil]. But [just like] darkness cannot put out light [MET], [evil people have never prevented the one who was like a light from revealing God’s truth] (OR, [evil people have never] understood the [one who was like] a light.)
| بىر ئادەم خۇدادىن كەلدى. ئۇنىڭ ئىسمى يەھيا ئىدى. | 6 |
A man whose name was John was sent by God {God sent a man whose name was John}.
| ئۇ گۇۋاھلىق بېرىش ئۈچۈن، يەنى ھەممە ئىنسان ئۆزى ئارقىلىق ئىشەندۈرۈلسۇن، دەپ نۇرغا گۇۋاھچى بولۇشقا كەلگەنىدى. | 7 |
He came to tell people [about the one who was like] [MET] a light. He came to show that everything that the [one who was like a light] [MET] said was true, in order that he could enable all people to believe [in the one who was like a light].
| [يەھيانىڭ] ئۆزى شۇ نۇر ئەمەس، بەلكى پەقەت شۇ نۇرغا گۇۋاھلىق بېرىشكە كەلگەنىدى. | 8 |
John himself was not the [one who was like a] light [MET]. Instead, he came to tell others about that [one who was like a] light.
| ھەقىقىي نۇر، يەنى پۈتكۈل ئىنساننى يورۇتقۇچى نۇر دۇنياغا كېلىۋاتقانىدى. | 9 |
[While John was doing that], the one who was truly [like] a light was about to show himself to the world. He was the one who enables all people [to know about God, as] a light [MET] enables [people to know what is in the darkness].
| ئۇ دۇنيادا بولغان ۋە دۇنيا ئۇ ئارقىلىق بارلىققا كەلتۈرۈلگەن بولسىمۇ، لېكىن دۇنيا ئۇنى تونۇمىدى. | 10 |
Although the one [who was like a light] was [here] on the earth, and although he was the one whom [God] caused to create everything, [most] people [MTY, HYP] did not realize who he [was]. (OR, although he was the one whom [God] caused to create everything, [most] people did not accept him.)
| ئۇ ئۆزىنىڭكىلەرگە كەلگەن بولسىمۇ، بىراق ئۇنى ئۆز خەلقى قوبۇل قىلمىدى. | 11 |
Although he came to the land that belonged to him [because he created it, most of] his own people, [the Jews], rejected him (OR, did not accept him).
| شۇنداقتىمۇ، ئۇ ئۆزىنى قوبۇل قىلغانلار، يەنى ئۆز نامىغا ئېتىقاد قىلغانلارنىڭ ھەممىسىگە خۇدانىڭ پەرزەنتى بولۇش ھوقۇقىنى ئاتا قىلدى. | 12 |
But those [of us who welcomed him, God] authorized [that we would have a relationship with] him [MET] [like] children [have a relationship with their father]. We were people who believed [that what he said] about himself [MTY] [was true].
| ئۇنى قوبۇل قىلغان مۇشۇلار يا قاندىن، يا ئەتلەردىن، يا ئىنسان ئىرادىسىدىن ئەمەس، بەلكى خۇدادىن تۆرەلگەن بولىدۇ. | 13 |
We became [like God’s children], not because our ancestors [belonged to God], or because of someone’s sexual desires, nor because some man desired to have children like himself. Instead, we were caused by God {God caused us} to become [like] his children.
| كالام ئىنسان بولدى ھەم ئارىمىزدا ماكانلاشتى ۋە بىز ئۇنىڭ شان-شەرىپىگە قارىدۇق؛ ئۇ شان-شەرەپ بولسا، ئاتىنىڭ يېنىدىن كەلگەن، مېھىر-شەپقەت ۋە ھەقىقەتكە تولغان بىردىنبىر يېگانە ئوغلىنىڭكىدۇر. | 14 |
The one who expresses [MET] ([God’s character/what God is like]) became a human being, and he lived among us [for a while]. As a result, we saw how wonderful he is. He came from [God] his father, and there was no other person as wonderful as he. He was wonderful because he always acted (kindly toward us/in ways we did not deserve), and he always [spoke] truthfully to us [about God].
| (يەھيا ئۇنىڭغا گۇۋاھلىق بېرىپ: ــ مانا، مەن [سىلەرگە]: «مەندىن كېيىن كەلگۈچى مەندىن ئۈستۈندۇر، چۈنكى ئۇ مەن دۇنياغا كېلىشتىن بۇرۇنلا بولغانىدى» دېگىنىم دەل مۇشۇ كىشىدۇر! ــ دەپ جار قىلدى) | 15 |
[One day] when John was telling people about him, [he saw Jesus]. Then he shouted to them, “I told you [previously] that someone will come later who is more important than I am, since he existed [long] before me. This [is the man I was talking about]!”
| چۈنكى ھەممىمىز ئۇنىڭدىكى تولۇپ تاشقانلاردىن ئىلتىپات ئۈستىگە ئىلتىپات ئالدۇق. | 16 |
We have all benefited very much from what he has done. Again and again, he has acted in kind way toward us in ways we did not deserve.
| چۈنكى تەۋرات قانۇنى مۇسا [پەيغەمبەر] ئارقىلىق يەتكۈزۈلگەنىدى؛ لېكىن مېھىر-شەپقەت ۋە ھەقىقەت ئەيسا مەسىھ ئارقىلىق يەتكۈزۈلدى. | 17 |
Moses proclaimed [God’s] laws [to our ancestors]. But what Jesus Christ did for us [was much better]. He acted in kindness toward us in ways we did not deserve and told us the truth [about God].
| خۇدانى ھېچكىم كۆرۈپ باققان ئەمەس؛ بىراق ئاتىنىڭ قۇچىقىدا تۇرغۇچى، يەنى بىردىنبىر ئوغۇل ئۇنى ئايان قىلدى. | 18 |
No one has ever seen God. But God’s only Son, [Jesus], who has always had a very close relationship with God, has told us about God.
| يېرۇسالېمدىكى يەھۇدىيلار يەھيادىن «سەن كىمسەن؟» دەپ سۈرۈشتە قىلىشقا كاھىنلار بىلەن لاۋىيلارنى ئۇنىڭ يېنىغا ئەۋەتكەندە، ئۇنىڭ ئۇلارغا جاۋابەن بەرگەن گۇۋاھلىقى مۇنداق ئىدى: | 19 |
The Jewish [leaders] [SYN] in Jerusalem [city] sent some [Jewish] priests and (Levites/men who worked in the temple) to where John was, to ask him some questions. They said to him, “What do you [claim about] yourself?”
| ئۇ ئېتىراپ قىلىپ، ھېچ ئىككىلەنمەي: ــ «مەن مەسىھ ئەمەسمەن» ــ دەپ ئېنىق ئېتىراپ قىلدى. | 20 |
So John told them the truth, and he told them clearly [DOU]. He said, “[I] am not (the Messiah/God’s chosen king)!”
| ئۇلار ئۇنىڭدىن: ــ ئۇنداقتا ئۆزۈڭ كىم بولىسەن؟ ئىلياس [پەيغەمبەر]مۇسەن؟ ــ دەپ سورىدى. ــ ياق، مەن ئۇ ئەمەسمەن، ــ دېدى ئۇ. ــ ئەمىسە، سەن ھېلىقى پەيغەمبەرمۇسەن؟ ــ دەپ سورىدى ئۇلار. ئۇ يەنە: ــ ياق! ــ دېدى. | 21 |
Then they asked him, “Then what [do you say about yourself]? Are you [the prophet] Elijah [that was prophesied to return] {([someone/another prophet]) [prophesied would return]} [before the Messiah]?” He replied, “No, [I] am not.” Then they asked him, “Are you the prophet [like Moses that] ([we are waiting for/God promised to send])?” He replied, “No.”
| شۇڭا ئۇلار ئۇنىڭدىن: ــ ئۇنداقتا، سەن زادى كىم بولىسەن؟ بىزنى ئەۋەتكەنلەرگە جاۋاب بېرىشىمىز ئۈچۈن، [بىزگە ئېيتقىن]، ئۆزۈڭ توغرۇلۇق نېمە دەيسەن؟ ــ دەپ سورىدى. | 22 |
So they asked him, “Then who do you [claim to be]? [Tell us] so that we can [go back and] report to those who sent us. What do you say about yourself?”
| يەھيا مۇنداق جاۋاب بەردى: ــ يەشايا پەيغەمبەر بۇرۇن ئېيتقاندەك، چۆلدە «رەبنىڭ يولىنى تۈز قىلىڭلار» دەپ توۋلايدىغان ئاۋازدۇرمەن! | 23 |
John replied, “[I] am the one [the prophet Isaiah said] would proclaim [this new message] loudly [to the people who would pass by] in this desolate area: ‘Prepare [yourselves to receive] the Lord when he comes [MET], [just like people prepare] a road [for an important official].
| ئەمدى [يېرۇسالېمدىن] ئەۋەتىلگەنلەر پەرىسىيلەردىن ئىدى. ئۇلار يەنە يەھيادىن: ــ سەن يا مەسىھ، يا ئىلياس ياكى ھېلىقى پەيغەمبەر بولمىساڭ، نېمە دەپ كىشىلەرنى سۇغا چۆمۈلدۈرىسەن؟ ــ دەپ سورىدى. | 24 |
Some of those people [who were questioning] John were ones who had been sent by the Pharisee [religious group] {whom the Pharisee [religious group] had sent}.
| 25 |
They asked John, “Since [you say] you are not the Messiah, nor [the prophet] Elijah, nor the prophet [like Moses], [what authority] do you have? [Furthermore], why are you baptizing [Jews, treating them as though they were non-Jews who wanted to become Jews]?”
| يەھيا ئۇلارغا مۇنداق دەپ جاۋاب بەردى: ــ مەن كىشىلەرنى سۇغىلا چۆمۈلدۈرىمەن، لېكىن ئاراڭلاردا تۇرغۇچى سىلەر تونۇمىغان بىرسى بار؛ | 26 |
John replied, “I am [just] baptizing people with water [to prepare them to welcome the Messiah]. But [right now] someone is among you whom you people do not know.
| ئۇ مەندىن كېيىن كەلگۈچى بولۇپ، مەن ھەتتا ئۇنىڭ كەشىنىڭ بوغقۇچىنى يېشىشكىمۇ لايىق ئەمەسمەن! | 27 |
He [will preach to you] after I [am gone]. [He is so important that] I am not worthy to [serve him as a slave] [MET] [by] untying his sandals.”
| بۇ ئىشلار ئىئوردان دەرياسىنىڭ شەرقىي قېتىدىكى بەيت-ئانىيا يېزىسىدا، يەنى يەھيا پەيغەمبەر كىشىلەرنى [سۇغا] چۆمۈلدۈرۈۋاتقان يەردە يۈز بەرگەنىدى. | 28 |
Those things happened at [a place called] Bethany, on the [east] side of the Jordan [River], where John was baptizing people.
| ئەتىسى، يەھيا ئەيسانىڭ ئۆزىگە قاراپ كېلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ مۇنداق دېدى: ــ مانا، پۈتكۈل دۇنيانىڭ گۇناھلىرىنى ئېلىپ تاشلايدىغان خۇدانىڭ قوزىسى! | 29 |
The next day John saw Jesus coming toward him. He said to the people, “Look! Here is the [man whom] God [has appointed to be a sacrifice] [MET], [like] the lambs [that the people of Israel sacrificed! By sacrificing himself] he will [make it possible for everyone in] the world to be no longer [guilty for having] sinned.
| مانا، مەن [سىلەرگە]: «مەندىن كېيىن كەلگۈچى بىرسى بار، ئۇ مەندىن ئۈستۈندۇر، چۈنكى ئۇ مەن دۇنيادا بولۇشتىن بۇرۇنلا بولغانىدى» دېگىنىم دەل مۇشۇ كىشىدۇر! | 30 |
He is the one about whom I said [before], ‘Someone will come later who is more important than I am, since he existed [long] before me.’
| مەن بۇرۇن ئۇنى بىلمىسەممۇ، لېكىن ئۇنى ئىسرائىلغا ئايان بولسۇن دەپ، كىشىلەرنى سۇغا چۆمۈلدۈرگىلى كەلدىم. | 31 |
I myself did not [previously] recognize that he [was the Messiah]. But [now I know who he is], and I have baptized people with water to enable [you people of] Israel to recognize who he is.”
| يەھيا يەنە گۇۋاھلىق بېرىپ مۇنداق دېدى: ــ مەن روھنىڭ پاختەك ھالىتىدە ئاسماندىن چۈشۈپ، ئۇنىڭ ئۈستىگە قونغانلىقىنى كۆردۈم. | 32 |
John spoke clearly [what God had shown him about Jesus]. He said, “I saw [God’s] Spirit as he was descending from heaven in the form of a dove. The Spirit remained on Jesus.
| مەن ئەسلىدە ئۇنى بىلمىگەنىدىم؛ لېكىن مېنى كىشىلەرنى سۇغا چۆمۈلدۈرۈشكە ئەۋەتكۈچى ماڭا: «سەن روھنىڭ چۈشۈپ، كىمنىڭ ئۈستىگە قونغانلىقىنى كۆرسەڭ، ئۇ كىشىلەرنى مۇقەددەس روھقا چۆمۈلدۈرگۈچى بولىدۇ!» دېگەنىدى. | 33 |
I myself did not know [previously] that he [was the Messiah]. However, [God] sent me to baptize people with water, [people who said they wanted to turn from their sinful ways. While I was doing that], God told me, ‘The man on whom you will see my Spirit descend and remain is the one who will put the Holy Spirit within you [(pl) to truly change your lives].’
| مەن دەرۋەقە شۇ ئىشنى كۆردۈم، شۇڭا ئۇنىڭ ھەقىقەتەن خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەنلىكىگە گۇۋاھلىق بەردىم! | 34 |
I saw [the Spirit descend on him], and I tell you that he is (the Son of God/the person who is both God and man).”
| ئەتىسى، يەھيا ئىككى مۇخلىسى بىلەن يەنە شۇ يەردە تۇراتتى. | 35 |
The next day John was at the same place again (with two of us/with two of his disciples).
| ئۇ [ئۇ يەردىن] مېڭىپ كېتىۋاتقان ئەيسانى كۆرۈپ: ــ قاراڭلار! خۇدانىڭ قوزىسى! ــ دېدى. | 36 |
When he saw Jesus passing by, he said, “Look! There is the man God [has appointed to be a sacrifice, like] the lambs [MET] [the people of Israel have sacrificed!]”
| ئۇنىڭ بۇ سۆزىنى ئاڭلىغان ئىككى مۇخلىس ئەيسانىڭ كەينىدىن مېڭىشتى. | 37 |
(When we/those two disciples) heard John say this, we/they went with Jesus.
| ئەيسا كەينىگە بۇرۇلۇپ، ئۇلارنىڭ ئەگىشىپ كېلىۋاتقىنىنى كۆرۈپ ئۇلاردىن: ــ نېمە ئىزدەيسىلەر؟ ــ دەپ سورىدى. ئۇلار: ــ راببى (بۇ [ئىبرانىيچە سۆز بولۇپ]، «ئۇستاز» دېگەن مەنىدە)، قەيەردە تۇرىسەن؟ ــ دېدى. | 38 |
Jesus turned around and saw us/them coming behind him. So he asked us/them, “What do you want?” We/They replied, “Teacher, [tell us] where you are staying, [because we want to talk with you].”
| ــ بېرىپ كۆرۈڭلار، ــ دېدى ئۇ. شۇنىڭ بىلەن، ئۇلار بېرىپ ئۇنىڭ قەيەردە تۇرىدىغانلىقىنى كۆردى ۋە ئۇ كۈنى ئۇنىڭ بىلەن بىللە تۇردى (بۇ ۋاقىت شۇ كۈننىڭ ئونىنچى سائىتى ئىدى). | 39 |
He replied, “Come [with me], and you will see [where I am staying]!” So we/they went with him and saw where he was staying. We/They stayed with him until about 4 o’clock (OR, from about 4 PM until the next day).
| يەھيا [پەيغەمبەرنىڭ] يۇقىرىقى سۆزىنى ئاڭلاپ، ئەيسانىڭ كەينىدىن ماڭغان ئىككىيلەننىڭ بىرى سىمون پېترۇسنىڭ ئىنىسى ئاندرىياس ئىدى. | 40 |
(One of us/One of the two men) who heard what John had said and who went with Jesus was Andrew, Simon Peter’s [younger] brother.
| ئاندرىياس ئاۋۋال ئۆز ئاكىسى سىموننى تېپىپ، ئۇنىڭغا: ــ بىز «مەسىھ»نى تاپتۇق! ــ دېدى («مەسىھ» ئىبرانىيچە سۆز بولۇپ، گرېك تىلىدا «خرىستوس» دەپ تەرجىمە قىلىنىدۇ) | 41 |
[After Andrew left Jesus], the first thing he did was to find his own [older] brother Simon and say to him, “We have found the Messiah!”
| ۋە ئاكىسىنى ئەيسانىڭ ئالدىغا ئېلىپ باردى. ئەيسا ئۇنىڭغا قاراپ: سەن يۇنۇسنىڭ ئوغلى سىمون؛ بۇنىڭدىن كېيىن «كىفاس» دەپ ئاتىلىسەن، ــ دېدى (مەنىسى «تاش»تۇر). | 42 |
Then he took Simon to Jesus. Jesus looked intently at him, and then said, “You are Simon. Your father’s name is John. You will be given {[I] will give you} the name Cephas.” [Cephas is an Aramaic name that means ‘solid rock’. It] means [the same in Greek as the name] Peter.
| ئەتىسى، ئەيسا گالىلىيە ئۆلكىسىگە يول ئالماقچى ئىدى. ئۇ فىلىپنى تېپىپ، ئۇنىڭغا: ــ ماڭا ئەگىشىپ ماڭ! ــ دېدى | 43 |
The next day [Jesus] decided to leave [the Jordan River valley]. He went to Galilee [district] and (OR, on the way there he) found a man named Philip. Jesus said to him, “Come with me!”
| (فىلىپ بەيت-سائىدالىق بولۇپ، ئاندرىياس بىلەن پېترۇسنىڭ يۇرتدىشى ئىدى). | 44 |
Philip and Andrew and Peter were all from Bethsaida [town].
| فىلىپ ناتانىيەلنى تېپىپ، ئۇنىڭغا: ــ مۇسا پەيغەمبەر تەۋراتتا ۋە باشقا پەيغەمبەرلەرمۇ [يازمىلىرىدا] بېشارەت قىلىپ يازغان زاتنى تاپتۇق. ئۇ بولسا يۈسۈپنىڭ ئوغلى ناسارەتلىك ئەيسا ئىكەن! ــ دېدى. | 45 |
Then Philip [searched for] Nathaniel and found him, and said to him, “We have met [the Messiah], the one Moses [wrote about]! The prophets also [prophesied that he would come]. He is Jesus, from Nazareth [town]. His father’s name is Joseph.”
| بىراق ناتانىيەل: ــ ناسارەت دېگەن جايدىن ياخشى بىرنېمە چىقامدۇ؟! ــ دېدى. كېلىپ كۆرۈپ باق! ــ دېدى فىلىپ. | 46 |
Nathaniel replied, “Nazareth? (Nothing good can come from [such an unimportant place]!/Can anything good come from [such an unimportant place]?) [RHQ]” Philip replied, “Come and see!”
| ئەيسا ناتانىيەلنىڭ ئۆزىنىڭ ئالدىغا كېلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، ئۇ توغرۇلۇق: ــ مانا، ئىچىدە قىلچە ھىيلە-مىكرىسى يوق ھەقىقىي بىر ئىسرائىللىق! ــ دېدى. | 47 |
When Jesus saw Nathaniel approaching, he said about Nathaniel, “Here is an example of a good Israelite! He never deceives anyone!”
| ناتانىيەل: ــ مېنى قەيېرىمدىن بىلدىڭ؟ ــ دەپ سورىدى. ئەيسا ئۇنىڭغا جاۋاب بېرىپ: ــ فىلىپ سېنى چاقىرىشتىن ئاۋۋال، سېنىڭ ئەنجۈر دەرىخىنىڭ تۈۋىدە ئولتۇرغانلىقىڭنى كۆرگەنىدىم، ــ دېدى. | 48 |
Nathaniel asked him, “How do you know what I [am like]?” Jesus replied, “I saw you before Philip called you, when you were [by yourself] under the fig tree.”
| ناتانىيەل جاۋابەن: ــ ئۇستاز، سەن خۇدانىڭ ئوغلى، ئىسرائىلنىڭ پادىشاھىسەن! ــ دېدى. | 49 |
Then Nathaniel declared, “Teacher, you [must be] (the Son of God/the person who is both God and man)! You are the King of Israel [we have been waiting for]!”
| ئەيسا ئۇنىڭغا جاۋابەن: ــ سېنى ئەنجۈر دەرىخىنىڭ تۈۋىدە كۆرگەنلىكىمنى ئېيتقانلىقىم ئۈچۈن ئىشىنىۋاتامسەن؟ بۇنىڭدىنمۇ چوڭ ئىشلارنى كۆرىسەن! ــ دېدى | 50 |
Jesus replied to him, “You [RHQ] believe [those things about me] because I told you I saw you when you were under the fig tree. [I was able to see you supernaturally even though I was far away from you]. But you will see [me do] things that are more surprising than that!”
| ۋە يەنە: ــ بەرھەق، بەرھەق سىلەرگە ئېيتىپ قويايكى، سىلەر ئاسمانلار ئېچىلىپ، خۇدانىڭ پەرىشتىلىرىنىڭ ئىنسانئوغلىنىڭ ئۈستىدىن چىقىپ-چۈشۈپ يۈرىدىغانلىقىنى كۆرىسىلەر! ــ دېدى. | 51 |
Then Jesus said to him, “This is the absolute truth: [Just like what your ancestor Jacob saw long ago in a vision], some day you [(pl)] will see heaven opened up, and you will see God’s angels ascending from me and descending on me, the one who came from heaven.”
