< يۇھاننا 1 >

مۇقەددەمدە «كالام» بار ئىدى؛ كالام خۇدا بىلەن بىللە ئىدى ھەم كالام خۇدا ئىدى. 1
ⲁ̅ϧⲉⲛ ⳿ⲧⲁⲣⲭⲏ ⲛⲉ ⲡⲓⲥⲁϫⲓ ⲡⲉ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲓⲥⲁϫⲓ ⲛⲁϥⲭⲏ ϧⲁⲧⲉⲛ ⲫϯ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲉ ⲟⲩⲛⲟⲩϯ ⲡⲉ ⲡⲓⲥⲁϫⲓ.
ئۇ مۇقەددەمدە خۇدا بىلەن بىللە ئىدى. 2
ⲃ̅ⲫⲁⲓ ⳿ⲉⲛⲁϥⲭⲏ ⲓⲥϫⲉⲛ ϩⲏ ϧⲁⲧⲉⲛ ⲫϯ.
ئۇ ئارقىلىق بارلىق مەۋجۇداتلار يارىتىلدى ۋە بارلىق يارىتىلغانلارنىڭ ھېچبىرى ئۇنىڭسىز يارىتىلغان ئەمەس. 3
ⲅ̅ϩⲱⲃ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲁⲩϣⲱⲡⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲟⲧϥ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲧϭⲛⲟⲩϥ ⳿ⲙⲡⲉ ⳿ϩⲗⲓ ϣⲱⲡⲓ ϧⲉⲛ ⲫⲏⲉⲧⲁϥϣⲱⲡⲓ.
ئۇنىڭدا ھاياتلىق بار ئىدى ۋە شۇ ھاياتلىق ئىنسانلارغا نۇر ئېلىپ كەلدى. 4
ⲇ̅ⲛⲉ ⳿ⲡⲱⲛϧ ⲡⲉⲧⲉ⳿ⲛϧⲏⲧϥ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲡⲱⲛϧ ⲛⲉ ⳿ⲫⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⳿ⲛⲛⲓⲣⲱⲙⲓ ⲡⲉ.
ۋە نۇر قاراڭغۇلۇقتا پارلايدۇ ۋە قاراڭغۇلۇق بولسا نۇرنى ھېچ بېسىپ چۈشەلىگەن ئەمەس. 5
ⲉ̅ⲟⲩⲟϩ ⲡⲓⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ϧⲉⲛ ⲡⲓⲭⲁⲕⲓ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲙⲡⲉ ⲡⲓⲭⲁⲕⲓ ⲧⲁϩⲟϥ.
بىر ئادەم خۇدادىن كەلدى. ئۇنىڭ ئىسمى يەھيا ئىدى. 6
ⲋ̅ⲁϥϣⲱⲡⲓ ⳿ⲛϫⲉ ⲟⲩⲣⲱⲙⲓ ⳿ⲉⲁⲩⲟⲩⲟⲣⲡϥ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲉⲛ ⲫϯ ⳿ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲛ ⲡⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ.
ئۇ گۇۋاھلىق بېرىش ئۈچۈن، يەنى ھەممە ئىنسان ئۆزى ئارقىلىق ئىشەندۈرۈلسۇن، دەپ نۇرغا گۇۋاھچى بولۇشقا كەلگەنىدى. 7
ⲍ̅ⲫⲁⲓ ⲁϥ⳿ⲓ ⲉⲩⲙⲉⲧⲙⲉⲑⲣⲉ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉϥⲉⲣⲙⲉⲑⲣⲉ ϧⲁ ⲡⲓⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉ ⲟⲩⲟⲛ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲛⲁϩϯ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲟⲧϥ.
[يەھيانىڭ] ئۆزى شۇ نۇر ئەمەس، بەلكى پەقەت شۇ نۇرغا گۇۋاھلىق بېرىشكە كەلگەنىدى. 8
ⲏ̅ⲛⲉ ⳿ⲛⲑⲟϥ ⲁⲛ ⲡⲉ ⲡⲓⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⲁⲗⲗⲁ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉϥⲉⲣⲙⲉⲑⲣⲉ ϧⲁ ⲡⲓⲟⲩⲱⲓⲛⲓ.
ھەقىقىي نۇر، يەنى پۈتكۈل ئىنساننى يورۇتقۇچى نۇر دۇنياغا كېلىۋاتقانىدى. 9
ⲑ̅ⲛⲁϥϣⲟⲡ ⳿ⲛϫⲉ ⲡⲓⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⳿ⲛⲧⲁ⳿ⲫⲙⲏⲓ ⲫⲏⲉⲧⲉⲣⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⳿ⲉⲣⲱⲙⲓ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲉⲑⲛⲏⲟⲩ ⳿ⲉⲡⲓⲕⲟⲥⲙⲟⲥ.
ئۇ دۇنيادا بولغان ۋە دۇنيا ئۇ ئارقىلىق بارلىققا كەلتۈرۈلگەن بولسىمۇ، لېكىن دۇنيا ئۇنى تونۇمىدى. 10
ⲓ̅ⲛⲁϥⲭⲏ ϧⲉⲛ ⲡⲓⲕⲟⲥⲙⲟⲥ ⲡⲉ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲓⲕⲟⲥⲙⲟⲥ ⲁϥϣⲱⲡⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲟⲧϥ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲙⲡⲉ ⲡⲓⲕⲟⲥⲙⲟⲥ ⲥⲟⲩⲱⲛϥ.
ئۇ ئۆزىنىڭكىلەرگە كەلگەن بولسىمۇ، بىراق ئۇنى ئۆز خەلقى قوبۇل قىلمىدى. 11
ⲓ̅ⲁ̅ⲁϥ⳿ⲓ ϩⲁ ⲛⲏⲉⲧⲉⲛⲟⲩϥ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲉⲧⲉⲛⲟⲩϥ ⳿ⲙⲡⲟⲩϣⲟⲡϥ ⳿ⲉⲣⲱⲟⲩ.
شۇنداقتىمۇ، ئۇ ئۆزىنى قوبۇل قىلغانلار، يەنى ئۆز نامىغا ئېتىقاد قىلغانلارنىڭ ھەممىسىگە خۇدانىڭ پەرزەنتى بولۇش ھوقۇقىنى ئاتا قىلدى. 12
ⲓ̅ⲃ̅ⲛⲏ ⲇⲉ ⲉⲧⲁⲩϣⲟⲡϥ ⳿ⲉⲣⲱⲟⲩ ⲁϥϯⲉⲣϣⲓϣⲓ ⲛⲱⲟⲩ ⳿ⲉⲉⲣϣⲏⲣⲓ ⳿ⲛⲛⲟⲩϯ ⲛⲏⲉⲑⲛⲁϩϯ ⳿ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲛ.
ئۇنى قوبۇل قىلغان مۇشۇلار يا قاندىن، يا ئەتلەردىن، يا ئىنسان ئىرادىسىدىن ئەمەس، بەلكى خۇدادىن تۆرەلگەن بولىدۇ. 13
ⲓ̅ⲅ̅ⲛⲏ ⲇⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⳿ⲥⲛⲟϥ ⲁⲛ ⲛⲉ ⲟⲩⲇⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⳿ⲫⲟⲩⲱϣ ⳿ⲛⲥⲁⲣⲝ ⲁⲛ ⲛⲉ ⲟⲩⲇⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⳿ⲫⲟⲩⲱϣ ⳿ⲛⲣⲱⲙⲓ ⲁⲛ ⲛⲉ ⲁⲗⲗⲁ ⲉⲧⲁⲩⲙⲁⲥⲟⲩ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲫϯ.
كالام ئىنسان بولدى ھەم ئارىمىزدا ماكانلاشتى ۋە بىز ئۇنىڭ شان-شەرىپىگە قارىدۇق؛ ئۇ شان-شەرەپ بولسا، ئاتىنىڭ يېنىدىن كەلگەن، مېھىر-شەپقەت ۋە ھەقىقەتكە تولغان بىردىنبىر يېگانە ئوغلىنىڭكىدۇر. 14
ⲓ̅ⲇ̅ⲟⲩⲟϩ ⲡⲓⲥⲁϫⲓ ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲥⲁⲣⲝ ⲟⲩⲟϩ ⲁϥϣⲱⲡⲓ ⳿ⲛ⳿ϧⲣⲏⲓ ⳿ⲛϧⲏⲧⲉⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲛⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲡⲉϥⲱⲟⲩ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲏϯ ⳿ⲙ⳿ⲡⲱⲟⲩ ⳿ⲛⲟⲩϣⲏⲣⲓ ⳿ⲙⲙⲁⲩⲁⲧϥ ⳿ⲛⲧⲟⲧϥ ⳿ⲙⲡⲉϥⲓⲱⲧ ⲉϥⲙⲉϩ ⳿ⲛ⳿ϩⲙⲟⲧ ⲛⲉⲙ ⲙⲉⲑⲙⲏⲓ.
(يەھيا ئۇنىڭغا گۇۋاھلىق بېرىپ: ــ مانا، مەن [سىلەرگە]: «مەندىن كېيىن كەلگۈچى مەندىن ئۈستۈندۇر، چۈنكى ئۇ مەن دۇنياغا كېلىشتىن بۇرۇنلا بولغانىدى» دېگىنىم دەل مۇشۇ كىشىدۇر! ــ دەپ جار قىلدى) 15
ⲓ̅ⲉ̅ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ⳿ϥⲉⲣⲙⲉⲑⲣⲉ ⲉⲑⲃⲏⲧϥ ⲟⲩⲟϩ ⳿ϥⲱϣ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲉϥϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲫⲁⲓ ⲫⲏⲉⲧⲁⲓϫⲟϥ ⲉⲑⲃⲏⲧϥ ϫⲉ ⲫⲏⲉⲑⲛⲏⲟⲩ ⲙⲉⲛⲉⲛⲥⲱⲓ ⲁϥⲉⲣϣⲟⲣⲡ ⳿ⲉⲣⲟⲓ ϫⲉ ⲛⲉ ⲟⲩϣⲟⲣⲡ ⳿ⲉⲣⲟⲓ ⲣⲱ ⲡⲉ.
چۈنكى ھەممىمىز ئۇنىڭدىكى تولۇپ تاشقانلاردىن ئىلتىپات ئۈستىگە ئىلتىپات ئالدۇق. 16
ⲓ̅ⲋ̅ϫⲉ ⳿ⲁⲛⲟⲛ ⲧⲏⲣⲉⲛ ⲁⲛϭⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲡⲉϥⲙⲟϩ ⲛⲉⲙ ⲟⲩ⳿ϩⲙⲟⲧ ⳿ⲛ⳿ⲧϣⲉⲃⲓⲱ ⳿ⲛⲟⲩ⳿ϩⲙⲟⲧ.
چۈنكى تەۋرات قانۇنى مۇسا [پەيغەمبەر] ئارقىلىق يەتكۈزۈلگەنىدى؛ لېكىن مېھىر-شەپقەت ۋە ھەقىقەت ئەيسا مەسىھ ئارقىلىق يەتكۈزۈلدى. 17
ⲓ̅ⲍ̅ϫⲉ ⲡⲓⲛⲟⲙⲟⲥ ⲁⲩⲧⲏⲓϥ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲉⲛ ⲙⲱ⳿ⲩⲥⲏⲥ ⲡⲓ⳿ϩⲙⲟⲧ ⲇⲉ ⲛⲉⲙ ϯⲙⲉⲑⲙⲏⲓ ⲁⲩϣⲱⲡⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓⲧⲉⲛ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ Ⲡⲭ̅ⲥ̅.
خۇدانى ھېچكىم كۆرۈپ باققان ئەمەس؛ بىراق ئاتىنىڭ قۇچىقىدا تۇرغۇچى، يەنى بىردىنبىر ئوغۇل ئۇنى ئايان قىلدى. 18
ⲓ̅ⲏ̅ⲫϯ ⳿ⲙⲡⲉ ⳿ϩⲗⲓ ⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲣⲟϥ ⳿ⲉⲛⲉϩ ⲡⲓⲙⲟⲛⲟⲅⲉⲛⲏ ⲥ ⳿ⲛⲛⲟⲩϯ ⲫⲏⲉⲧⲭⲏ ϧⲉⲛ ⲕⲉⲛϥ ⳿ⲙⲡⲉϥⲓⲱⲧ ⳿ⲛⲑⲟϥ ⲡⲉⲧⲁϥⲥⲁϫⲓ.
يېرۇسالېمدىكى يەھۇدىيلار يەھيادىن «سەن كىمسەن؟» دەپ سۈرۈشتە قىلىشقا كاھىنلار بىلەن لاۋىيلارنى ئۇنىڭ يېنىغا ئەۋەتكەندە، ئۇنىڭ ئۇلارغا جاۋابەن بەرگەن گۇۋاھلىقى مۇنداق ئىدى: 19
ⲓ̅ⲑ̅ⲟⲩⲟϩ ⲑⲁⲓ ⲧⲉ ϯⲙⲉⲧⲙⲉⲑⲣⲉ ⳿ⲛⲧⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ϩⲟⲧⲉ ⲉⲧⲁⲩⲟⲩⲱⲣⲡ ϩⲁⲣⲟϥ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲓⲓⲟⲩⲇⲁⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⳿ⲓⲗ̅ⲏ̅ⲙ̅ ⳿ⲛϩⲁⲛⲟⲩⲏⲃ ⲛⲉⲙ ϩⲁⲛⲗⲉⲩⲓⲧⲏⲥ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲟⲩϣⲉⲛϥ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲛⲓⲙ.
ئۇ ئېتىراپ قىلىپ، ھېچ ئىككىلەنمەي: ــ «مەن مەسىھ ئەمەسمەن» ــ دەپ ئېنىق ئېتىراپ قىلدى. 20
ⲕ̅ⲟⲩⲟϩ ⲁϥⲟⲩⲱⲛϩ ⳿ⲙⲡⲉϥϫⲱⲗ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲟⲩⲟϩ ⲁϥⲟⲩⲱⲛϩ ϫⲉ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲁⲛ ⲡⲉ Ⲡⲭ̅ⲥ̅.
ئۇلار ئۇنىڭدىن: ــ ئۇنداقتا ئۆزۈڭ كىم بولىسەن؟ ئىلياس [پەيغەمبەر]مۇسەن؟ ــ دەپ سورىدى. ــ ياق، مەن ئۇ ئەمەسمەن، ــ دېدى ئۇ. ــ ئەمىسە، سەن ھېلىقى پەيغەمبەرمۇسەن؟ ــ دەپ سورىدى ئۇلار. ئۇ يەنە: ــ ياق! ــ دېدى. 21
ⲕ̅ⲁ̅ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩϣⲉⲛϥ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲡⲉ ⳿ⲏⲗⲓⲁⲥ ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⳿ⲙⲙⲟⲛ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲡⲉ ⲡⲓ⳿ⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲏⲥ ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲱ ϫⲉ ⳿ⲙⲙⲟⲛ.
شۇڭا ئۇلار ئۇنىڭدىن: ــ ئۇنداقتا، سەن زادى كىم بولىسەن؟ بىزنى ئەۋەتكەنلەرگە جاۋاب بېرىشىمىز ئۈچۈن، [بىزگە ئېيتقىن]، ئۆزۈڭ توغرۇلۇق نېمە دەيسەن؟ ــ دەپ سورىدى. 22
ⲕ̅ⲃ̅ⲡⲉϫⲱⲟⲩ ⲛⲁϥ ⲟⲩⲛ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲛⲓⲙ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉⲛϫⲉⲙ⳿ⲡϣⲓⲛⲓ ⳿ⲛⲛⲏⲉⲧⲁⲩⲧⲁⲟⲩⲟⲛ ⲟⲩ ⲡⲉⲧⲉⲕϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⲉⲑⲃⲏⲧⲕ.
يەھيا مۇنداق جاۋاب بەردى: ــ يەشايا پەيغەمبەر بۇرۇن ئېيتقاندەك، چۆلدە «رەبنىڭ يولىنى تۈز قىلىڭلار» دەپ توۋلايدىغان ئاۋازدۇرمەن! 23
ⲕ̅ⲅ̅ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲡⲉ ϯ⳿ⲥⲙⲏ ⲉⲧⲱϣ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϩⲓ ⳿ⲡϣⲁϥⲉ ϫⲉ ⲥⲟⲩⲧⲉⲛ ⲡⲓⲙⲱⲓⲧ ⳿ⲛⲧⲉ Ⲡ⳪ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲏϯ ⲉⲧⲁϥϫⲟⲥ ⳿ⲛϫⲉ ⳿ⲏⲥⲁ⳿ⲓⲁⲥ ⲡⲓ⳿ⲡⲣⲟⲫⲏ ⲧⲏⲥ.
ئەمدى [يېرۇسالېمدىن] ئەۋەتىلگەنلەر پەرىسىيلەردىن ئىدى. ئۇلار يەنە يەھيادىن: ــ سەن يا مەسىھ، يا ئىلياس ياكى ھېلىقى پەيغەمبەر بولمىساڭ، نېمە دەپ كىشىلەرنى سۇغا چۆمۈلدۈرىسەن؟ ــ دەپ سورىدى. 24
ⲕ̅ⲇ̅ⲟⲩⲟϩ ⲛⲉ ⲁⲩⲟⲩⲱⲣⲡ ⲡⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲛⲓⲫⲁⲣⲓⲥⲉⲟⲥ.
25
ⲕ̅ⲉ̅ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩϣⲉⲛϥ ⲉⲩϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲉⲑⲃⲉⲟⲩ ⳿ⲕϯⲱⲙⲥ ⲓⲥϫⲉ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲁⲛ ⲡⲉ Ⲡⲭ̅ⲥ̅ ⲟⲩⲇⲉ ⳿ⲏⲗⲓⲁⲥ ⲟⲩⲇⲉ ⲡⲓ⳿ⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲏⲥ.
يەھيا ئۇلارغا مۇنداق دەپ جاۋاب بەردى: ــ مەن كىشىلەرنى سۇغىلا چۆمۈلدۈرىمەن، لېكىن ئاراڭلاردا تۇرغۇچى سىلەر تونۇمىغان بىرسى بار؛ 26
ⲕ̅ⲋ̅ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲱ ⲛⲱⲟⲩ ⳿ⲛϫⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ⲉϥϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ϯⲱⲙⲥ ⳿ⲙⲙⲱⲧⲉⲛ ϧⲉⲛ ⲟⲩⲙⲱⲟⲩ ⳿ϥ⳿ⲟϩⲓ ⳿ⲉⲣⲁⲧϥ ϧⲉⲛ ⲧⲉⲧⲉⲛⲙⲏϯ ⳿ⲛϫⲉ ⲫⲏⲉⲧⲉⲧⲉⲛⲥⲱⲟⲩⲛ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⲁⲛ.
ئۇ مەندىن كېيىن كەلگۈچى بولۇپ، مەن ھەتتا ئۇنىڭ كەشىنىڭ بوغقۇچىنى يېشىشكىمۇ لايىق ئەمەسمەن! 27
ⲕ̅ⲍ̅ⲫⲏⲉⲑⲛⲏⲟⲩ ⲙⲉⲛⲉⲛⲥⲱⲓ ⲫⲏⲉⲧⲉ⳿ⲛϯ ⳿ⲙ⳿ⲡϣⲁ ⲁⲛ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲁϯⲟⲩⲱ ⳿ⲛⲟⲩⲙⲟⲩⲥⲉⲣ ⳿ⲛⲧⲉ ⲡⲉϥⲑⲱⲟⲩⲓ.
بۇ ئىشلار ئىئوردان دەرياسىنىڭ شەرقىي قېتىدىكى بەيت-ئانىيا يېزىسىدا، يەنى يەھيا پەيغەمبەر كىشىلەرنى [سۇغا] چۆمۈلدۈرۈۋاتقان يەردە يۈز بەرگەنىدى. 28
ⲕ̅ⲏ̅ⲛⲁⲓ ⲁⲩϣⲱⲡⲓ ϧⲉⲛ ⲃⲏⲑⲁⲛⲓ⳿ⲁ ϩⲓⲙⲏⲣ ⳿ⲙⲡⲓⲓⲟⲣⲇⲁⲛⲏⲥ ⲡⲓⲙⲁ ⲉⲛⲁⲣⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ϯⲱⲙⲥ ⳿ⲙⲙⲟϥ.
ئەتىسى، يەھيا ئەيسانىڭ ئۆزىگە قاراپ كېلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ مۇنداق دېدى: ــ مانا، پۈتكۈل دۇنيانىڭ گۇناھلىرىنى ئېلىپ تاشلايدىغان خۇدانىڭ قوزىسى! 29
ⲕ̅ⲑ̅⳿ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲥϯ ⲇⲉ ⲁϥⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲒⲏ̅ⲥ̅ ⲉϥⲛⲏⲟⲩ ϩⲁⲣⲟϥ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⲓⲥ ⲡⲓϩⲓⲏⲃ ⳿ⲛⲧⲉ ⲫϯ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁⲱⲗⲓ ⳿ⲙ⳿ⲫⲛⲟⲃⲓ ⳿ⲙⲡⲓⲕⲟⲥⲙⲟⲥ.
مانا، مەن [سىلەرگە]: «مەندىن كېيىن كەلگۈچى بىرسى بار، ئۇ مەندىن ئۈستۈندۇر، چۈنكى ئۇ مەن دۇنيادا بولۇشتىن بۇرۇنلا بولغانىدى» دېگىنىم دەل مۇشۇ كىشىدۇر! 30
ⲗ̅ⲫⲁⲓ ⲡⲉ ⲫⲏⲉⲧⲁⲓϫⲟⲥ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲉⲑⲃⲏⲧⲕ ϫⲉ ⳿ϥⲛⲏⲟⲩ ⲙⲉⲛⲉⲛⲥⲱⲓ ⳿ⲛϫⲉ ⲟⲩⲣⲱⲙⲓ ⳿ⲉⲁϥⲉⲣϣⲟⲣⲡ ⳿ⲉⲣⲟⲓ ϫⲉ ⲟⲩϣⲟⲣⲡ ⳿ⲉⲣⲟⲓ ⲣⲱ ⲡⲉ.
مەن بۇرۇن ئۇنى بىلمىسەممۇ، لېكىن ئۇنى ئىسرائىلغا ئايان بولسۇن دەپ، كىشىلەرنى سۇغا چۆمۈلدۈرگىلى كەلدىم. 31
ⲗ̅ⲁ̅ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲛⲁⲓⲥⲱⲟⲩⲛ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⲁⲛ ⲡⲉ ⲁⲗⲗⲁ ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉϥⲟⲩⲱⲛϩ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲡⲓⲥ̅ⲗ̅ ⲉⲑⲃⲉ ⲫⲁⲓ ⲁⲓ⳿ⲓ ⳿ⲉϯⲱⲙⲥ ϧⲉⲛ ⲟⲩⲙⲱⲟⲩ.
يەھيا يەنە گۇۋاھلىق بېرىپ مۇنداق دېدى: ــ مەن روھنىڭ پاختەك ھالىتىدە ئاسماندىن چۈشۈپ، ئۇنىڭ ئۈستىگە قونغانلىقىنى كۆردۈم. 32
ⲗ̅ⲃ̅ⲟⲩⲟϩ ⲁϥⲉⲣⲙⲉⲑⲣⲉ ⳿ⲛϫⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ⲉϥϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ϫⲉ ⲁⲓⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲡⲓⲡ͞ⲛⲁ̅ ⲉϥⲛⲏⲟⲩ ⳿ⲉ⳿ϧⲣⲏ ⲓ ⳿ⲉϫⲱϥ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲏϯ ⳿ⲛⲟⲩϭⲣⲟⲙⲡⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⳿ⲧⲫⲉ ⲁϥⲟϩⲓ ϩⲓϫⲱϥ.
مەن ئەسلىدە ئۇنى بىلمىگەنىدىم؛ لېكىن مېنى كىشىلەرنى سۇغا چۆمۈلدۈرۈشكە ئەۋەتكۈچى ماڭا: «سەن روھنىڭ چۈشۈپ، كىمنىڭ ئۈستىگە قونغانلىقىنى كۆرسەڭ، ئۇ كىشىلەرنى مۇقەددەس روھقا چۆمۈلدۈرگۈچى بولىدۇ!» دېگەنىدى. 33
ⲗ̅ⲅ̅ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲛⲁⲓⲥⲱⲟⲩⲛ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⲁⲛ ⲡⲉ ⲁⲗⲗⲁ ⲫⲏⲉⲧⲁϥⲧⲁⲟⲩⲟⲓ ⳿ⲉϯⲱⲙⲥ ϧⲉⲛ ⲟⲩⲙⲱⲟⲩ ⳿ⲛⲑⲟϥ ⲡⲉⲧⲁϥϫⲟⲥ ⲛⲏⲓ ϫⲉ ⲫⲏⲉⲧⲉⲕⲛⲁⲩ ⲉⲡⲓⲡ͞ⲛⲁ̅ ⲉϥⲛⲏⲟⲩ ⳿ⲉ⳿ϧⲣⲏⲓ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉϥⲟϩⲓ ϩⲓϫⲱϥ ⲫⲁⲓ ⲡⲉ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϯⲱⲙⲥ ϧⲉⲛ ⲟⲩⲡ͞ⲛⲁ̅ ⲉϥⲟⲩⲁⲃ.
مەن دەرۋەقە شۇ ئىشنى كۆردۈم، شۇڭا ئۇنىڭ ھەقىقەتەن خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەنلىكىگە گۇۋاھلىق بەردىم! 34
ⲗ̅ⲇ̅ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲁⲓⲛⲁⲩ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲓⲉⲣⲙⲉⲑⲣⲉ ϫⲉ ⲫⲁⲓ ⲡⲉ ⳿ⲡϣⲏⲣⲓ ⳿ⲛⲧⲉ ⲫϯ.
ئەتىسى، يەھيا ئىككى مۇخلىسى بىلەن يەنە شۇ يەردە تۇراتتى. 35
ⲗ̅ⲉ̅⳿ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲥϯ ⲇⲉ ⲟⲛ ⲛⲁⲣⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ⲟϩⲓ ⳿ⲉⲣⲁⲧϥ ⲛⲉⲙ ⲃ̅ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲛⲉϥⲙⲁⲑⲏ ⲧⲏⲥ.
ئۇ [ئۇ يەردىن] مېڭىپ كېتىۋاتقان ئەيسانى كۆرۈپ: ــ قاراڭلار! خۇدانىڭ قوزىسى! ــ دېدى. 36
ⲗ̅ⲋ̅ⲟⲩⲟϩ ⲉⲧⲁϥϫⲟⲩϣⲧ ⳿ⲉⲒⲏ̅ⲥ̅ ⲉϥⲙⲟϣⲓ ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⲓⲥ ⲡⲓϩⲏⲓⲃ ⳿ⲛⲧⲉ ⲫϯ.
ئۇنىڭ بۇ سۆزىنى ئاڭلىغان ئىككى مۇخلىس ئەيسانىڭ كەينىدىن مېڭىشتى. 37
ⲗ̅ⲍ̅ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩⲥⲱⲧⲉⲙ ⳿ⲉⲣⲟϥ ⲉϥⲥⲁϫⲓ ⳿ⲛϫⲉ ⲡⲓⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ⲃ̅ ⳿ⲛⲧⲁϥ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩⲙⲟϣⲓ ⲛⲥⲁ Ⲓⲏ̅ⲥ̅.
ئەيسا كەينىگە بۇرۇلۇپ، ئۇلارنىڭ ئەگىشىپ كېلىۋاتقىنىنى كۆرۈپ ئۇلاردىن: ــ نېمە ئىزدەيسىلەر؟ ــ دەپ سورىدى. ئۇلار: ــ راببى (بۇ [ئىبرانىيچە سۆز بولۇپ]، «ئۇستاز» دېگەن مەنىدە)، قەيەردە تۇرىسەن؟ ــ دېدى. 38
ⲗ̅ⲏ̅ⲉⲧⲁϥⲫⲟⲛϩϥ ⲇⲉ ⳿ⲛϫⲉ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲉⲧⲁϥⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲣⲱⲟⲩ ⲉⲩⲙⲟϣⲓ ⳿ⲛⲥⲱϥ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲱⲟⲩ ϫⲉ ⲁⲣⲉⲧⲉⲛⲕⲱϯ ⳿ⲛⲥⲁ ⲟⲩ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲱⲟⲩ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲣⲁⲃⲃⲓ ⲫⲏⲉⲧⲉ ϣⲁⲩⲟⲩⲁϩⲙⲉϥ ϫⲉ ⳿ⲫⲣⲉϥϯ⳿ⲥⲃⲱ ⲁⲕϣⲟⲡ ⲑⲱⲛ.
ــ بېرىپ كۆرۈڭلار، ــ دېدى ئۇ. شۇنىڭ بىلەن، ئۇلار بېرىپ ئۇنىڭ قەيەردە تۇرىدىغانلىقىنى كۆردى ۋە ئۇ كۈنى ئۇنىڭ بىلەن بىللە تۇردى (بۇ ۋاقىت شۇ كۈننىڭ ئونىنچى سائىتى ئىدى). 39
ⲗ̅ⲑ̅⳿ⲛⲑⲟϥ ⲇⲉ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲱⲟⲩ ϫⲉ ⳿ⲁⲙⲱⲓⲛⲓ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲁⲛⲁⲩ ⲁⲩ⳿ⲓ ⲟⲩⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩⲛⲁⲩ ϫⲉ ⲁϥϣⲟⲡ ⲑⲱⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩϣⲱⲡⲓ ϧⲁⲧⲟⲧϥ ⳿ⲙⲡⲓ⳿ⲉϩⲟⲟⲩ ⳿ⲉⲧⲉ⳿ⲙⲙⲁⲩ ⲛⲉ ⳿ⲫⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⳿ⲛⲁϫⲡ ⲓ̅ ⲡⲉ.
يەھيا [پەيغەمبەرنىڭ] يۇقىرىقى سۆزىنى ئاڭلاپ، ئەيسانىڭ كەينىدىن ماڭغان ئىككىيلەننىڭ بىرى سىمون پېترۇسنىڭ ئىنىسى ئاندرىياس ئىدى. 40
ⲙ̅ⲁⲛⲇⲣⲉⲁⲥ ⲇⲉ ⳿ⲡⲥⲟⲛ ⳿ⲛⲥⲓⲙⲱⲛ ⲡⲉⲧⲣⲟⲥ ⲛⲉ ⲟⲩⲁⲓ ⲡⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲡⲓⲃ̅ ⲉⲧⲁⲩⲥⲱⲧⲉⲙ ⳿ⲛⲧⲉ ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ⲟⲩⲟϩ ⲁⲩⲙⲟϣⲓ ⳿ⲛⲥⲱϥ.
ئاندرىياس ئاۋۋال ئۆز ئاكىسى سىموننى تېپىپ، ئۇنىڭغا: ــ بىز «مەسىھ»نى تاپتۇق! ــ دېدى («مەسىھ» ئىبرانىيچە سۆز بولۇپ، گرېك تىلىدا «خرىستوس» دەپ تەرجىمە قىلىنىدۇ) 41
ⲙ̅ⲁ̅ⲫⲁⲓ ⲇⲉ ⲁϥϫⲓⲙⲓ ⳿ⲛϣⲟⲣⲡ ⳿ⲙⲡⲉϥⲥⲟⲛ ⲥⲓⲙⲱⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲁⲛϫⲓⲙⲓ ⳿ⲙⲙⲉⲥⲓⲁⲥ ⲫⲏⲉⲧⲉ ⲡⲉϥⲟⲩⲱϩⲉⲙ ⲡⲉ Ⲡⲭ̅ⲥ̅.
ۋە ئاكىسىنى ئەيسانىڭ ئالدىغا ئېلىپ باردى. ئەيسا ئۇنىڭغا قاراپ: سەن يۇنۇسنىڭ ئوغلى سىمون؛ بۇنىڭدىن كېيىن «كىفاس» دەپ ئاتىلىسەن، ــ دېدى (مەنىسى «تاش»تۇر). 42
ⲙ̅ⲃ̅ⲫⲁⲓ ⲁϥ⳿ⲉⲛϥ ϩⲁ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲉⲧⲁϥϫⲟⲩϣⲧ ⲇⲉ ⳿ⲉⲣⲟϥ ⳿ⲛϫⲉ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲡⲉ ⲥⲓⲙⲱⲛ ⳿ⲡϣⲏⲣⲓ ⳿ⲛⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲉⲩ⳿ⲉⲙⲟⲩϯ ⳿ⲉⲣⲟⲕ ϫⲉ ⲕⲏⲫⲁ ⲫⲏ ⳿ⲉϣⲁⲩⲟⲩⲁϩⲙⲉϥ ϫⲉ ⲡⲉⲧⲣⲟⲥ.
ئەتىسى، ئەيسا گالىلىيە ئۆلكىسىگە يول ئالماقچى ئىدى. ئۇ فىلىپنى تېپىپ، ئۇنىڭغا: ــ ماڭا ئەگىشىپ ماڭ! ــ دېدى 43
ⲙ̅ⲅ̅⳿ⲉⲡⲉϥⲣⲁⲥϯ ⲇⲉ ⲁϥⲟⲩⲱϣ ⳿ⲉ⳿ⲓ ⳿ⲉϯⲅⲁⲗⲓⲗⲉ⳿ⲁ ⲟⲩⲟϩ ⲁϥϫⲓⲙⲓ ⳿ⲙⲫⲓⲗⲓⲡⲡⲟⲥ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲙⲟϣⲓ ⳿ⲛⲥⲱⲓ.
(فىلىپ بەيت-سائىدالىق بولۇپ، ئاندرىياس بىلەن پېترۇسنىڭ يۇرتدىشى ئىدى). 44
ⲙ̅ⲇ̅ⲫⲓⲗⲓⲡⲡⲟⲥ ⲇⲉ ⲛⲉ ⲟⲩⲣⲉⲙⲃⲏⲑⲥⲁⲓⲇⲁ ⲡⲉ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⳿ⲑⲃⲁⲕⲓ ⳿ⲛⲁⲛⲇⲣⲉⲁⲥ ⲛⲉⲙ ⲡⲉⲧⲣⲟⲥ.
فىلىپ ناتانىيەلنى تېپىپ، ئۇنىڭغا: ــ مۇسا پەيغەمبەر تەۋراتتا ۋە باشقا پەيغەمبەرلەرمۇ [يازمىلىرىدا] بېشارەت قىلىپ يازغان زاتنى تاپتۇق. ئۇ بولسا يۈسۈپنىڭ ئوغلى ناسارەتلىك ئەيسا ئىكەن! ــ دېدى. 45
ⲙ̅ⲉ̅ⲫⲓⲗⲓⲡⲡⲟⲥ ⲇⲉ ⲁϥϫⲓⲙⲓ ⳿ⲛⲛⲁⲑⲁⲛⲁⲏⲗ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲫⲏⲉⲧⲁ ⲙⲱ⳿ⲩⲥⲏⲥ ⳿ⲥϧⲁⲓ ⲉⲑⲃⲏⲧϥ ϩⲓ ⲡⲓⲛⲟⲙⲟⲥ ⲛⲉⲙ ⲛⲓⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲏⲥ ⲁⲛϫⲉⲙϥ ⲉⲧⲉ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲡⲉ ⳿ⲡϣⲏⲣⲓ ⳿ⲛⲓⲱⲥⲏⲫ ⲡⲓ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲛⲁⲍⲁⲣⲉⲑ.
بىراق ناتانىيەل: ــ ناسارەت دېگەن جايدىن ياخشى بىرنېمە چىقامدۇ؟! ــ دېدى. كېلىپ كۆرۈپ باق! ــ دېدى فىلىپ. 46
ⲙ̅ⲋ̅ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲉ ⲛⲁⲑⲁⲛⲁⲏⲗ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲁⲛ ⲟⲩⲟⲛ ⳿ϣϫⲟⲙ ⳿ⲛⲧⲉ ⲟⲩ⳿ⲁⲅⲁⲑⲟⲛ ϣⲱⲡⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ϧⲉⲛ ⲛⲁⲍⲁⲣⲉⲑ ⲡⲉϫⲉ ⲫⲓⲗⲓⲡⲡⲟⲥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⳿ⲁⲙⲟⲩ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲁⲛⲁⲩ.
ئەيسا ناتانىيەلنىڭ ئۆزىنىڭ ئالدىغا كېلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، ئۇ توغرۇلۇق: ــ مانا، ئىچىدە قىلچە ھىيلە-مىكرىسى يوق ھەقىقىي بىر ئىسرائىللىق! ــ دېدى. 47
ⲙ̅ⲍ̅ⲁϥⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⳿ⲛϫⲉ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⳿ⲉⲛⲁⲑⲁⲛⲁⲏⲗ ⲉϥⲛⲏⲟⲩ ϩⲁⲣⲟϥ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲉⲑⲃⲏⲧϥ ϫⲉ ⲓⲥ ϩⲏⲡⲡⲉ ⲧⲁ⳿ⲫⲙⲏⲓ ⲓⲥ ⲟⲩ⳿ⲓⲥⲣⲁⲏⲗⲓⲧⲏⲥ ⳿ⲙⲙⲟⲛ ⲇⲟⲗⲟⲥ ⳿ⲛϧⲏⲧϥ.
ناتانىيەل: ــ مېنى قەيېرىمدىن بىلدىڭ؟ ــ دەپ سورىدى. ئەيسا ئۇنىڭغا جاۋاب بېرىپ: ــ فىلىپ سېنى چاقىرىشتىن ئاۋۋال، سېنىڭ ئەنجۈر دەرىخىنىڭ تۈۋىدە ئولتۇرغانلىقىڭنى كۆرگەنىدىم، ــ دېدى. 48
ⲙ̅ⲏ̅ⲡⲉϫⲉ ⲛⲁⲑⲁⲛⲁⲏⲗ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲁⲕⲥⲱⲟⲩⲛ ⳿ⲙⲙⲟⲓ ⲑⲱⲛ ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲱ ⳿ⲛϫⲉ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⳿ⲙⲡⲁⲧⲉ ⲫⲓⲗⲓⲡⲡⲟⲥ ⲙⲟⲩϯ ⳿ⲉⲣⲟⲕ ⲉⲕⲭⲏ ϧⲁⲧⲟⲧⲥ ⳿ⲛϯⲃⲱ ⳿ⲛⲕⲉⲛⲧⲉ ⲁⲓⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲣⲟⲕ.
ناتانىيەل جاۋابەن: ــ ئۇستاز، سەن خۇدانىڭ ئوغلى، ئىسرائىلنىڭ پادىشاھىسەن! ــ دېدى. 49
ⲙ̅ⲑ̅ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲱ ⲛⲁϥ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲁⲑⲁⲛⲁⲏⲗ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲣⲁⲃⲃⲁⲓ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲡⲉ ⳿ⲡϣⲏⲣⲓ ⳿ⲙⲫϯ ⳿ⲛⲑⲟⲕ ⲡⲉ ⳿ⲡⲟⲩⲣⲟ ⳿ⲙⲡⲓⲥ̅ⲗ̅.
ئەيسا ئۇنىڭغا جاۋابەن: ــ سېنى ئەنجۈر دەرىخىنىڭ تۈۋىدە كۆرگەنلىكىمنى ئېيتقانلىقىم ئۈچۈن ئىشىنىۋاتامسەن؟ بۇنىڭدىنمۇ چوڭ ئىشلارنى كۆرىسەن! ــ دېدى 50
ⲛ̅ⲁϥⲉⲣⲟⲩⲱ ⳿ⲛϫⲉ Ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲡⲉϫⲁϥ ⲛⲁϥ ϫⲉ ⲁⲓϫⲟⲥ ⲛⲁⲕ ϫⲉ ⲁⲓⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲣⲟⲕ ϧⲁⲣⲁⲧⲥ ⳿ⲛϯ ⲃⲱ ⳿ⲛⲕⲉⲛⲧⲉ ⳿ⲭⲛⲁϩϯ ϩⲁⲛⲛⲓϣϯ ⳿ⲉⲛⲁⲓ ⲉⲕ⳿ⲉⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲣⲱⲟⲩ.
ۋە يەنە: ــ بەرھەق، بەرھەق سىلەرگە ئېيتىپ قويايكى، سىلەر ئاسمانلار ئېچىلىپ، خۇدانىڭ پەرىشتىلىرىنىڭ ئىنسانئوغلىنىڭ ئۈستىدىن چىقىپ-چۈشۈپ يۈرىدىغانلىقىنى كۆرىسىلەر! ــ دېدى. 51
ⲛ̅ⲁ̅ⲟⲩⲟϩ ⲡⲉϫⲁϥ ϫⲉ ⲁⲙⲏⲛ ⲁⲙⲏⲛ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⲉⲣⲉⲧⲉⲛ⳿ⲉⲛⲁⲩ ⳿ⲉ⳿ⲧⲫⲉ ⲉⲥⲟⲩⲏ ⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲛⲓⲁⲅⲅⲉⲗⲟⲥ ⳿ⲛⲧⲉ ⲫϯ ⲉⲩⲛⲁ ⳿ⲉ⳿ⲡϣⲱⲓ ⲟⲩⲟϩ ⲉⲩⲛⲏⲟⲩ ⲉⲡⲉⲥⲏⲧ ⳿ⲛⲥⲁ ⳿ⲡϣⲏⲣⲓ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲱⲙⲓ

< يۇھاننا 1 >