يارىتىلىش 25

1 ئىبراھىم كەتۇراھ ئىسىملىك يەنە بىر ئايالنى ئالغانىدى.

Abraham [Father of a multitude] took another wife, and her name was Keturah [Incense].

2 ئۇ ئىبراھىمغا زىمران، يوقشان، مېدان، مىدىيان، ئىشباق ۋە شۇئاھنى تۇغۇپ بەردى.

She bore him Zimran, Jokshan, Medan, Midian [Strife], Ishbak, and Shuah.

3 يوقشاندىن شېبا بىلەن دېدان تۆرەلدى؛ دېداننىڭ ئەۋلادلىرى ئاشۇرىيلار، لېتۇشىيلار ۋە لېئۇممىيلار ئىدى.

Jokshan became the father of Sheba, and Dedan. The sons of Dedan were Asshurim, Letushim, and Leummim.

4 مىدىياننىڭ ئوغۇللىرى ئەفاھ، ئېفەر، ھانوخ، ئابىدا ۋە ئەلدائاھ ئىدى. بۇلار ھەممىسى كەتۇراھنىڭ ئەۋلادلىرى ئىدى.

The sons of Midian [Strife] were: Ephah, Epher, Hanoch, Abida, and Eldaah. All these were the children of Keturah [Incense].

5 ئىبراھىم بارلىقىنى ئىسھاققا ئاتىۋەتكەنىدى؛

Abraham [Father of a multitude] gave all that he had to Isaac [Laughter],

6 ئىبراھىم تېخى ھايات ۋاقتىدا كىچىك خوتۇنلىرىدىن بولغان ئوغۇللىرىغا ھەدىيەلەرنى بېرىپ، ئاندىن بۇلارنى ئوغلى ئىسھاقتىن يىراق تۇرسۇن دەپ، كۈن چىقىش تەرەپكە، شەرقىي زېمىنغا ئەۋەتىۋەتكەنىدى.

but to the sons of Abraham [Father of a multitude]’s concubines, Abraham [Father of a multitude] gave gifts. He sent them away from Isaac [Laughter] his son, while he yet lived, eastward, to the east country.

7 ئىبراھىمنىڭ ئۆمرىنىڭ كۈنلىرى بىر يۈز يەتمىش يىل بولدى؛ ئۇ تولىمۇ قېرىپ، كۈنلىرى توشۇپ، نەپەستىن توختاپ ۋاپات بولدى؛ ئۇ ئۆز قوۋمىنىڭ قېشىغا بېرىپ قوشۇلدى.

These are the days of the years of Abraham [Father of a multitude]’s life which he lived: one hundred seventy-five years.

8

Abraham [Father of a multitude] gave up his spirit, and died in a good old age, an old man, and full of years, and was gathered to his people.

9 ئۇنىڭ ئوغۇللىرى ئىسھاق ۋە ئىسمائىل ئۇنى مامرەنىڭ ئۇدۇلىغا جايلاشقان، ھىتتىي زوھارنىڭ ئوغلى ئەفروننىڭ ئېتىزلىقىدىكى ماكپيلاھنىڭ غارىدا دەپنە قىلدى.

Isaac [Laughter] and Ishmael [Pays attention God], his sons, buried him in the cave of Machpelah [Double], in the field of Ephron [Fawn-like], the son of Zohar the Hittite [Descendant of Trembling fear], which is before Mamre [Bitter, Fatness],

10 بۇ ئېتىزلىقنى ئىبراھىم ھىتتىيلاردىن سېتىۋالغانىدى؛ مانا بۇ يەرلىككە ئىبراھىم دەپنە قىلىندى، ئايالى ساراھمۇ مۇشۇ يەرگە دەپنە قىلىنغانىدى.

the field which Abraham [Father of a multitude] purchased of the children of Heth [Trembling fear]. Abraham [Father of a multitude] was buried there with Sarah [Princess], his wife.

11 ئىبراھىم ۋاپات بولغاندىن كېيىن شۇنداق بولدىكى، پەرۋەردىگار ئۇنىڭ ئوغلى ئىسھاقنى بەرىكەتلىدى. ئىسھاق بەئەر-لاھاي-روينىڭ يېنىدا تۇراتتى.

After the death of Abraham [Father of a multitude], God blessed Isaac [Laughter], his son. Isaac [Laughter] lived by Beer Lahai Roi [Well of the one who lives and sees].

12 تۆۋەندىكىلەر ساراھنىڭ مىسىرلىق دېدىكى ھەجەردىن تۇغۇلغان، ئىبراھىمنىڭ ئوغلى بولغان ئىسمائىلنىڭ ئەۋلادلىرى: ــ

Now this is the history of the generations of Ishmael [Pays attention God], Abraham [Father of a multitude]’s son, whom Hagar [Flight] the Egyptian [person from Abode of slavery], Sarah [Princess]’s servant, bore to Abraham [Father of a multitude].

13 ئىسمائىلنىڭ ئوغۇللىرىنىڭ، ئۇلارنىڭ نەسەبنامىلىرى ۋە قەبىلىلىرى بويىچە ئىسمى تۆۋەندىكىچە: ــ ئىسمائىلنىڭ تۇنجى ئوغلى نېبايوت؛ ئاندىن كېدار، ئادبەئەل، مىبسام،

These are the names of the sons of Ishmael [Pays attention God], by their names, according to the order of their birth: the firstborn of Ishmael [Pays attention God], Nebaioth, then Kedar, Adbeel, Mibsam,

14 مىشما، دۇماھ، ماسسا،

Mishma, Dumah, Massa,

15 ھاداد بىلەن تېما، يەتۇر بىلەن نافىش ۋە قەدەماھ ئىدى.

Hadad, Tema, Jetur, Naphish, and Kedemah.

16 بۇلار بولسا ئىسمائىلنىڭ ئوغۇللىرى بولۇپ، ئۇلارنىڭ كەنت ۋە چېدىرگاھلىرى ئۇلارنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان بولۇپ، ئۇلار ئون ئىككى قەبىلىگە ئەمىر بولغانىدى.

These are the sons of Ishmael [Pays attention God], and these are their names, by their villages, and by their encampments: twelve princes, according to their nations.

17 ئىسمائىلنىڭ ئۆمرىنىڭ يىللىرى بىر يۈز ئوتتۇز يەتتە يىل بولدى؛ ئۇ ئاخىرقى نەپسىنى تارتىپ ۋاپات بولۇپ، ئۆز قوۋمىنىڭ قېشىغا بېرىپ قوشۇلدى.

These are the years of the life of Ishmael [Pays attention God]: one hundred thirty-seven years. He gave up his spirit and died, and was gathered to his people.

18 [ئۇنىڭ ئەۋلادلىرى] ھاۋىلاھ رايونىدىن تارتىپ شۇرغىچە ئولتۇراقلاشتى (شۇر بولسا مىسىرنىڭ ئۇتتۇرىسىدا بولۇپ، ئاشۇرغا بارىدىغان يولدا ئىدى). ئىسمائىل ئۆزىنىڭ بارلىق قېرىنداشلىرىنىڭ ئۇدۇلىدا ئولتۇراقلاشتى.

They lived from Havilah to Shur that is before Egypt [Abode of slavery], as you go toward Assyria [Level plain]. He lived opposite all his relatives.

19 ئىبراھىمنىڭ ئوغلى ئىسھاقنىڭ نەسلىنىڭ بايانى مۇنداقتۇر: ــ ئىبراھىمدىن ئىسھاق تۆرەلدى.

This is the history of the generations of Isaac [Laughter], Abraham [Father of a multitude]’s son. Abraham [Father of a multitude] became the father of Isaac [Laughter].

20 ئىسھاق پادان-ئارامدا ئولتۇرۇشلۇق ئارامىي بېتۇئەلنىڭ قىزى، ئارامىي لاباننىڭ سىڭلىسى بولغان رىۋكاھنى خوتۇنلۇققا ئالغاندا قىرىق ياشقا كىرگەنىدى.

Isaac [Laughter] was forty years old when he took Rebekah [Securely bound], the daughter of Bethuel the Syrian of Paddan Aram [Elevated], the sister of Laban [White] the Syrian, to be his wife.

21 ئەمما رىۋكاھ بولسا تۇغماس بولغاچقا، ئىسھاق خوتۇنى ئۈچۈن پەرۋەردىگارغا دۇئا-تىلاۋەت قىلدى؛ پەرۋەردىگار ئۇنىڭ دۇئاسىنى ئىجابەت قىلدى؛ شۇنىڭ بىلەن ئايالى رىۋكاھ ھامىلىدار بولدى.

Isaac [Laughter] entreated Adonai for his wife, because she was barren. Adonai was entreated by him, and Rebekah [Securely bound] his wife conceived.

22 ئەمما ئۇنىڭ قورسىقىدىكى ئىككى بالا بىر-بىرى بىلەن سوقۇشقىلى تۇردى. شۇنىڭ بىلەن رىۋكاھ: ــ ئەگەر بۇنداقلىقىنى بىلسەم، [ھامىلىدار] بولۇپ نېمە قىلاتتىم؟ ــ دەپ پەرۋەردىگاردىن سەۋەبىنى سورىغىلى باردى.

The children struggled together within her. She said, “If it is so, why do I live?” She went to inquire of Adonai.

23 پەرۋەردىگار ئۇنىڭغا: ــ «سېنىڭ قورسىقىڭدا ئىككى ئەل باردۇر، ئىچىڭدىن ئىككى خەلق چىقىپ بىر-بىرىدىن ئايرىلىدۇ، بىر خەلق يەنە بىر خەلقتىن غالىب كېلىدۇ، چوڭى كىچىكىنىڭ خىزمىتىنى قىلىدۇ» ــ دېدى.

Adonai said to her, “Two nations are in your womb. Two peoples will be separated from your body. The one people will be stronger than the other people. The elder will serve the younger.”

24 ئۇنىڭ ئاي-كۈنى توشقاندا، مانا ئۇنىڭ قورسىقىدا دەرۋەقە بىر جۈپ قوشكېزەك بار ئىدى.

When her days to be delivered were fulfilled, behold, there were twins in her womb.

25 ئاۋۋال تۇغۇلغىنى قىزغۇچ بولۇپ، پۈتۈن بەدىنى جۇۋىدەك تۈكلۈك ئىدى. ئۇلار ئۇنىڭ ئىسمىنى ئەساۋ دەپ قويدى.

The first came out red all over, like a hairy garment. They named him Esau [Hairy].

26 ئاندىن ئىنىسى قولى بىلەن ئەساۋنىڭ تاپىنىنى تۇتقان ھالدا چىقتى. بۇ سەۋەبتىن ئۇنىڭ ئىسمى ياقۇپ دەپ قويۇلدى. ئۇلار تۇغۇلغاندا ئىسھاق ئاتمىش ياشتا ئىدى.

After that, his brother came out, and his hand had hold on Esau [Hairy]’s heel. He was named Jacob [Supplanter]. Isaac [Laughter] was sixty years old when she bore them.

27 بالىلار ئۆسۈپ چوڭ بولدى؛ ئەساۋ ماھىر ئوۋچى بولۇپ، دالا-جاڭگالدا يۈرىدىغان ئادەم بولدى. ياقۇپ بولسا دۇرۇس ئادەم بولۇپ، چېدىرلاردا تۇراتتى.

The boys grew. Esau [Hairy] was a skillful hunter, a man of the field. Jacob [Supplanter] was a quiet man, living in tents.

28 ئىسھاق ئەساۋنىڭ ئوۋلاپ كەلگەن گۆشىدىن دائىم يەپ تۇرغاچقا، ئۇنىڭغا ئامراق ئىدى. لېكىن رىۋكاھ ياقۇپقا ئامراق ئىدى.

Now Isaac [Laughter] 'ahav ·affectionately loved· Esau [Hairy], because he ate Esau’s venison. Rebekah [Securely bound] 'ahav ·affectionately loved· Jacob [Supplanter].

29 بىر كۈنى ياقۇپ [پۇرچاق] شورپىسى قاينىتىۋاتاتتى؛ ئەساۋ دالادىن ھېرىپ-ئېچىپ قايتىپ كەلدى.

Jacob [Supplanter] boiled stew. Esau [Hairy] came in from the field, and he was famished.

30 ئەساۋ ياقۇپقا: ــ مەن ھالىمدىن كەتتىم! ئۆتۈنۈپ قالاي، ئاۋۇ قىزىلدىن بەرسەڭ! ــ ئاۋۇ قىزىل نەرسىدىن مېنى ئوزۇقلاندۇرساڭچۇ! مەن ھالىمدىن كەتتىم، ــ دېدى (شۇ سەۋەبتىن ئۇنىڭ ئېتى «ئېدوم» دەپمۇ ئاتالدى).

Esau [Hairy] said to Jacob [Supplanter], “Please feed me with that same red stew, for I am famished.” Therefore his name was called Edom [Red].

31 ياقۇپ ئۇنىڭغا: ــ ئۇنداق بولسا، تۇنجىلىق ھوقۇقۇڭنى ماڭا سېتىپ بەرگىن، ــ دېدى.

Jacob [Supplanter] said, “First, sell me your birthright.”

32 ئەساۋ: ــ مەن ئۆلەي دەۋاتىمەن، بۇ تۇنجىلىق ھوقۇقىنىڭ ماڭا نېمە پايدىسى؟ ــ دېدى.

Esau [Hairy] said, “Behold, I am about to die. What good is the birthright to me?”

33 ياقۇپ: ــ ئەمىسە ھازىر ماڭا قەسەم قىلغىن، دېۋىدى، ئۇ ئۇنىڭغا قەسەم قىلىپ، تۇنجىلىق ھوقۇقىنى ياقۇپقا سېتىپ بەردى.

Jacob [Supplanter] said, “Swear to me first.” He swore to him. He sold his birthright to Jacob [Supplanter].

34 شۇنىڭ بىلەن ياقۇپ ئەساۋغا نان بىلەن قىزىل پۇرچاق شورپىسىنى بەردى. ئۇ يەپ-ئىچىپ ئورنىدىن تۇرۇپ كەتتى. شۇنداق قىلىپ ئەساۋ تۇنجىلىق ھوقۇقىغا شۇنچە ئېتىبارسىز قارىغانىدى.

Jacob [Supplanter] gave Esau [Hairy] bread and stew of lentils. He ate and drank, rose up, and went his way. So Esau [Hairy] despised his birthright.