روسۇللارنىڭ پائالىيەتلىرى 2
| ئەمدى «ئورما ھېيت» كۈنىنىڭ ۋاقتى-سائىتى توشقاندا، بۇلارنىڭ ھەممىسى يېرۇسالېمدا بىر يەرگە جەم بولغانىدى. | 1 |
On the day when [the Jews were celebrating the] Pentecost [festival], the [believers] were all together in one place [in Jerusalem].
| ئاسماندىن تۇيۇقسىز كۈچلۈك شامال سوققاندەك بىر ئاۋاز ئاڭلىنىپ، ئۇلار ئولتۇرۇۋاتقان ئۆينى بىر ئالدى. | 2 |
Suddenly [they heard] a noise [coming] from the sky [that sounded] like a strong wind. Everyone in the entire house where they were sitting heard the noise.
| ئوت يالقۇنىدەك تىللار ئۇلارغا كۆرۈنۈپ، ئۇلارنىڭ ھەربىرىنىڭ ئۈستىگە تارقىلىپ قوندى. | 3 |
Then they saw [what looked] like flames of fire. These flames separated [from one another], and [one of them] came down on [the head of] each of the believers.
| ئۇلارنىڭ ھەممىسى مۇقەددەس روھقا تولدۇرۇلۇپ، روھ ئۇلارغا سۆز ئاتا قىلىشى بىلەن ئۇلار نامەلۇم تىللاردا سۆزلىگىلى تۇردى. | 4 |
Then all of the believers were (completely controlled/empowered) by the Holy Spirit {the Holy Spirit (completely controlled/empowered) all of the believers}, and he enabled them to begin speaking other languages [MTY] [that they had not learned].
| ئۇ چاغدا، يېرۇسالېمدا ئاسمان ئاستىدىكى بارلىق ئەللەردىن كەلگەن نۇرغۇن ئىخلاسمەن يەھۇدىي ئەرلەرمۇ تۇرۇۋاتقانىدى. | 5 |
At that time [many] Jews were staying in Jerusalem [to celebrate the Pentecost festival. They were people who] always tried to obey [the Jewish] laws. [They had come] from many different [HYP] countries.
| ئەمدى [ئېتىقادچىلارنىڭ] بۇ ئاۋازى ئاڭلىنىپ، توپ-توپ ئادەملەر شۇ يەرگە جەم بولۇشتى ھەمدە [ئېتىقادچىلارنىڭ] ئۆزلىرى تۇرۇشلۇق جايدىكى تىللاردا سۆزلىشىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپ، تېڭىرقاپ قېلىشتى. | 6 |
When they heard that [loud] noise [like a wind], a crowd came together [to the place where the believers were]. The crowd (was amazed/did not know what to think), because each of them was hearing [one of] the believers speaking in that person’s own language.
| ئۇلار ھەيران بولۇپ تەئەججۈپلىنىپ: ــ قاراڭلار، سۆزلىشىۋاتقانلارنىڭ ھەممىسى گالىلىيەلىكلەرغۇ؟ | 7 |
They were completely amazed, and they said [to each other], “All these men who are speaking have [RHQ] [always] resided in Galilee [district, so they would not know our languages].
| قانداقلارچە ئۇلارنىڭ بىزنىڭ ئانا يۇرتىمىزدىكى تىللىرىمىزدا سۆزلىشىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاۋاتقاندىمىز؟ | 8 |
([We(inc) do not understand] how these men can speak our own native languages!/How can these men speak our own native languages?) [RHQ] [But] all of us hear them [doing that]
| ئارىمىزدا پارتىيالار، مېدىئالار، ئېلاملار، شۇنداقلا مېسوپوتامىيە، يەھۇدىيە، كاپادوكىيا، پونتۇس، ئاسىيا، | 9 |
[Some of us are from the regions of] Parthia and Media and Elam, and [others of us] reside [in the regions of] Mesopotamia, Judea, Cappadocia, Pontus and Asia.
| فرىگىيە ھەم پامفىلىيە، مىسىر، لىۋىيەنىڭ كۇرىنىگە يېقىن جايلىرىدىن كەلگەنلەر، شۇنىڭدەك مۇشۇ يەردە مۇساپىر بولۇپ تۇرۇۋاتقان رىم شەھىرىدىن كەلگەنلەر ــ يەھۇدىيلار بولسۇن، تەۋرات ئېتىقادىغا كىرگەنلەر بولسۇن، كرېتلار ۋە ئەرەبلەر بولسۇن، ھەممىمىز ئۇلارنىڭ خۇدانىڭ قىلغان ئۇلۇغ ئەمەللىرىنى بىزنىڭ ئانا تىللىرىمىزدا سۆزلەۋاتقانلىقىنى ئاڭلاۋاتىمىز! ــ دېيىشتى. | 10 |
There are some from Phrygia and Pamphylia, Egypt, and the regions in Libya [that are] near Cyrene [city]. [There are others of us] who are [here] visiting [Jerusalem] from Rome.
| 11 |
[They include native] Jews as well as non-Jews who have accepted what we Jews believe. And others of us are from Crete [Island] and from [the region of] Arabia. [So how is it that these people] are speaking our languages [MTY], telling us [about] (the great/the mighty things) [that] God has done?”
| ئۇلار ھاڭ-تاڭ قېلىپ ئالاقزادىلىك بىلەن بىر-بىرىگە: ــ بۇ زادى قانداق ئىشتۇ؟ ــ دېيىشتى. | 12 |
All [those people] were amazed, and did not know what to think [about what was happening]. So they asked one another, “What does this mean?”
| ئەمما بەزىلەر: ــ بۇلار يېڭى شاراب بىلەن ئوبدانلا مەست بولۇپ قاپتۇ! ــ دەپ مەسخىرە قىلىشتى. | 13 |
But [some] of them (made fun of/laughed at) [those who believed in Jesus]. They said, “[These people are talking like this because] they are drunk!”
| ئەمما پېترۇس قالغان ئون بىرەيلەن بىلەن ئورنىدىن تۇرۇپ، ئاۋازىنى كۆتۈرۈپ كۆپچىلىككە مۇنداق دېدى: ــ ئەي يەھۇدىيەدىكىلەر ۋە يېرۇسالېمدا بارلىق تۇرۇۋاتقانلار! بۇ ئىش سىلەرگە مەلۇم بولغايكى، سۆزلىرىمگە قۇلاق سېلىڭلار! | 14 |
So Peter stood up with the [other] eleven [apostles] and spoke loudly to the [crowd of] people, saying, “[My] fellow Jews and you [others] who are staying in Jerusalem, listen to me, all of you, and I will explain to you what is happening!
| بۇلار سىلەر ئويلىغاندەك مەست ئەمەس، چۈنكى ھازىر پەقەت ئەتىگەن سائەت توققۇز بولدى. | 15 |
[Some of] you think that [we(exc) are drunk], but we are not drunk. It is [only] nine o’clock in the morning, [and people here never get drunk this early] in the day!
| ئەمەلىيەتتە بۇ دەل يوئېل پەيغەمبەر ئارقىلىق ئالدىن ئېيتىلغان شۇ ئىشتۇر: | 16 |
Instead, [what has happened to us is] the [miraculous] thing that the prophet Joel wrote about [long ago]. [Joel wrote]: God says,
| ــ «خۇدا مۇنداق دېدى: «مەن ئاخىرقى كۈنلەردە ئۆز روھىمنى بارلىق ئەت ئىگىلىرى ئۈستىگە قۇيىمەن؛ سىلەرنىڭ ئوغۇل-قىزلىرىڭلار ۋەھىيلىك بېشارەت يەتكۈزىدۇ، سىلەرنىڭ يىگىتلىرىڭلار غايىبانە ئالامەت كۆرۈنۈشلەرنى كۆرىدۇ؛ سىلەرنىڭ قېرىلىرىڭلار ئالامەت چۈشلەرنى كۆرىدۇ؛ | 17 |
‘During the last/final days [before I judge all people], I will give my Spirit abundantly/generously to people [SYN] everywhere. [As a result], your sons and daughters will tell [people] messages from me, the young men among you will see visions [from me], and the old men among you will have dreams [that I will give them].
| بەرھەق، شۇ كۈنلەردە قۇللىرىم ئۈستىگىمۇ، دېدەكلىرىم ئۈستىگىمۇ روھىمنى قۇيىمەن، ئۇلار بېشارەت يەتكۈزىدۇ. | 18 |
During those days I will abundantly/generously give my Spirit [even] to men and women believers [who are] my slaves/servants, so they can tell [people] messages from me.
| مەن يۇقىرىدا ئاسمانلاردا كارامەت ئىشلار، تۆۋەندە، زېمىندا مۆجىزىلىك ئالامەتلەرنى، قان، ئوت، ئىس-تۈتەك تۈۋرۈكلىرىنى كۆرسىتىمەن. | 19 |
I will cause amazing things to happen in the sky, and I will do miracles on the earth that will show [that I am powerful]. [Here] on the earth [CHI] I [will cause wars with] blood, fire and thick/dark smoke [everywhere].
| رەبنىڭ ئۇلۇغ ھەم كارامەت-شەرەپلىك كۈنى بولمىغۇچە، قۇياش قاراڭغۇلۇققا، ئاي قانغا ئايلاندۇرۇلىدۇ. | 20 |
[In the sky] the sun will [appear] dark [to people] and the moon [will appear] red [to them. Those things will happen] before the important and splendid/amazing day [MTY] [when I], the Lord [God, will come to judge everyone].
| ھەم شۇ چاغدا شۇنداق ئەمەلگە ئاشۇرۇلىدۇكى، رەبنىڭ نامىنى چاقىرىپ نىدا قىلغانلارنىڭ ھەممىسى قۇتقۇزۇلىدۇ». | 21 |
[Before that time], all those who ask [me] [MTY] [to save them from the guilt of their sins] will be saved {[I], the Lord, will save all those who ask [me] [MTY] [to save them from the guilt of their sins].}’”
| ئەي ئىسرائىللار، مۇشۇ سۆزلەرنى ئاڭلاڭلار. ناسارەتلىك ئەيسا بولسا، خۇدا ئاراڭلاردا ئۇ ئارقىلىق كۆرسەتكەن قۇدرەتلىك ئەمەللەر، كارامەتلەر ۋە مۆجىزىلىك ئالامەتلەر بىلەن سىلەرگە تەستىقلىغان بىر زات ــ بۇ ئىشلار ھەممىڭلارغا مەلۇم ــ | 22 |
[Peter continued], “[My fellow] Israelites, listen to me! [When] Jesus from Nazareth [town lived] among you, God proved to you [that he had sent him] by enabling him to do many amazing miracles. You yourselves know [that this is true].
| ئۇ كىشى خۇدانىڭ بېكىتكەن مەقسىتى ۋە ئالدىنئالا بىلىشى بويىچە ساتقۇنلۇققا ئۇچراپ تۇتۇپ بېرىلگەندىن كېيىن، سىلەر ئۇنى تەۋرات قانۇنىسىز يۈرگەن ئادەملەرنىڭ قولى ئارقىلىق كرېستلەپ ئۆلتۈرگۈزدۈڭلار. | 23 |
[Even though you knew that], you turned this man [Jesus] over to his enemies. [However], God had already planned for that, and he knew all about it. Then you urged men [SYN] who do not obey [God’s] law to kill Jesus. They did that by nailing him to a cross.
| لېكىن خۇدا ئۇنى ئۆلۈمنىڭ ئازابلارنىڭ ئىلكىدىن ئازاد قىلىپ قايتا تىرىلدۈردى. چۈنكى ئۆلۈمنىڭ ئۇنى تۇتقۇن قىلىشى ھەرگىز مۇمكىن ئەمەس. | 24 |
He suffered terribly [when he died, but God caused him to become alive again]. God did not let him continue to be dead, because it was not possible for him [PRS] to remain dead.”
| داۋۇت [زەبۇردا] ئۇ توغرۇلۇق مۇنداق ئالدىن ئېيتقان: «مەن پەرۋەردىگارنى ھەردائىم كۆز ئالدىمدا كۆرۈپ كېلىۋاتىمەن؛ ئۇ ئوڭ يېنىمدا بولغاچقا، مەن ھەرگىز تەۋرەنمەيمەن. | 25 |
“[Long ago King] David wrote [what] the Messiah [said], “knew [that] you, Lord [God, would always] be near me. You are right beside [MTY] me, so I will not be afraid of [those who want to harm me].
| شۇڭا مېنىڭ قەلبىم خۇشاللاندى، مېنىڭ تىلىم شادلىنىپ يايرىدى؛ مېنىڭ تېنىم ئۈمىد-ئارزۇ ئىچىدە تۇرىدۇ؛ | 26 |
Because of that I [SYN] joyfully praise [you, O God]. And I am completely confident that [you(sg) will] ([cause my body] to become alive [again]/[raise me from the dead]).
| چۈنكى سەن جېنىمنى تەھتىسارادا قالدۇرمايسەن، شۇنداقلا سېنىڭ مۇقەددەس بولغۇچۇڭغا چىرىشلەرنى كۆرگۈزمەيسەن. (Hadēs g86) | 27 |
You will not allow my spirit to remain in the place where the dead are. You will not [even] let my body decay, [because] I am devoted to you and always obey [you]. (Hadēs g86)
| سەن ماڭا ھايات يوللىرىنى كۆرسەتكەنسەن؛ ھۇزۇرۇڭ بىلەن مېنى شاد-خۇراملىققا تولۇپ تاشقۇزىسەن». | 28 |
You have told me [that you will cause my body] to become alive [again]. You will make me very happy [because] you will be with me [forever].”
| قېرىنداشلار، مەن ئاتىمىز [پادىشاھ] داۋۇت توغرۇلۇق ھېچ ئىككىلەنمەي شۇنى ئېيتىمەنكى، ئۇ ئۆلدى ۋە ئۇنىڭ قەبرىسى بۈگۈنكى كۈنگىچە ئارىمىزدا بار. | 29 |
[Peter] continued, “My fellow Jews, I can tell you confidently that [our royal] ancestor, [King] David, died, and that his [body] was buried {that [people] buried his [body]}. And the place [where they] buried his body is [still] here today.
| ئەمدى ئۇ پەيغەمبەر بولۇپ، خۇدانىڭ ئۇنىڭ تەختىگە ئولتۇرۇشقا ئۆز پۇشتىدىن بىرەيلەننى تۇرغۇزۇشقا قەسەم بىلەن ۋەدە بەرگەنلىكىنى بىلەتتى. | 30 |
So [we(inc) know that David was not speaking those words about himself. But] because he was a prophet, [he spoke about the Messiah]. David knew that God had strongly promised him that he would cause one of his descendants to become king [MTY] like David was king. (OR, to [be the Messiah who would] rule [God’s people] like David had ruled [them].)
| ئۇ مەسىھنىڭ [ئۆلگەندىن كېيىن] تىرىلدۈرۈلىدىغىنىنى ئالدىنئالا كۆرۈپ يەتكەن ۋە بۇ مۇناسىۋەت بىلەن مەسىھنىڭ تەھتىسارادا قالدۇرۇلمايدىغىنىنى ۋە تېنىنىڭ چىرىمەيدىغىنىنى تىلغا ئالغان. (Hadēs g86) | 31 |
David knew beforehand [what God would do], so he [was able to] say that God would cause the Messiah to live again [after he died]. He said that God would not let the Messiah remain in the place of the dead, nor let his body decay.” (Hadēs g86)
| خۇدا دەل بۇ ئەيسانى ئۆلۈمدىن تىرىلدۈردى، ۋە ھەممىمىز بۇ ئىشنىڭ گۇۋاھچىلىرىمىز. | 32 |
“[After] this [man] Jesus [had died], God caused him to become alive [again]. All of us(exc), [his followers], have seen [and tell people] that Jesus has become alive again.
| ئۇ خۇدانىڭ ئوڭ يېنىدا شان-شەرەپ ئىچىدە ئولتۇرغۇزۇلۇپ، شۇنداقلا ئاتا ۋەدە قىلغان مۇقەددەس روھنى قوبۇل قىلىپ، ھازىر كۆرۈۋاتقان ھەم ئاڭلاۋاتقانلىرىڭلارنى تۆكۈپ [بىزلەرگە] چۈشۈردى. | 33 |
God has greatly honored Jesus [by causing him to rule] right beside him [MTY] [in heaven]. Jesus has received the Holy Spirit from [God] his Father, [just like] God promised. [So] Jesus has generously/abundantly given us the Holy Spirit, [and he has shown that by] what you are seeing and hearing.
| چۈنكى داۋۇت ئۆزى ئەرشكە چىققان ئەمەس؛ لېكىن ئۇ مۇنۇ سەزلەرنى [زەبۇردا] ئېيتقان: ــ «پەرۋەردىگار مېنىڭ رەببىمگە ئېيتتىكى: ــ «مەن سېنىڭ دۈشمەنلىرىڭنى تەختىپەرىڭ قىلمىغۇچە، مېنىڭ ئوڭ يېنىمدا ئولتۇرغىن!»». | 34 |
[We(inc) know that David was not speaking about himself] because David did not go up into heaven [as Jesus did]. [Besides that], David himself said [this about the Messiah]: The Lord [God] said to my Lord [the Messiah], ‘Reign here beside me,
| 35 |
while I completely defeat [MTY] your enemies.’”
| شۇنىڭ ئۈچۈن، پۈتكۈل ئىسرائىل جەمەتىدىكىلەر شۇنى قەتئىي بىلسۇنكى، خۇدا سىلەر كرېستلىگەن دەل ئۇشبۇ ئەيسانى ھەم رەب ھەم مەسىھ قىلىپ تىكلىدى!». | 36 |
[Peter concluded], “So I [want you and] all [other] Israelites [MTY] to acknowledge that God has caused this Jesus to be both [our] Lord/Ruler and the Messiah. [But God considers that] you are the ones who nailed Jesus to a cross.”
| بۇ سۆزلەر ئاڭلىغانلارنىڭ يۈرىكىگە سانجىلغاندەك قاتتىق تەگكەن بولۇپ ئۇلار پېترۇس ۋە باشقا روسۇللاردىن: ــ ئى قېرىنداشلار، ئۇنداقتا بىز نېمە قىلىشىمىز كېرەك؟ ــ دەپ سوراشتى. | 37 |
When the people heard what [Peter said], they felt very guilty [IDM]. So they asked him and the other apostles, “Fellow-countrymen, what should we [(exc)] do [so that God will forgive us]?”
| پېترۇس ئۇلارغا: ــ توۋا قىلىڭلار، ھەربىرىڭلار ئەيسا مەسىھنىڭ نامىدا گۇناھلىرىڭلارنىڭ كەچۈرۈم قىلىنىشى ئۈچۈن چۆمۈلدۈرۈشنى قوبۇل قىلىڭلار ۋە شۇنداق قىلساڭلار خۇدانىڭ ئىلتىپاتى بولغان مۇقەددەس روھ سىلەرگە ئاتا قىلىنىدۇ. | 38 |
Peter [answered] them, “Each of you should turn away from your sinful behavior. Then [we(exc)] will baptize you, if [you now believe] in Jesus Christ. Then [God] will give you the Holy Spirit.
| چۈنكى بۇ ۋەدە سىلەرگە ۋە سىلەرنىڭ بالىلىرىڭلارغا، يىراقتا تۇرۇۋاتقانلارنىڭ ھەممىسىگە، يەنى پەرۋەردىگار خۇدايىمىز ئۆزىگە چاقىرغانلارنىڭ ھەممىسىگە ئاتا قىلىنىدۇ. | 39 |
[God] has promised [to do that] [MTY] for you and your descendants, and for all [others who believe in him], even those who [live] far away [from here]. The Lord our God [will give his Spirit] to everyone whom he invites [to become his people]!”
| پېترۇس يەنە نۇرغۇن باشقا سۆزلەر بىلەن ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرۇپ ئۇلارغا: ــ سىلەر ئۆزۈڭلارنى بۇ ئىپلاس دەۋردىن قۇتقۇزۇڭلار! ــ دەپ جېكىلىدى. | 40 |
Peter spoke much more [and] spoke strongly/forcefully to them. He pleaded with them, “[Ask God] to save you [so that he will not punish you when he punishes] these evil people [who have rejected Jesus]!”
| شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ سۆزىنى قوبۇل قىلغانلار چۆمۈلدۈرۈلۈشتى. شۇ كۈنى [جامائەتكە] قوشۇلغانلار ئۈچ مىڭچە كىشى ئىدى. | 41 |
So the people who believed Peter’s message were baptized. There were about 3,000 [SYN] [who] joined the group [of believers] that day.
| ئۇلار ئۆزلىرىنى ئىزچىل ھالدا روسۇللارنىڭ تەلىمىگە، [ئېتىقادچىلارنىڭ] بىرلىك-ھەمدەملىكىگە، ناننى ئوشتۇشقا ۋە دۇئالارغا بېغىشلىدى. | 42 |
They continually obeyed what the apostles taught, and they very frequently met together [with the other believers]. And they continually ate [together and celebrated the Lord’s Supper], and continually prayed [together].
| ۋە قورقۇنچ ئۇلارنىڭ ھەربىرىنىڭ ئۈستىگە چۈشتى ۋە روسۇللارنىڭ ۋاسىتىسى بىلەن نۇرغۇن كارامەتلەر ۋە مۆجىزىلىك ئالامەتلەر يۈز بەردى. | 43 |
All the people [SYN] [who were in Jerusalem] were greatly revering [God because] the apostles were frequently doing many kinds of miraculous things.
| پۈتۈن ئېتىقادچىلار داۋاملىق جەم بولۇپ بىللە ياشاپ، بارلىقىنى ئورتاق تۇتۇشتى. | 44 |
All of those who believed [in Jesus] were united [and regularly met] together. They were also sharing everything that they had with one another.
| ئۇلار مال-مۈلۈكلىرىنى سېتىپ، پۇلىنى ھەركىمنىڭ ئېھتىياجىغا قاراپ ھەممىسىگە تەقسىم قىلىشاتتى. | 45 |
[From time to time some of] them sold [some of] their land and [some of the other] things that they owned, and they would give [some of] the money [from what they sold] to others [among them], according to what they needed.
| ئۇلار ھەر كۈنى ئىبادەتخانا ھويلىسىغا بىر نىيەتتە جەم بولۇشاتتى، ئۆي-ئۆيلەردە خۇشال-خۇراملىق ۋە ئاق كۆڭۈللۈك بىلەن ئورتاق غىزالىنىشىپ، ناننى ئوشتۇپ يېيىشىپ، | 46 |
Every day they continued meeting together in the temple [area]. And every day they gladly and generously shared their food [SYN] [with each other], as they ate together [and celebrated the Lord’s Supper] in their houses.
| خۇداغا مەدھىيە ئوقۇشاتتى؛ ئۇلار پۈتكۈل خالايىقنىڭ ئىززىتىگە سازاۋەر بولدى. رەب ھەر كۈنى قۇتقۇزۇلۇۋاتقانلارنى جامائەتكە قوشاتتى. | 47 |
[As they did so], they were praising God, and all the [other] people [in Jerusalem] were [thinking] favorably about them. [As those things were happening], every day the Lord [Jesus] increased the number of people who were being saved {whom he was saving} [from the guilt of their sins].
