Приповісті 24
1 Не зави́дуй злим лю́дям, не бажай бути з ними,
Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
2 бо їхнє серце говорить про зди́рство, а у́ста їхні мовлять про зло.
Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.
3 Дім будується мудрістю, і розумом ста́виться міцно.
Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;
4 А через пізна́ння кімна́ти напо́внюються усіля́ким має́тком цінни́м та приє́мним.
Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.
5 Мудрий сильніший від сильного, а люди́на розумна — від повносилого.
Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
6 Тому́ то провадь війну мудрими ра́дами, бо спасі́ння — в числе́нності ра́дників.
Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
7 Для безумного мудрість за надто висока, — своїх уст не розкриє при брамі.
Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.
8 Хто чини́ти лихе заміря́є, того́ звуть лукавим.
Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
9 Замір глупо́ти — то гріх, а насмі́шник — оги́да люди́ні.
Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.
10 Якщо ти в день недолі знеси́лився, то мала́ твоя сила.
Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
11 Рятуй узятих на смерть, також тих, хто на стра́чення хи́литься, — хіба не підтри́маєш їх?
Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
12 Якщо скажеш: „Цього́ ми не знали!“— чи ж Той, хто серця́ випробо́вує, знати не буде? Він Сторож твоєї душі, і Він знає про це, і пове́рне люди́ні за чином її.
Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.
13 Їж, си́ну мій, мед, бо він добрий, а мед щільнико́вий — солодкий він на піднебі́нні твоїм, —
Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;
14 отак мудрість пізнай для своєї душі: якщо зна́йдеш її, то ти маєш майбу́тність, і надія твоя не пони́щиться!
Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
15 Не чату́й на поме́шкання праведного, ти безбожнику, не огра́блюй мешка́ння його,
Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
16 бо праведний сім раз впаде́ — та зведе́ться, а безбожний в погибіль впаде́!
Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.
17 Не тішся, як ворог твій па́дає, а коли він спіткне́ться, — хай серце твоє не радіє,
Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;
18 щоб Господь не побачив, і це не було в Його о́чах лихим, і щоб Він не звернув Свого гніву від нього на тебе!
Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
19 Не пались на злочинців, не заздри безбожним,
Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
20 бо злому не буде майбу́тности, світильник безбожних погасне.
Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
21 Бійся, сину мій, Господа та царя́, не водися з непе́вними,
Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.
22 бо погибіль їхня на́гло постане, а біду від обох тих хто знає?
Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?
23 І оце ось походить від мудрих: Звертати увагу в суді́ на обличчя — не добре.
Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.
24 Хто буде казати безбожному: „Праведний ти!“того проклина́тимуть люди, і гніватись будуть на того наро́ди.
Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
25 А тим, хто картає його, буде миле оце́, і при́йде на них благослове́ння добра!
Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.
26 Мов у губи цілує, хто відповідає правдиве.
Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
27 Приготуй свою працю надво́рі, й оброби собі поле, а по́тім збудуєш свій дім.
Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.
28 Не будь ложним сві́дком на свого ближнього, і не підгово́рюй уста́ми своїми.
Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?
29 Не кажи: „Як зробив він мені, так зроблю́ я йому, — верну́ люди́ні за чином її!“
Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.
30 Я прохо́див край поля люди́ни лінивої, та край виноградника недоу́мкуватого, —
Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;
31 і о́сь все воно позаро́стало те́рням, будяка́ми покрита поверхня його, камі́нний же мур його був поруйно́ваний.
Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.
32 І бачив я те, і увагу звернув, і взяв я поу́ку собі:
Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
33 „Ще тро́хи поспа́ти, подріма́ти ще тро́хи, руки трохи зложи́ти, щоб поле́жати, —
Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
34 і прихо́дить, немов мандрівни́к, незамо́жність твоя, і ну́жда твоя, як озбро́єний муж!“
Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
