Приповісті 16
1 Заміри серця належать люди́ні, та від Господа — відповідь язика.
Ko nga whakatakataka a te ngakau na te tangata; engari ko te kupu whakahoki a te arero na Ihowa.
2 Всі дороги люди́ни чисті в очах її, та зважує душі Господь.
Ko nga ara katoa o te tangata he ma ki ona ake kanohi; ko Ihowa ia ki te pauna i nga wairua.
3 Поклади свої чи́ни на Господа, і будуть поста́влені міцно думки́ твої.
Utaina au mahi ki runga ki a Ihowa, a ka whakapumautia ou whakaaro.
4 Все Господь учинив ради ці́лей Своїх, — і безбожного на днину зла.
He mea hanga na Ihowa nga mea katoa mo tona tutukitanga, mo tona: ae ra, ko te tangata kino hoki mo te ra o te kino.
5 Оги́да для Господа всякий бундю́чний, — ручу́ся: не буде такий без вини!
He mea whakarihariha na Ihowa te hunga ngakau whakakake katoa; ahakoa pupuri te ringa ki te ringa, e kore ia e kore te whiua.
6 Провина вику́плюється через милість та правду, і страх Господній відво́дить від злого.
Ko te mahi tohu tangata me te pono hei pure mo te kino; ma te wehi hoki ki a Ihowa ka mawehe atu ai te tangata i te kino.
7 Як дороги люди́ни Господь уподо́бає, то й її ворогів Він зами́рює з нею.
Ki te pai a Ihowa ki nga ara o te tangata, ka meinga e ia ona hoariri nei ano kia mau te rongo ki a ia.
8 Ліпше мале справедливе, аніж великі прибу́тки з безпра́в'я.
He pai ake te mea iti i runga i te tika, i nga hua maha ki te kahore he tika.
9 Розум люди́ни обдумує путь її, але кроки її наставля́є Госпо́дь.
Ko te ngakau o te tangata hei whakaaro i tona ara; ko Ihowa ia hei whakatika i tona hikoi.
10 Виріша́льне слово в царя на губа́х, тому в су́ді уста́ його не спроневі́ряться.
He kupu atua kei nga ngutu o te kingi; e kore tona mangai e poka ke ina whakawa.
11 Вага й ша́льки правдиві — від Господа, все каміння ваго́ве в торби́нці — то ді́ло Його.
Ko te taimaha tika, ko te pauna tika, na Ihowa; he mahi nana nga kohatu katoa o te putea.
12 Чинити безбожне — оги́да царям, бо трон змі́цнюється справедливістю.
He mea whakarihariha ki nga kingi te mahi i te kino; na te tika hoki i u ai te torona.
13 Уподо́ба царя́м — губи пра́ведности, і він любить того, хто правдиве говорить.
He mea ahuareka ki nga kingi nga ngutu tika: e aroha ana hoki ratou ki te tangata e korero tika ana.
14 Гнів царя — вісник смерти, та мудра люди́на злагі́днить його́.
Ko te riri o te kingi ano he karere mo te mate: engari ka whakamarietia e te tangata whakaaro nui.
15 У світлі царсько́го обличчя — життя, а його уподо́ба — мов хмара доще́ва весною.
He ora kei te marama o te mata o te kingi: a ko tana manako he rite ki te kapua o to muri ua.
16 Набува́ння премудрости — як же це ліпше від золота, набува́ння ж розуму — добірні́ше від срі́бла!
Ko te whiwhi ki te whakaaro nui, ano te pai! pai atu i te whiwhi ki te koura; ko te whiwhi hoki ki te matauranga te mea e hiahiatia nuitia atu i te hiriwa.
17 Путь справедливих — ухиля́тись від зла; хто дорогу свою береже, той душу свою охоро́нює.
Ko te huanui o te hunga tika he mawehe atu i te kino: ko te tangata e whai whakaaro ana ki tona ara, ka mau tona wairua.
18 Перед загибіллю гордість буває, а перед упа́дком — бундю́чність.
Haere ai te whakakake i mua o te whakangaromanga, te wairua whakapehapeha i mua i te hinganga.
19 Ліпше бути покі́рливим із ла́гідними, ніж здо́бич ділити з бундю́чними.
Ko te ngakau whakaiti i waenga i te hunga rawakore, pai atu i te uru ki te tuwahanga taonga a te hunga whakakake.
20 Хто вважає на слово, той зна́йде добро, хто ж надію складає на Господа — буде блаженний.
Ko te tangata e tahuri ana ki te kupu, ka kite i te pai: a ko te tangata e whakawhirinaki ana ki a Ihowa, ka hari.
21 Мудросердого кличуть „розумний“, а со́лодощ уст прибавляє науки.
Ka kiia te whakaaro nui he matau; ma te reka hoki o nga ngutu ka neke ai te mohio.
22 Розум — джерело життя власнико́ві його, а карта́ння безумних — глупо́та.
Ko te matauranga te puna o te ora mo te tangata i whiwhi ki tera; ko te ako ia mo te hunga wairangi ko to ratou wairangi ano.
23 Серце мудрого чинить розумними уста його, і на уста його прибавляє навча́ння.
Ma te ngakau o te tangata whakaaro nui e tohutohu tona mangai, e apiti hoki he kupu mohio ki ona ngutu.
24 Приємні слова́ — щільнико́вий то мед, солодкий душі й лік на кості.
Ko nga kupu matareka ano kei te honikoma, he reka ki te wairua, he rongoa ki nga wheua.
25 Буває, дорога люди́ні здається просто́ю, та кінець її — стежка до смерти.
Tera he ara e tika ana ki te titiro a te tangata; ko tona mutunga ia ko nga ara ki te mate.
26 Люди́на трудя́ща працює для себе, бо до того примушує рот її.
Ko te hiahia o te tangata e mahi ana, e mahi ana mona; no te mea e akiakina ana ia e tona mangai.
27 Нікчемна люди́на копає лихе, а на у́стах її — як палю́чий огонь.
E whakatakoto ana te tangata tikangakore i te kino, a kei ona ngutu ano he ahi e ka ana.
28 Лукава людина сварки́ розсіває, а обмо́вник розді́лює дру́зів.
Ko ta te tangata whanoke he titaritari i te raruraru; ko ta te tangata kawekawe korero he wehewehe i nga hoa tupu.
29 Насильник підмо́влює друга свого, і провадить його по недобрій дорозі.
Whakawai ai te tangata nanakia i tona hoa, kawe ai i a ia ki te huarahi kahore i pai.
30 Хто прижму́рює очі свої, той круті́йства виду́мує, хто губами знаки подає, той виконує зло.
Ko te tangata e whakamoe ana i ona kanohi, e mea ana kia whakaaroa ai e ia nga mea whanoke; ko te tangata e kokopi ana i ona ngutu e whakatutuki ana i te kino.
31 Сиви́зна — то пишна корона, знахо́дять її на дорозі праведности.
He karauna kororia te mahunga hina, e ka kitea i runga i te ara o te tika.
32 Ліпший від силача́, хто не скорий до гніву, хто ж панує над собою самим, ліпший від завойо́вника міста.
Engari rawa te tangata manawanui i te tangata kaha, te tangata e pehia ana e ia tona wairua i te tangata i horo ai te pa.
33 За пазуху жереб вкладається, та ввесь його ви́рок — від Господа.
E maka ana te rota ki roto ki te kokorutanga o te kakahu; kei a Ihowa ia te tikanga katoa.
