Приповісті 14
1 Мудра жінка будує свій дім, а безумна своєю рукою руйнує його́.
Moudrá žena vzdělává dům svůj, bláznice pak rukama svýma boří jej.
2 Хто ходить в просто́ті своїй, боїться той Господа, а в ко́го доро́ги криві́, той пого́рджує Ним.
Kdo chodí v upřímnosti své, bojí se Hospodina, ale převrácený v cestách svých pohrdá jím.
3 На устах безу́мця галу́зка пихи́, а губи премудрих їх стережу́ть.
V ústech blázna jest hůl pýchy, rtové pak moudrých ostříhají jich.
4 Де немає биків, там я́сла порожні, а щедрість врожа́ю — у силі вола́.
Když není volů, prázdné jsou jesle, ale hojná úroda jest v síle volů.
5 Сві́док правдивий не лже, а сві́док брехливий говорить неправду.
Svědek věrný neklamá, ale svědek falešný mluví lež.
6 Насмішник шукає премудрости, — та надаре́мно, пізна́ння легке́ для розумного.
Hledá posměvač moudrosti, a nenalézá, rozumnému pak umění snadné jest.
7 Ходи зда́лека від люди́ни безу́мної, і від того, в кого́ мудрих уст ти не бачив.
Odejdi od muže bláznivého, když neseznáš při něm rtů umění.
8 Мудрість розумного — то розумі́ння дороги своєї, а глупо́та дурних — то ома́на.
Moudrost opatrného jest, aby rozuměl cestě své, bláznovství pak bláznů ke lsti.
9 Нерозумні сміються з гріха́, а між праведними — уподо́бання.
Blázen přikrývá hřích, ale mezi upřímými dobrá vůle.
10 Серце знає гірко́ту своєї душі, і в радість його не втручається інший.
Srdce ví o hořkosti duše své, a k veselí jeho nepřimísí se cizí.
11 Буде ви́гублений дім безбожних, а намет безневи́нних розкві́тне.
Dům bezbožných vyhlazen bude, ale stánek upřímých zkvetne.
12 Буває, доро́га люди́ні здається простою, та кінець її — стежка до смерти.
Cesta zdá se přímá člověku, a však dokonání její jest cesta k smrti.
13 Також іноді і від сміху́ болить серце, і закі́нчення радости — сму́ток.
Také i v smíchu bolí srdce, a cíl veselí jest zámutek.
14 Хто підступного серця, наси́титься той із доріг своїх, а добра люди́на — із чинів своїх.
Cestami svými nasytí se převrácený srdcem, ale muž dobrý štítí se jeho.
15 Вірить безглу́здий в кожні́сіньке слово, а мудрий зважає на кро́ки свої.
Hloupý věří každému slovu, ale opatrný šetří kroku svého.
16 Мудрий боїться й від злого вступає, нерозумний же гні́вається та сміли́вий.
Moudrý bojí se a odstupuje od zlého, ale blázen dotře a smělý jest.
17 Скорий на гнів учиняє глупо́ту, а люди́на лукава знена́виджена.
Náhlý se dopouští bláznovství, a muž myšlení zlých v nenávisti bývá.
18 Нерозумні глупо́ту вспадко́вують, а мудрі знання́м коронуються.
Dědičně vládnou hlupci bláznovstvím, ale opatrní bývají korunováni uměním.
19 Покло́няться злі перед добрими, а безбожники — при брамах праведного.
Sklánějí se zlí před dobrými, a bezbožní u bran spravedlivého.
20 Убогий знена́виджений навіть ближнім своїм, а в багатого дру́зі числе́нні.
Také i příteli svému v nenávisti bývá chudý, ale milovníci bohatého mnozí jsou.
21 Хто погорджує ближнім своїм, той грішить, а ласка́вий до вбогих — блаже́нний.
Pohrdá bližním svým hříšník, ale kdož se slitovává nad chudými, blahoslavený jest.
22 Чи ж не блу́дять, хто о́ре лихе? А милість та правда для тих, хто о́ре добро́.
Zajisté žeť bloudí, kteříž ukládají zlé; ale milosrdenství a pravda těm, kteříž smýšlejí dobré.
23 Кожна праця прино́сить доста́ток, але́ праця уст в недоста́ток веде́.
Všeliké práce bývá zisk, ale slovo rtů jest jen k nouzi.
24 Корона премудрих — їхня му́дрість, а віне́ць нерозумних — глупо́та.
Koruna moudrých jest bohatství jejich, bláznovství pak bláznivých bláznovstvím.
25 Свідок правдивий визво́лює душі, а свідок обма́нливий — бре́хні торо́чить.
Vysvobozuje duše svědek pravdomluvný, ale lstivý mluví lež.
26 У Господньому стра́хові сильна наді́я, і Він пристано́вище ді́тям Своїм.
V bázni Hospodinově jestiť doufání silné, kterýž synům svým útočištěm bude.
27 Страх Господній — крини́ця життя, щоб віддаля́тися від пасток смерти.
Bázeň Hospodinova jest pramen života, k vyhýbání se osídlům smrti.
28 У числе́нності люду вели́чність царя, а в бра́ку народу — погибіль воло́даря.
Ve množství lidu jest sláva krále, ale v nedostatku lidu zahynutí vůdce.
29 Терпели́вий у гніві — багаторозумний, а гнівли́вий вчиняє глупо́ту.
Zpozdilý k hněvu hojně má rozumu, ale náhlý pronáší bláznovství.
30 Ла́гідне серце — життя то для тіла, а за́здрість — гнили́зна косте́й.
Život těla jest srdce zdravé, ale hnis v kostech jest závist.
31 Хто тисне нужде́нного, той ображає свого Творця́, а хто милости́вий до вбогого, той поважає Його.
Kdo utiská chudého, útržku činí Učiniteli jeho; ale ctí jej, kdož se slitovává nad chudým.
32 Безбожний у зло своє падає, а праведний повний надії й при смерті своїй.
Pro zlost svou odstrčen bývá bezbožný, ale naději má i při smrti své spravedlivý.
33 Мудрість має спочи́нок у серці розумного, а що в нутрі безумних, те ви́явиться.
V srdci rozumného odpočívá moudrost, co pak jest u vnitřnosti bláznů, nezatají se.
34 Праведність люд підійма́є, а беззако́ння — то сором наро́дів.
Spravedlnost zvyšuje národ, ale hřích jest ku pohanění národům.
35 Ласка царе́ва — рабо́ві розумному, гнів же його — проти того, хто соро́мить його.
Laskav bývá král na služebníka rozumného, ale hněviv na toho, kterýž hanbu činí.
