< 2 Ahemfo 15 >
1 Ɛberɛ a Yeroboam a ɔtɔ so mmienu di adeɛ wɔ Israel no, ne mfeɛ aduonu nson so na Amasia babarima Asaria hyɛɛ aseɛ dii adeɛ wɔ Yuda.
Ngomnyaka wamatshumi amabili lesikhombisa kaJerobhowamu inkosi yako-Israyeli, u-Azariya indodana ka-Amaziya inkosi yakoJuda waqalisa ukubusa.
2 Ɔbɛdii ɔhene no, na wadi mfeɛ dunsia. Na ɔdii adeɛ Yerusalem mfirinhyia aduonum mmienu. Na ne maame din de Yekolia a ɔfiri Yerusalem.
Wayeleminyaka elitshumi lesithupha yokuzalwa esiba yinkosi, njalo wabusa eJerusalema okweminyaka engamatshumi amahlanu lambili. Ibizo likanina lalinguJekholiya; evela eJerusalema.
3 Na ɔtene wɔ Awurade ani so, sɛdeɛ nʼagya Amasia teɛ no.
Wenza ukulunga phambi kukaThixo, njengalokhu okwakwenziwe nguyise u-Amaziya.
4 Wammubu abosonnan no enti, na ne nkurɔfoɔ no kɔ hɔ kɔbɔ afɔdeɛ, hye nnuhwam.
Kodwa izindawo eziphakemeyo zokukhonzela, azidilizwanga; abantu baqhubeka benikela imihlatshelo kanye lokutshisela impepha kuzo.
5 Awurade maa kwata yɛɛ ɔhene no, kɔsii da a ɔwuiɛ. Ne saa enti, na ɔno nko te efie bi mu. Yotam a na ɔyɛ ɔhene no babarima na ɔhwɛɛ ahemfie no so, na ɔdii nnipa a wɔwɔ asase no so so.
UThixo wehlisela inkosi u-Azariya ubulephero eyabugula yaze yafa, njalo yayihlala yodwa endlini yayo. UJothamu indodana yakhe wayegcina isigodlo senkosi, ephethe labantu belizwe.
6 Na Asaria adedie ho nsɛm nkaeɛ ne dwuma a ɔdiiɛ nyinaa no, wɔatwerɛ agu Yuda Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso ka-Azariya, lakho konke akwenzayo, akulotshwanga yini egwalweni lwembali yamakhosi akoJuda na?
7 Asaria wuiɛ no, wɔsiee no ne mpanimfoɔ nkyɛn wɔ Dawid kuro mu. Na ne babarima Yotam na ɔdii nʼadeɛ sɛ ɔhene.
U-Azariya wafa walala kuboyise njalo wangcwatshwa phansi kwabo eMzini kaDavida. UJothamu indodana yakhe wathatha ubukhosi.
8 Yudahene Asaria dii adeɛ ne mfeɛ aduasa nwɔtwe mu no na Yeroboam a ɔtɔ so mmienu babarima Sakaria nso dii adeɛ Israel wɔ Samaria. Ɔdii adeɛ abosome nsia.
Ngomnyaka wamatshumi amathathu leminyaka efica mibili ka-Azariya inkosi yakoJuda, uZakhariya indodana kaJerobhowamu waba yinkosi yako-Israyeli eSamariya, njalo wabusa okwezinyanga eziyisithupha.
9 Ɔyɛɛ bɔne wɔ Awurade ani so, sɛdeɛ nʼagyanom yɛeɛ no. Wamfiri ahonisom a Nebat babarima Yeroboam maa Israelfoɔ someeɛ no ho.
Wenza okubi phambi kukaThixo, njengalokho okwakwenziwe ngoyise. Kazange atshiye izono zikaJerobhowamu indodana kaNebhathi, yena owabangela ukuba u-Israyeli azenze.
10 Na Yabes babarima Salum bɔɔ pɔ, de tiaa Sakaria, kumm no wɔ badwam, dii akonnwa no.
UShalumi indodana kaJabheshi wenza amacebo okususa uZakhariya wamhlasela phambi kwabantu, wambulala wahle wathatha ubukhosi waba yinkosi.
11 Sakaria dwuma a ɔdiiɛ nkaeɛ no, wɔatwerɛ agu Israel Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso kaZakhariya zilotshwe egwalweni lwembali yombuso wamakhosi ako-Israyeli.
12 Enti, Awurade asɛm a ɔka kyerɛɛ, Yehu sɛ, “Wʼasefoɔ na wɔbɛyɛ Israel ahemfo akɔsi awontoatoasoɔ a ɛtɔ so ɛnan” mu no, baa mu.
Ngakho kwagcwaliseka ilizwi likaThixo kuJehu elathi: “Abendlu yakho bazabusa u-Israyeli kuze kube yisizukulwane sesine.”
13 Yabes babarima Salum bɛdii Israel so ɔhene no, na ɛyɛ Yudahene Usia adedie mfeɛ aduasa nkron mu. Salum dii adeɛ Samaria bosome baako pɛ.
UShalumi indodana kaJabheshi waba yinkosi ngomnyaka wamatshumi amathathu lesificamunwemunye ka-Uziya inkosi yakoJuda, yena wabusa eSamariya okwenyanga eyodwa.
14 Afei, Gadi babarima Menahem firii Tirsa kɔɔ Samaria. Ɔkɔto hyɛɛ Yabes babarima Salum so kumm no, na ɔtenaa akonnwa no so.
Ngakho uMenahemu indodana kaGadi wehla esuka eThiza esiya eSamariya. Wahlasela uShalumi indodana kaJabheshi eSamariya, wambulala wasethatha ubukhosi.
15 Salum ahennie ho nsɛm nkaeɛ ne pɔ a ɔbɔeɛ no, wɔatwerɛ agu Israel Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso kaShalumi, lamacebo okuhlamuka lawokukhokhela kwakhe, kulotshiwe egwalweni lwembali yamakhosi ako-Israyeli.
16 Saa ɛberɛ no mu, Menahem firii Tirsa kɔtoaa Tifsa ne obiara a ɔwɔ hɔ ne ne nkurotoɔ nyinaa, ɛfiri sɛ, ɛhɔfoɔ no ampene so sɛ wɔde kuro no bɛma. Ɔkunkumm kuro no mu nnipa nyinaa, paapae emu apemfoɔ nyinaa yafunu mu.
Ngalesosikhathi uMenahemu, wathi esuka eThiza wahlasela uThifisa laye wonke umuntu owatholakala esedolobheni lababeseduzane lalo, ngoba bala ukuvula amasango abo. Wasuka uThifisa waqhaqha wonke amanina ayezithwele.
17 Gadi babarima Menahem hyɛɛ aseɛ dii Israelhene ɛberɛ a na Usia adi adeɛ Yuda ne mfeɛ aduasa nkron so. Ɔdii ɔhene wɔ Samaria mfirinhyia edu.
Ngomnyaka wamatshumi amathathu lasificamunwemunye ka-Azariya inkosi yakoJuda, uMenahemu indodana kaGadi waba yinkosi yako-Israyeli, wabusa eSamariya okweminyaka elitshumi.
18 Nanso, Menahem yɛɛ bɔne wɔ Awurade ani so. Nʼahennie mu nyinaa, wannyae bɔne a ɛyɛ ahonisom no a na Nebat babarima Yeroboam adi Israelfoɔ anim de wɔn asom no.
Wenza okubi phambi kukaThixo. Ekubuseni kwakhe konke kazange atshiyane lezono zikaJerobhowamu indodana kaNebhathi, ayebangele ukuba u-Israyeli azenze.
19 Afei, Asiriahene Pul bɛdii asase no so. Na Menahem tuaa dwetɛ nkariboɔ tɔno aduasa nson no sɛdeɛ ɔbɛtaa nʼakyi ama nʼahennie no atim.
Ngakho uPhuli inkosi yase-Asiriya wahlasela ilizwe, njalo uMenahemu wamnika amathalenta esiliva ayinkulungwane ukuze azuze ukusekelwa lokuqinisa umbuso wakhe.
20 Menahem nam apoobɔ so gyegyee Israel asikafoɔ no mu biara nkyɛn dwetɛ gram ahanum aduɔson sɛ akwabrantoɔ. Ɛno enti, Asiriahene ankɔto anhyɛ Israel so, na wantena asase no so nso.
UMenahemu wathelisa bonke abako-Israyeli. Wonke umuntu onothileyo kwakumele athele ngamashekeli esiliva angamatshumi amahlanu ukuze aphiwe inkosi yase-Asiriya. Ngakho inkosi yase-Asiriya yasuka elizweni, ayizange ibe isahlala khona.
21 Na Menahem adedie ho nsɛm nkaeɛ ne dwuma a ɔdiiɛ nyinaa, wɔatwerɛ agu Israel Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso kaMenahemu, lakho konke akwenzayo, akulotshwanga yini egwalweni lwembali yamakhosi ako-Israyeli na?
22 Ɛberɛ a Menahem wuiɛ no, ne babarima Pekahia na ɔdii nʼadeɛ sɛ ɔhene.
UMenahemu waya ekuphumuleni kubokhokho bakhe. UPhekhahiya indodana yakhe yathatha ubukhosi.
23 Menahem babarima Pekahia hyɛɛ aseɛ dii Israelhene wɔ Yudahene Usia ahennie ne mfeɛ aduonum so. Ɔdii ɔhene wɔ Samaria mfeɛ mmienu.
Ngomnyaka wamatshumi amahlanu ka-Azariya inkosi yakoJuda, uPhekhahiya indodana kaMenahemu waba yinkosi yako-Israyeli eSamariya, yena wabusa okweminyaka emibili.
24 Nanso, Pekahia yɛɛ bɔne wɔ Awurade ani so. Wantwe ne ho amfiri ahonisom a Nebat babarima Yeroboam dii Israelfoɔ anim, ma wɔsomeeɛ no ho.
UPhekhahiya wenza okubi phambi kukaThixo. Kazange atshiyane lezono zikaJerobhowamu indodana kaNebhathi, ayebangele u-Israyeli ukuba azenze.
25 Na Remalia babarima Peka a na ɔyɛ Pekahia asraadɔm sahene no bɔɔ pɔ tiaa no. Ɔfaa mmarima aduonum firii Gilead, kaa ne ho, kɔkumm ɔhene no ne Argob ne Arie wɔ Samaria ahemfie abankɛsewa mu. Peka na afei ɔbɛdii ɔhene wɔ Israel.
Omunye wezikhulu zakhe, uPhekha indodana kaRemaliya wabumba amacebo okumsusa. Wathatha amadoda angamatshumi amahlanu aseGiliyadi, wayabulala uPhekhahiya, kanye lo-Aghobi lo-Ariye enqabeni yesigodlo eSamariya. Ngakho uPhekha wabulala uPhekhahiya njalo wahle wathatha ubukhosi.
26 Pekahia ahennie ho nsɛm nkaeɛ ne dwuma a ɔdiiɛ nyinaa, wɔatwerɛ agu Israel Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso kaPhekhahiya, lakho konke akwenzayo, kulotshiwe egwalweni lwembali yamakhosi ako-Israyeli.
27 Remalia babarima Peka bɛdii ɔhene Israel wɔ ɛberɛ a na Usia adi ɔhene wɔ Yuda mfeɛ aduonum mmienu. Ɔdii adeɛ Samaria mfirinhyia aduonu.
Ngomnyaka wamatshumi amahlanu lambili ka-Azariya inkosi yakoJuda, uPhekha indodana kaRemaliya waba yinkosi yako-Israyeli eSamariya, njalo wabusa okweminyaka engamatshumi amabili.
28 Nanso, Peka yɛɛ bɔne Awurade ani so. Wantwe ne ho amfiri ahonisom a Nebat babarima Yeroboam dii Israel anim, ma wɔsomeeɛ no ho.
Wenza okubi phambi kukaThixo. Kazange atshiyane lezono zikaJerobhowamu indodana kaNebhathi, ayebangele ukuthi u-Israyeli azenze.
29 Peka ahennie so no, Asiriahene Tiglat-Pileser kɔtuaa Israelfoɔ bio, faa nkuro Iyon ne Abel-Bet-Maaka ne Yanoa ne Kedes ne Hasor ne Gilead ne Galilea ne Naftali nsase nyinaa. Na ɔfaa nnipa no nnommum kɔɔ Asiria.
Ngezinsuku zikaPhekha inkosi yako-Israyeli, uThigilathi-Philesa inkosi yase-Asiriya weza wathumba i-Ijoni, le-Abheli-Bhethi-Mahakha, leJanowa, leKhedeshi kanye leHazori. Wathumba iGiliyadi kanye leGalile, kubalwa lelizwe lonke likaNafithali njalo waxotshela abantu e-Asiriya.
30 Na Ela babarima Hosea bɔɔ pɔ tiaa Peka, na ɔkumm no. Ɔhyɛɛ aseɛ dii Israel so ɔhene ɛberɛ a na Usia babarima Yotam nso adi adeɛ mfeɛ aduonu wɔ Yuda.
Ngakho uHosheya indodana ka-Ela wenza amacebo okususa uPhekha indodana kaRemaliya. Wamhlasela wambulala, wasethatha umbuso waba yinkosi ngomnyaka wamatshumi amabili kaJothamu indodana ka-Uziya.
31 Peka adedie mu nsɛm nkaeɛ ne dwuma a ɔdiiɛ nyinaa, wɔatwerɛ agu Israel Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso kaPhekha, lakho konke akwenzayo, akulotshwanga egwalweni lwembali yamakhosi ako-Israyeli na?
32 Usia babarima Yotam dii ɔhene wɔ Yuda ɛberɛ a na ɔhene Peka adi adeɛ wɔ Israel mfirinhyia mmienu.
Ngomnyaka wesibili kaPhekha indodana kaRemaliya inkosi yako-Israyeli, uJothamu indodana ka-Uziya inkosi yakoJuda waqalisa ukubusa.
33 Ɔdii adeɛ no, na wadi mfirinhyia aduonu enum, na ɔdii Yerusalem so ɔhene mfeɛ dunsia. Na ne maame a ɔyɛ Sadok babaa no din de Yerusa.
Waba yinkosi eleminyaka engamatshumi amabili lanhlanu ubudala bakhe, njalo wabusa eJerusalema okweminyaka elitshumi lesithupha. Ibizo likanina kwakunguJerusha indodakazi kaZadokhi.
34 Yotam yɛɛ deɛ ɛsɔ Awurade ani, sɛdeɛ nʼagya Usia yɛeɛ no ara pɛ.
Wenza okulungileyo phambi kukaThixo, njengalokho okwakwenziwe nguyise u-Uziya.
35 Nanso, wansɛe abosonnan a na nnipa no bɔ afɔdeɛ hye nnuhwam wɔ hɔ no. Ɔno ne obi a ɔsane sii Awurade Asɔredan no atifi ɛpono.
Kodwa izindawo eziphakemeyo zokukhonzela kazisuswanga; abantu baqhubeka benikela imihlatshelo lokutshisa impepha khonale. UJothamu wavuselela iSango laNgaphezulu lethempeli likaThixo.
36 Yotam ahennie ho nsɛm nkaeɛ ne deɛ ɔyɛeɛ nyinaa, wɔatwerɛ agu Yuda Ahemfo Abakɔsɛm Nwoma no mu.
Ezinye izehlakalo ngombuso kaJothamu, kanye lakwenzayo, akulotshwanga egwalweni lwembali yamakhosi akoJuda na?
37 Saa mmerɛ no mu, Awurade hyɛɛ aseɛ somaa Aramhene Resin ne Israelhene Peka, sɛ wɔnkɔto nhyɛ Yuda so.
(Ngalezonsuku uThixo waqala ukuthuma uRezini inkosi yase-Aramu kanye loPhekha indodana kaRemaliya ukumelana loJuda.)
38 Ɛberɛ a Yotam wuiɛ no, wɔsiee no wɔ ne mpanimfoɔ nkyɛn wɔ Dawid kuro mu. Na ne babarima Ahas bɛdii nʼadeɛ sɛ ɔhene.
UJothamu waya ekuphumuleni kubokhokho bakhe wangcwatshwa labo eMzini kaDavida, okwakulidolobho likayise. U-Ahazi indodana yakhe wathatha ubukhosi.