Mmebusɛm 16
1 Koma mu nhyehyɛe yɛ onipa de, na tɛkrɛma mmuae fi Awurade.
Hominis est animam præparare: et Domini gubernare linguam.
2 Ɛyɛ onipa sɛ nʼakwan nyinaa yɛ kronkron, nanso Awurade na ɔpɛɛpɛɛ adwene mu.
Omnes viæ hominis patent oculis eius: spirituum ponderator est Dominus.
3 Fa nea woyɛ nyinaa hyɛ Awurade nsam, na wo nhyehyɛe besi yiye.
Revela Domino opera tua, et dirigentur cogitationes tuæ.
4 Awurade yɛ biribiara ma nʼankasa botae, mpo, ɔhwɛ omumɔyɛfo so kosi amanehunu da.
Universa propter semetipsum operatus est Dominus: impium quoque ad diem malum.
5 Awurade kyi koma mu ahantanfo nyinaa. Nya saa ntease yi sɛ, wɔremfa wɔn ho nni.
Abominatio Domini est omnis arrogans: etiam si manus ad manum fuerit, non est innocens. Initium viæ bonæ, facere iustitiam: accepta est autem apud Deum magis, quam immolare hostias.
6 Wɔnam ɔdɔ ne nokware so pata bɔne; onipa nam Awurade suro so yi bɔne akwa.
Misericordia et veritate redimitur iniquitas: et in timore Domini declinatur a malo.
7 Sɛ onipa akwan sɔ Awurade ani a, ɔma nʼatamfo mpo ne no tena asomdwoe mu.
Cum placuerint Domino viæ hominis, inimicos quoque eius convertet ad pacem.
8 Kakraa bi a wɔnam trenee kwan so nya no ye sen mfaso pii a wɔnam ntɛnkyew so nya.
Melius est parum cum iustitia, quam multi fructus cum iniquitate.
9 Onipa yɛ ne nhyehyɛe wɔ ne koma mu, nanso Awurade na ɔhwɛ nʼanammɔntu.
Cor hominis disponit viam suam: sed Domini est dirigere gressus eius.
10 Ɔhene anom kasa te sɛ nkɔmhyɛ, enti ɛnsɛ sɛ nʼano ka nea ɛnyɛ atɛntrenee.
Divinatio in labiis regis, in iudicio non errabit os eius.
11 Nsania ne abrammo a asisi nni mu fi Awurade; nkaribo a ɛwɔ kotoku mu no, ɔno na ɔyɛe.
Pondus et statera iudicia Domini sunt: et opera eius omnes lapides sacculi.
12 Ahemfo kyi bɔneyɛ, efisɛ ahengua si trenee so.
Abominabiles regi qui agunt impie: quoniam iustitia firmatur solium.
13 Ahemfo ani sɔ ano a ɛka nokware; na wobu onipa a ɔka nokware.
Voluntas regum labia iusta: qui recta loquitur, diligetur:
14 Ɔhene abufuwhyew yɛ owu somafo, nanso onyansafo bedwudwo ano.
Indignatio regis, nuncii mortis: et vir sapiens placabit eam.
15 Sɛ ɔhene anim tew a, ɛyɛ nkwa, nʼadom te sɛ asusowbere mu omununkum.
In hilaritate vultus regis, vita: et clementia eius quasi imber serotinus.
16 Eye sɛ wubenya nyansa sen sɛ wubenya sikakɔkɔɔ, sɛ wubenya nhumu sen sɛ wubenya dwetɛ!
Posside sapientiam, quia auro melior est: et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
17 Ɔtreneeni tempɔn kwati bɔne; nea ɔhwɛ nʼakwan yiye no bɔ ne nkwa ho ban.
Semita iustorum declinat mala: custos animæ suæ servat viam suam.
18 Ahantan di ɔsɛe anim, na ahomaso honhom nso di asehwe anim.
Contritionem præcedit superbia: et ante ruinam exaltatur spiritus.
19 Eye sɛ wobɛyɛ honhom mu hiani wɔ wɔn a wɔhyɛ wɔn so mu sen sɛ wo ne ahantanfo bɛkyɛ asade.
Melius est humiliari cum mitibus, quam dividere spolia cum superbis.
20 Nea ɔyɛ osetie ma nkyerɛkyerɛ no nya nkɔso; nhyira nka nea ɔde ne ho to Awurade so.
Eruditus in verbo reperiet bona: et qui sperat in Domino, beatus est.
21 Wɔfrɛ koma mu anyansafo se nhumufo, na kasa pa ma nkyerɛkyerɛ kɔ so.
Qui sapiens est corde, appellabitur prudens: et qui dulcis eloquio, maiora percipiet.
22 Ntease yɛ nkwa asuti ma wɔn a wɔwɔ bi, nanso agyimisɛm de asotwe brɛ nkwaseafo.
Fons vitæ eruditio possidentis: doctrina stultorum fatuitas.
23 Onyansafo koma kyerɛ nʼano kwan, na nʼanofafa ma nkyerɛkyerɛ kɔ so.
Cor sapientis erudiet os eius: et labiis eius addet gratiam.
24 Abodwosɛm te sɛ ɛwokyɛm; ɛyɛ ɔkra dɛ, na ɛsa nnompe yare.
Favus mellis, composita verba: dulcedo animæ, sanitas ossium.
25 Ɔkwan bi wɔ hɔ a ɛteɛ wɔ onipa ani so, nanso awiei no, ɛkɔ owu mu.
Est via quæ videtur homini recta: et novissima eius ducunt ad mortem.
26 Apaafo akɔnnɔ ma wɔyɛ adwumaden; efisɛ wɔpɛ sɛ wokum wɔn kɔm.
Anima laborantis laborat sibi, quia compulit eum os suum:
27 Ohuhuni bɔ pɔw bɔne, ne kasa te sɛ ogya a ɛhyew ade.
Vir impius fodit malum, et in labiis eius ignis ardescit.
28 Onipa kɔntɔnkye de mpaapaemu ba, na ɔsututufo tetew nnamfonom ntam.
Homo perversus suscitat lites: et verbosus separat principes.
29 Kitikitiyɛni daadaa ne yɔnko, na ɔde no fa ɔkwammɔne so.
Vir iniquus lactat amicum suum: et ducit eum per viam non bonam.
30 Nea obu nʼani no redwene bɔneyɛ ho; na nea omua nʼano no ani wɔ bɔne so.
Qui attonitis oculis cogitat prava, mordens labia sua, perficit malum.
31 Dwen yɛ anuonyam abotiri; trenee mu asetena na ɛde ba.
Corona dignitatis senectus, quæ in viis iustitiæ reperietur.
32 Nea ɔwɔ abodwokyɛre no ye sen ɔkofo, na nea ɔmfa abufuw ye sen nea ɔko fa kuropɔn.
Melior est patiens viro forti: et qui dominatur animo suo, expugnatore urbium.
33 Wɔbɔ ntonto de hwehwɛ nea Awurade pɛ, nanso ne gyinaesi biara fi Awurade.
Sortes mittuntur in sinum, sed a Domino temperantur.
